Bilgisayara Giriş Ders Notları I. GİRİŞ
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ctrl tuşu yardımıyla yapıldığında ise dosya taşınacak yani yeri değişecektir
- Komut İstemi ( Windows 98 de Ms-Dos Komut İstemi )
- Donatılar à Sistem Araçları
|
aynı sürücü içerisinde başka bir klasörün üzerine bırakılırsa dosya taşınacaktır yani yeri değişecektir. Sürükleme işlemi Ctrl tuşu ile birlikte yapıldığında ise dosya kopyalanacaktır. Benzer şekilde bir dosya farklı bir sürücüdeki bir dosya üzerine sürüklenir ve bırakılırsa dosya kopyalanacaktır. Aynı işlem Ctrl tuşu yardımıyla
Bu penceredeki bütün menüler normal bir pencere menüleriyle aynı işlemi gerçekleştirmektedir. Komut İstemi ( Windows 98 de Ms-Dos Komut İstemi ) Bu seçenek MS Dos işletim sistemini çalıştırmak amacıyla kullanılmaktadır. Windows Me – 2000 ve XP de bu seçenek donatılar içerisinde yer alırken 98 de doğrudan programlar menüsü altındadır. Bu programı çalıştırmak için Başlat ◊
◊ cmd yöntemi de kullanılabilmektedir. MS-Dos işletim sistemi
62
sadece yazılarla işlem yapılan ve görsel olmayan bir işletim sistemidir. Bütün işlemler belli komutlar yardımıyla yapılmaktadır. Örneğin Ankara isimli yeni bir klasör oluşturmak için MD Ankara komutu verilmelidir. Benzer şekilde bu Ankara klasörünün içerisine girmek için CD Ankara yazılarak enter tuşuna basılır. Bu işletim sisteminden çıkmak için EXIT komutu kullanılmalıdır.
Hoparlörün ses ayarlarının yapıldığı , Film izleme programının ve Ses kaydedicinin bulunduğu seçenektir.
Bilgisayarın bakımının yapıldığı bölümdür. Bir nevi bilgisayarın hastanesi denilebilir.
daha hızlı çalışmalarını sağlamaktadır. Bu seçeneği seçtiğinizde aşağıdaki şekille karşılaşırsınız.
Üstteki sürücü isimlerinin bulunduğu bölümden birleştirmek istenilen sürücü seçilerek birleştir düğmesine basılmalıdır. Disk birleştirme işlemi diskin boyutuna bağlı olarak birkaç saat sürebilir. Yaklaşık ayda bir disk birleştiricinin çalıştırılması gerektiği unutulmamalıdır.
çoğaltılmasını sağlamaktadır. Gereksiz dosyalar Geri Dönüşüm Kutusu , Temp Klasörü ve Temporary Internet Files klasörü içerisinde yer kaplamaktadır. Bu seçeneğin görevi bu klasörlerin içerisindeki dosyaları silmektir. Genelde gereksiz diye tabir edilen dosyalar TMP uzantısı almaktadır. Bu seçenek seçildiğinde ekrana aşağıdaki pencere gelecektir. Çıkan bu kutuda temizlenmek istenen sürücü belirlenerek tamam düğmesine basılır bu sefer aşağıdaki kutu ekrana gelecektir.
Bu kutuda gereksiz dosyalar silindiğinde açılabilecek 63
boş alan miktarı hesaplanmaktadır. Bu kutudan hemen sonra asıl diyalog kutusuyla karşılaşırsınız.
Orta alanda silinecek dosyalar bölümünde Karşıdan Yüklenen program dosyaları , Temporary Internet Files ve Gereksiz Dosyalar seçenekleri seçilerek Tamam düğmesine basılır. Böylece diskte belli bir alan daha yer açılmış olacaktır. Zamanlanmış Görevler : Belli bir programın belli zamanlarda yada belli bir tarih ve saatte çalışmasını sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Bu seçeneği seçtiğinizde karşınıza aşağıdaki gibi bir pencere gelecektir.
