Fяxrяddиn mustafayev
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (Ģəkil 3, 4). 107 Şəkil 3.
|
Hüceyrə mərkəzi – (sentrosoma) kiçik dairəvi qranullardan-sentriollardan
və sitoplazmanın ixtisaslaşmış sahəsindən-sentrosferadan ibarət olub hüceyrənin əsas hərəki (dinamik) mərkəzi kimi onun bölünməsini və çoxalmasını həyata keçirir. Sentrosoma həm də axroma tin iylərin vasitəsilə xromosomların qütblərə 106 çəkilməsini, onların əmələ gəlməsini və sentriolların qütbülərə hərəkət etməsini təmin edir. Nüvə – hüceyrənin genetik inforomasiyaları daşıyan başlıca komponenti kimi əsasən iki vəziyyətdə – sakit (interfaza) və bölünmə (mitoz, yaxud meyoz) mərhələsində olur. İnterfaza mərhələsində nüvə xromatin adlanan zülali maddədən təşkil olunur. Xromatitinin iki tipi-adi mikroskopla görünən heteroxromatin və yalnız elektron mikroskopu ilə görünən euxromatin mövcuddur. Onların hər ikisi hüceyrədə zülalların biosintezinə genetik nəzarət edir. Nüvə hüceyrənin bütün funksiyalarını idarə etməklə dairəvi, yaxud ellipsvari formaya malik olub, əsasən (70-90%) zülallardan, DNT və RNT-dən ibarətdir. Onun daxili boşluğunda xüsusi şirə-karioplazma, yaxud nukleoplazma toplanmaqla, burada həm də bir, bəzən isə bir neçə dairəvi cisimciklərə- nüvəciklərə təsadüf olunur, həmçinin çoxlu miqdarda zülallar və RNT, az miqdarda isə DNT vardır. Nüvəciyin başlıca funksiyası ribosomları formalaşdırmaqdan və ribosomal RNT-nin (rRNT) sintezini təmin etməkdən ibarətdir. Nüvənin membranı xüsusi məsamələrə malikdir ki, onlar da nüvə və sitoplazma arasındakı maddələr mübadiləsini tənzimləyir. Nüvənin tərkibindəki ən vacib komponent xromosomlar hesab olunur. Onun membranı zədələnərkən onda regenerasiya (bərpa) olunma prosesi getmədiyi üçün sitoplazma və karioplazma qarışır, hüceyrənin normal funksiyası tamamilə pozulur və distrofik dəyişikliklər baş verir. Elektron mikroskopiyası zamanı heyvan hüceyrələrinin nüvəsinin struktur elementləri daha aydın görünür (Ģəkil 3, 4). 107 Şəkil 3. Nüvənin quruluşu: 1-nüvə, 2-nüvəcik, 3-xromatin, 4-daxili membran, 5- xarici membran, 6-nüvə porası (məsamə), 7-poralar kompleksi, 8-ribosom, 9-dənəvər endoplazmatik şəbəkə (C.Nəcəfov və b., 2010). Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|