Bilet 1 Metrotologiya – ölçmələr haqqında elmdir

edirik. 

𝑺

𝒎𝒂𝒙

 =𝑫

𝒎𝒂𝒙

-𝒅

𝒎𝒊𝒏

=30.021-29.959=0.062mm 

𝑺

𝒎𝒊𝒏

=𝑫

𝒎𝒊𝒏

- 𝒅

𝒎𝒂𝒙

 =30-29.90=0.02mm 

𝑻

∆

 =𝑺

𝒎𝒂𝒙

-𝑺

𝒎𝒊𝒏

=0.062-0.02=0.042mm (ara boşluğunun müsaidəsi) 

Valın və yuvanın  ölçüləri arasındakı müsbət fərqə *Gərilmə* deyilir.N ilə işarə olunur.Valın 

müsaidə sahəsinin ölçüləri yuvanın müsaidə sahəsinin ölçülərindən böyük olarsa bu zaman 

gərilmə əmələ gəlir.  

N=d-D.  (d-val,D-yuva) 

---

𝑵

𝒎𝒂𝒙

 =𝒅

𝒎𝒂𝒙

-𝑫

𝒎𝒊𝒏

=29.98-30=-0.02mm 

𝑵

𝒎𝒊𝒏

=𝒅

𝒎𝒊𝒏

-𝑫

𝒎𝒂𝒙

=29.959-30.021=-0.062mm 

𝑻

∆

=𝑵

𝒎𝒂𝒙

-𝑵

𝒎𝒊𝒏

=(-0.02)-(-0.062)=0.042mm (gərilmənin müsaidəsi) 

 

Bilet 2. 

1.Ölçmələrin təsnifatı 

Ölçmə- obyekt və ətraf aləmdəki hadisələrin dərk edilmə alətidir. Ölçmələr bir sıra əlamətlərə 

görə təsnifata ayrılır. Ən geniş yayılmış forması informasiyanın alınması üsuluna görə olan 

formasidir. Belə bölgüdə əsas məqsəd, ölçmələrin nəticələrinin təyinində yaranan, ölçmələrin 

xətalarının metodoloji ayrılmasının rahat olmasıdır. Bu əlamətə görə ölçmələr: birbaşa, 

dolayı, toplu, birgə

 alınan növlərə bölünür. 

İnformasiyanın dəyişmə xarakterinə görə ölçmə prosesində onları 2 yerə  ayırırlar:Statik 

ölçmələr, dinamiki ölçmələr.

  

Ölçmə informasiyasının miqdarına görə ölçmələr 2 yerə bölünür:

 Birdəfəlik,çoxdəfəlik 

Əsas vahidlərə nisbətinə görə ölçmələr 2 yerə bölünür:Mütləq, nisbi

 Ölçmələrin dəqiqliyini 

təyin edən şəraitə görə, ölçmələr :Maksimal mümkün dəqiqlikli ölçmə, nəzarət-üzləşdirmə 

ölçmələri, texniki ölçmələrə bölünür