Bu pencere içerisinden yeni bir görev eklemek için Zamanlanmış görev ekle simgesi seçilmelidir. Bu seçenek seçildiğinde karşınıza aşağıdaki gibi bir pencere açılacaktır. Bu pencerede Zamanlanmış Görev sihirbazının size yardımcı olacağı belirtilmektedir. Bu kutuda ileri düğmesine basarak bir sonraki aşamaya geçilmelidir. Bir sonraki aşamada hangi programın yada dosyanın çalışacağı belirlenir.
Bu aşamada orta alandan çalıştırılabilecek programı seçebilir yada göz at düğmesi yardımıyla başka bir dosya seçebilirsiniz. Bu aşamada dosya seçimi yapıldıktan sonra ileri düğmesiyle bir sonraki aşamaya geçilmektedir.
64
Bu aşamada görev için bir isim belirlenebilir. Aynı zamanda bu görevin ne zaman yapılacağı konusunda ön bilgi alınmaktadır. Seçiminizi yaptıktan sonra bir sonraki aşamaya ileri düğmesini tıklayarak geçebilirsiniz.
Bu aşamada görevin başlama tarihi ve saati belirlenerek İleri düğmesine basılmalıdır. Diğer aşamalara ileri ve son düğmesi tıkladığınızda görev Zamanlanmış Görevler klasörüne eklenecektir. Zamanlanmış Görevler klasöründeki bir görevi üzerine sağ tıklayarak sil seçeneğini seçme yöntemiyle iptal edebilirsiniz.
DENETİM MASASI
Bilgisayar ile ilgili bütün ayarlamaların yapıldığı bölümdür. Başlat ◊ Ayarlar içerisinden girilmektedir.
Bu seçenek bilgisayarlar arasında ağ kurmak yada Windows XP de internet bağlantısı tanımlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Diller , sayılar , tarih ve saatin görüntülenmesi ile ilgili ayarlamaların yapılması amacıyla kullanılmaktadır. Bu seçenek seçildiğinde karşınıza aşağıdaki gibi bir diyalog kutusu gelecektir. Bu bölümde sayı , para birimi , tarih ve saat gibi özelliklerin görünümleri ayarlanmaktadır. Orta alandaki örnekler bölümünde bilgisayarın o anki
görünümleri örneklerle gösterilmektedir. Ayarlamaların yapılabilmesi için özelleştir düğmesine basmak gerekmektedir. Bu düğmeye basıldığında farklı bir diyalog kutusu daha ekrana gelecektir. Windows un önceki versiyonlarında bu çıkan kutu da önceki kutuya ait bölümlerde bulunmaktaydı. Özelleştir düğmesi tıklandığında aşağıdaki gibi bir diyalog kutusu açılacaktır.
65
Dikkat edilirse bu kutu içerisinde 4 adet sekme bulunmaktadır. Bütün seçeneklerin üst alanında örnek bölümü bulunmaktadır. Yapılan ayarlamaları bu bölümde görebilirsiniz.
bölümünde sayıların tam kısmından sonraki bölümlerin hangi simge ile ayrılacağı belirlenmektedir.
belirlenmektedir.
Seçeneği sayıların daha rahat okunabilmesi için gruplandırma yapılırken ki işareti belirlemek amacıyla kullanılmaktadır.
Diğer seçenekler de bunun gibi ayarlamaları gerçekleştirmektedir. Ayarlamalar yapıldıktan sonra uygula butonuna basıldığında ayarlamalar aktif hale getirilecektir.
Bir diğer sekme Para birimi sekmesidir. Bu sekme seçildiğinde görüntü aşağıdaki gibi olacaktır. Bu bölümün Sayılar bölümünden tek farkı
Bölümüdür. Buradan para birimlerinin ne olacağı belirlenebilir. Listeden bir tane seçenek girilebileceği gibi kutuya kullanıcı tarafından da bir para birimi belirlenebilmektedir.
Bir diğer seçenek Saat seçeneğidir. Aşağıda bu seçenek seçildiğinde çıkan görüntü görülmektedir.
Saat biçimi alanı saatin 24 / 12 saat değişiminin belirlenmesini sağlamaktadır.
