Biokimyo pmd

73-rasm. 
Aminokislotalarni Krebs siklida yonishi

---

283
Transmetillanish metil (CH
3
) guruhining S-adenozilmetionindan
tegishli akseptorlarga o‘tkazilishidir. S-adenozilmetionin esa
metioninning faol shakli bo‘lib, S-adenozilmetionin - metil guruhining
donoridir. Transmetillanish reaksiyalarini maxsus metiltransferazalar
katalizlaydi. S-adenozilmetionindagi metil guruhi quyidagi jarayonlarda
foydalaniladi:
1. Kreatin hosil bo‘lishida.
2. Fosfatidilxolin hosil bo‘lishida.
3. N-metilnikotinamid hosil bo‘lishida.
4. Adrenalin hosil bo‘lishida.
5. Metillangan asoslar hosil bo‘lishida.
S-adenozilmetionin bulardan tashqari qator moddalar sinte-zida ham
ishtirok etadi.
Bir uglerodli qoldiqlarning tashilishi. Koferment va ularning
boshqarilishi
Organizmda bir uglerodli qoldiqlarning birlamchi manbai bo‘lib
serinning 
β
-uglerod atomi, glitsinning a-uglerod atomi, metioninning,
xolinning-CH
3
guruhi, triptofan indol halqasining 2 C atomi, gistidin
imidazol halqasining 2 C atomi hisoblanadi.
Misol tariqasida tetragidrofolat kislotasi (TGFK) kofaktori
ishtirokida serindan glitsin sintezi va aksincha glitsindan serin sintezida,
glitsinning katabolizmi natijasida bir uglerodli qoldiq metilen hosil
bo‘ladi.

---

284
Bu vitamin, yani folat kislota hayvon mahsulotlarida ham, o‘simlik
mahsulotlarida ham keng tarqalgandir. Folat kislotaning koferment
shakllari uning tetragidrofolat kislota (N4-folat) ga qaytarilgandan keyin
hosil bo‘ladi. Metionin almashinuvida ham bir uglerodli qoldiq - CH
3
metil muhim rol o‘ynaydi. Shuni takidlash kerakki, TGFKning barcha
koferment shakllari ozaro bir-biriga o‘tadi. Bir uglerodli qoldiqlar xilma-
xil sintetik reaksiyalarda masalan, formil-metionil-tRNK hosil
bo‘lishida, purinlar, pirimidinlar, ayrim aminokislotalar (serin, glitsin,
metionin) sintezida foydalanadi.