Əsdi səmum yeli, yandı məmləkət,
Siz ey qəbilələr, ey böyük xalqlar,
Alışdım, odlandım mən də sizin tək.
(Rus dilindən tərcümə A.Nuriyevindir)
Yeri gəlmişkən qeyd etmək lazımdır ki, Kalankaytuklu öz ölkəsini
sevən bir tarixçi idi. Onun yazılarında Alban torpağının qüdrəti, onun
gözəllikləri, yerüstü və yeraltı zənginlikləri, xalqın məşğuliyyəti, təsərrü-
fat həyatı, elmi, mədəniyyəti, yazısı, o dövrün dini və digər məsələləri çox
yaxşı təsvir edilmişdir. Müəllif bu əsərdə Albaniyada cərəyan edən tarixi
hadisələri – siyasi, iqtisadi və diplomatik məsələləri yüksək vətəndaşlıq
hissi ilə qələmə almışdır.
Onun ölkə hadisələrini xronoloji ardıcıllıqla verməsindən aydın
olur ki, görkəmli tarixçi VII əsrin 90-cı illərində vəfat etmişdir. Onun
“Alban tarixi” adlı əsərini özündən min üç yüz il sonra yaşamış həmvə-
tənlərinə olan böyük bir töhfə adlandırmaq olar.
Yeri gəlmişkən qeyd etməliyik ki, əsərə sonradan üçüncü kitab da
əlavə edilmişdir. Mütəxəssislərin fikrincə onu tamamlayan, bitkin və bü-
töv hala gətirən tarixçi özündən iki əsr sonra yaşamış Moisey Dasxo-
ranski olmuşdur. Şübhəsiz, tarixçilərimiz, arxeoloq və etnoqraflarımız
Kalankaytuk dühasından yaranan bu əsəri daim öyrənir, onun xalqımıza
səmərə verən qaranlıq səhifələrini işıqlandırmağa can atırlar.
Nuriyev A.
“Kommunizm yolu” – 1986 – 27 may
| 