Saat ayırıcı alanı saatin dakikası ile saati arasındaki işaretin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Orijinal değeri “:” dir. Örneğin buraya
66
“%” karakteri ayraç olarak verilmiş olsaydı saat 12%00 olarak görüntülenirdi.
AM ve PM simgeleri ise 12 saat seçeneği seçili ise işe yaramaktadır. Gece 12 ile gündüz 12 arasını AM , diğer saatleri PM simgelemektedir.
Bir diğer seçenek de Tarih seçeneğidir.
Bu seçenek bilgisayardaki tarihlerin görüntüleniş biçiminin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır . Burada en işe yarayan seçenek tarih ayracıdır. Gün – Ay ve Yıl değerlerinin arasına konulacak olan işareti belirlemek için tarih ayracı kullanılmaktadır.Ayarlamalar yapıldıktan sonra uygula ve tamam butonları kullanılarak bu bölümden çıkılabilir.
Bilgisayara yeni bir parça takıldığında bunun windowsa bildirilmesi gerekmektedir. Windows XP bir çok donanım elemanlarını otomatik olarak tanımaktadır. Ancak tanımadığı elemanları kullanabilmek için bu seçenek yardımıyla tanıtım gerçekleştirilir. Bir eleman satın alındığında bu donanım parçasının çalışabilmesi için gerekli olan dosyaların bulunduğu bir disket yada CD verilir. Genelde Cd yi taktığınızda otomatik olarak kurulum başlamaktadır. CD çalıştırıldığında çıkan penceredeki yönergeler takip edilerek işlem tamamlanır. Eğer başlamıyorsa bu seçenek seçilir. Karşınıza çıkan penceredeki yönergeleri takip ederek Aygıtı tanıtım işlemini bitirebilirsiniz. Donanım elemanını tanıttıktan sonra bilgisayarı yeniden başlatmayı unutmayınız. Çünkü bazı donanım parçalarının tanıtımının bitirilebilmesi için bilgisayarın yeniden başlatılması gerekmektedir.
Farenin özellikleri ile ilgili ayarlamaların yapıldığı bölümdür. Bu seçenek seçildiğinde aşağıdaki gibi bir diyalog kutusuyla karşılaşırsınız.
Düğme yapılandırması alanı genelde sol el kullanıcılar için hazırlanmıştır. Sol tuşu dosya seçmek , Sağ tuşu dosyayı yada programı çalıştırmak amacıyla kullanmak isteyen kullanıcılar bu
67
alandan Birincil ve İkincil düğmeleri değiştir seçeneğini işaretlemeleri gerekmektedir. Windows 98 ve Me da ise bu alanda Sol elle kullan seçeneği seçilmelidir.
Özellikle bilgisayar kullanmaya yeni başlayan kullanıcılar için hazırlanmış bir seçenektir. Dosyaları çalıştırmak için yapılan iki tıklama arasındaki süreyi ayarlamak amacıyla kullanılmaktadır. Yeni kullanıcıların bu bölümde yavaş bölümüne daha yakın ayarlamaları tavsiye edilmektedir. Ayarlama yapıldıktan sonra sağ tarafta bulunan küçük simge çift tıklanarak denemeler yapılabilmektedir.
İşaretçiler sekmesi seçildiğinde Aşağıdaki görünüm ekrana gelecektir.
Bu alan fare simgesini ( imlecini ) değiştirmek amacıyla kullanılmaktadır. Özelleştir alanından değiştirilmek istenen simge seçilir ve göz at butonu yardımıyla yeni simge belirlenir. Uygula butonuna basıldığı anda değişiklik aktif hale gelir.
İşaretçi seçenekleri sekmesi ise ekrandaki fare imleci ile ilgili ayarlamaları gerçekleştirmektedir. Bu bölümde işaretçinin ( Ekrandaki fare simgesi ) hızı hareket alanından değiştirilmektedir. İşaretçinin izini göster seçeneği fare hareket ettirildiğinde bir iz bırakmasını sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Yazarken işaretçiyi gizle seçeneği yazı yazarken işaretçinin kaybolması amacıyla kullanılmaktadır. Ayarlamalar tamamlandıktan sonra uygula ve tamam butonları yardımıyla ayarlamalar aktif hale getirilerek bu pencereden çıkılır.
Menüsü ile ilgili bir takım ayarlamaların yapılmasını sağlamaktadır. Daha önce anlatılan Görev çubuğu üzerinde sağ tuş ◊
Özellikler seçeneği ile aynı işlemi gerçekleştirmektedir. Bu seçeneğe Başlat ◊ Ayarlar ◊ Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü seçeneğini seçerek de ulaşabilmektesiniz.
Ekranın görünümüyle ilgili ayarlamaların yapıldığı bölümdür. Masaüstünde sağ tuş ◊
Özellikler seçeneği ile aynı işlevi gerçekleştirmektedir.
68
Herhangi bir klasörde Görünüm Menüsü ◊ Klasör Seçenekleri ile aynı işlemi gerçekleştirmektedir.
Klavye ile ilgili ayarlamaların yapıldığı bölümdür. Bu seçenek seçildiğinde aşağıdaki görüntü ile karşılaşırsınız.
Yineleme gecikmesi ve yineleme hızı yazı yazma konusuyla alakalı ayarlamalardır. İmlecin yanıp sönme hızı ise yazı yazarken ekranda yazının nereye yazılacağını gösteren ve yanıp sönen işaretçinin , bu yanıp sönme hızını ayarlamaktadır.
yada kaldırmak , Windows
bileşenlerini kurmak yada kaldırmak için
kullanılan seçenektir. Bir programı kurarken, CD takıldığında otomatik olarak çalışmaya başlayacaktır. Ekrana çıkan yönergeler takip edilerek kurma işlemi tamamlanmaktadır. Kullanılmayan programları yer kaplamaması için hafızadan atmak gerekir. Bu da bu seçenek yardımıyla yapılmaktadır. Bir program kullanılmıyorsa , bu programın klasörünü doğrudan silmek kesinlikle yanlış bir işlemdir ve ileride sorunlar yaratacaktır.
Bilgisayarın ses sistemleri ve ses işlemleri ile ilgili ayarlamaları yapmaktadır.
Bilgisayarın Tarihini ve Saatini değiştirmek yada ayarlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Bilgisayara yeni bir modem tanıtmak amacıyla kullanılmaktadır.
Bilgisayara yeni bir yazıcı tanıtmak amacıyla kullanılmaktadır. Bilgisayara yazıcı tanıtmak için bu seçenek seçilebileceği gibi Başlat ◊ Ayarlar ◊ Yazıcılar seçeneği ve Windows 98 / Me de Bilgisayarım simgesi içerisinden de ulaşılabilen Yazıcılar klasörü kullanılmaktadır. Bu seçenek çift tıklandığında ekrana gelen yönergeler izlenerek kurulum 69
işlemi tamamlanmaktadır.
Başlat ◊ Programlar ◊ Donatılar ◊ Sistem Araçları ◊ Zamanlanmış görevler seçeneği ile aynı işlemi gerçekleştirmektedir.
Bilgisayara bağlı bütün donanım parçaları hakkında bilgi almak veya ayarlamalar yapmak için kullanılan önemli bir seçenektir. Bu seçenek seçildiğinde aşağıdaki diyalog kutusu ile karşılaşılır.
Bu
pencerede Genel
ve Bilgisayar Adı sekmelerinde Bilgisayarın genel özellikleri öğrenilebilir ve bazıları üzerinde değişiklikler yapılabilir. Donanım sekmesi , bilgisayara bağlı bütün donanım parçalarının durumları hakkında bilgi almak ve bunlar üzerşnde bazı değişiklikler yapmak amacıyla kullanılmaktadır. Bu sekme seçildiğinde çıkan bölümde bulunan Aygıt yöneticisi isimli buton tıklanırsa aşağıdaki gibi bir pencere açılacaktır. Bu pencere kullanılarak Bilgisayarın parçaları görülebilmektedir.
seçildiğinde aşağıdaki gibi
bir pencere
açılacaktır. Kullanılmayan bir programı temizlemek için sol taraftan Program Değiştir – Kaldır seçeneği seçilir. Bu işlemden sonra orta alana bilgisayara tanıtılmış olan programların listesi gelecektir. Kullanılmayan program seçilerek Değiştir / Kaldır butonuna basılır. Ekranda Kaldırmak istermisiniz şeklinde gelecek olan soruya Evet yada Tamam cevabını verdiğinizde program ve bu programla ilgili dosyalar tamamen silinecektir.
Yeni bir program kurmak için Sol taraftan Yeni program ekle seçeneği seçilir. Ekrana gelen bölümden CD veya Disket seçeneği seçilerek Ekrandaki yönergeler takip edilir. 70
INTERNET VE BİLİNMESİ GEREKENLER INTERNETİN TANIMI
İnternet, bir çok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Aynı zamanda, insanların her geçen gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi saklama / paylaşma ve ona kolayca ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir. Internet “Dünyanın her yerindeki milyonlarca bilgisayarın bağlı olduğu bir bilgisayar ağıdır. Zaten “Internet” sözcüğü, ingilizcede “Uluslararası Ağ” anlamına gelen INTERnational NETwork kelimelerinin birleşiminden oluşur. Amerikan Federal Bilgi Ağları Konseyi (FNC –Federal Networking Council) tarafından yayımlanan tanımına göre “mantıksal olarak tek bir adres alanı ile bağlanmış olan TCP/IP adı verilen iletişim protokolü ile desteklenen ve bu alan üzerinde çalışan servis ve uygulamalara, özel veya kamuya açık olarak erişim sağlayan küresel bir bilgi sistemidir.”
INTERNETİN TEMEL KAVRAMLARI A. MODEM :
Modem kelimesi, MODulator/DEModulator kelimelerinin kısaltılmış halidir. Bir ucu bilgisayara diğer ucu iletişim hattına bağlıdır, bilgisayar ile iletişim hattı arasındaki sinyalleri düzenleyen bir donanımdır. Yani bilgisayarların kullandığı sayısal bilgiyi iletişim hattı üzerinde kullanılan bilgiye, iletişim hattından gelen bilgiyi ise bilgisayarda kullanılan sayısal bilgiye dönüştüren donanımlardır. Dahili (Internal) ve Harici (External) modelleri vardır. Dahili modemler bilgisayarın kasasında yer alır. Harici modemler ise bir iletişim kablosu vasıtasıyla bilgisayara bağlanırlar ve kasanın dışında yer alırlar.
B. İLETİŞİM HATTI : Internet bağlantısı için gerekli olan bileşenlerden birisi de modemle ve Internet Servis sağlayıcı arasındaki fiziksel bağlantıyı sağlayan iletişim hatlarıdır. Kullanılan iletişim teknolojisine göre farklı türlerde iletişim hatları kullanılmaktadır. İletişim hatlarında genellikle fiber optik ve bakır telli kablolar kullanılmaktadır.
C. INTERNET SERVİS SAĞLAYICI (ISS)/INTERNET SERVICE PROVIDER (ISP) : Internet bağlantısını sağlayan en önemli öğe Internet Servis Sağlayıcılardır. ISS’lar gerekli donanımsal ve fiziksel alt yapıyla Uluslararası Internet omurgasına bağlanmamızı sağlayan tesislere sahip işletmelerdir. ISS’ler Internet omurgasıyla fiziksel bağlantıya sahiptirler ve iletişim hatları vasıtasıyla bizimde Internet omurgasına 71
bağlanmasını sağlar. Internet omurgasıyla fiziksel bağlantının yanında, DNS, Proxy, Firewall gibi çeşitli bağlantı hızlandırıcı ve güvenlik sağlayan servislerde vermektedirler. Bu anlamda Internetin en önemli öğelerinden birisi olarak bilinmektedirler. Ülkemizde Türk Telekom, Super Online gibi çok sayıda servis sağlayıcı mevcuttur.
D. INTERNET BAĞLANTISININ YAPISI : Şekil-1 : Internetin Yapısı ve İletişim Altyapısı
www.microsoft.com adresine ulaşırken internette hangi yollardan geçtiği en basit şekilde gösterilmektedir. Bilgisayarın başındaki bir kullanıcı www.microsoft.com adresine bağlanmak istediğinde bilgisayarına bağlı olan modem internet servis sağlayıcının modemi ile haberleşerek bilgiyi iletiyor. ISS’in modemi ISS tesislerinde işlenerek internet çıkışına yönlendirilir ve internet ortamına iletilir. Bilgi Internet ortamında ilerleyerek USA’deki ISS’in internet çıkışına gelir. Buradan ISS’de işlenen bilgi ISS’in modemi vasıtasıyla microsoft’un modemine iletilir. Microsoft’un modemi ise bilgiyi www.microsoft.com sunucusuna iletir. Sunucudan gönderilen bilgi de aynı yolu ters istikamette katedecektir.
E. TCP/IP VE IP ADRESLERİ :
Şekil-1’de internet bağlantısın kurulması en basit şekliyle gösterilmiştir. Ancak gerçekte iletişim bu kadar kolay olmamaktadır. Bir ağ üzerinde bilgisayarların iletişim kurabilmesi için bazı kurallara göre davranmaları gerekir. Bu kurallar topluluğuna iletişim protokolü adı verilmektedir. Internette milyonlarca bilgisayardan oluşan dev bir ağ olduğuna göre bir iletişim protokolüne ihtiyaç duymaktadır. Internet üzerinde kullanılan iletişim protokolüne TCP/IP adı verilmektedir. Bu iletişim protokolü tüm işletim sistemleri tarafından desteklendiği için internet üzeri iletişim sorunsuz sağlanabilmektedir. TCP/IP protokolü her bilgisayarın bir IP adresi olmasını gerektirir. Yani bir bilgisayar www.microsoft.com ismini kullanarak bağlantı kuramaz, öncelikle bu isme karşılık gelen ip adresini bulur ve daha sonra bu ip adresi sayesinde bağlantı kurabilir. Ip adresleri “.” İşareti ile ayrılmış dört farklı sayıdan oluşur (Örneğin :207.46.19.60 www.microsoft.com adresinin ip adresidir). Kullanıcıların bu ip adreslerini hatırlaması zor olduğu için alan isimleri kullanılmaktadır. Bu alan isimlerine karşılık gelen ip adreslerini bulmak için Alan İsim Servisi (Domain Name Service (DNS)) sunucular sorgulanmaktadır. Bu çözümleme izleyen konuda ele alınmıştır. Ip adresleri Internet Assigned Number Authority (IANA) tarafından dağıtılmaktadır. Internet servis sağlayıcılar çok sayıda ip adresi satın alarak müşterilerinin kullanımına sunmaktadır.
F. ALAN İSİM SERVİSİ (DOMAIN NAME SERVICE (DNS)) KAVRAMI VE ALAN İSİMLERİ Bilgisayar kullanıcılarının karmaşık ip adreslerini hatırlamaları kolay değildir. Bu problem alan isimleri kullanılarak aşılmaktadır. Alan isimlerini ve ip adreslerini dağıtan IANA alan isimlerinden ip adreslerini çözümlemeyi sağlayan Alan İsim Servisi (Domain Name Service (DNS)) sunucularını kurmuştur. Her ülkede alan isimleri ve ip dağıtma yetkisini bazı kamu kuruluşlarına verilmiştir. Her ülkenin kendi DNS sunucusu vardır
72
ve IANA bu sunucuların alan isimleri ve ip adreslerini sunan Üst Seviye (Top Level) DNS Sunucularına sahiptir. Ayrıca Üst seviye DNS sunucuların kaydına sahip olan Kök (Root) DNS sunucuya sahiptir. İkinci seviyede ise ülke DNS sunucuları yer almaktadır. Ülke DNS sunucularının ip adresleri üst seviye DNS sunucularda yer almaktadır.
Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|