Biologik faol moddalar olish texnologiyasi

Tuxumlarni saqlash. 
Tuxumlar qog'oz qutilarga 180 donadan, yog'och yashiklarga 
720 va 360 donadan, har bir qator orasiga poxol to'shalib joylanadi. Havo aylanishi uchun 
karton qutilarning yonlarida teshiklari bo'ladi. Sovutgichda saqlangan tuxumlar po'choq 
ostidagi havo kamerasining terlashini oldini olish uchun birdaniga issiq xonaga olib 
kirilmaydi. Sovitgichli omborxonalarda tuxum yashiklarda 2 
o
C haroratda va havoning 85-88 
% nisbiy namligida 6 oy davomida saqlanishi mumkin. Agar sovitish kameralari bo'lmasa, 
tuxumlarni namlikni yo'qotish va mikroorganizmlarning ta'siridan himoyalash uchun ohak 
eritmasida saqlanadi. Ohakli eritmada (1 / eritmada 5 g Ca(OH)2) 10 
o
C dan yuqori bo'lmagan 

---

haroratda tuxum 3-6 oy davomida saqlanishi mumkin. Ohaklangan tuxumlar ichiga ohak 
eritmasi kirganligi tufayli o'ziga xos ta'mga ega bo'ladi. 
Muzlatilgan tuxum mahsulotlari. 
Ularga tuxum oqi va sarig'i tabiiy nisbatda 
aralashtirilgan va muzlatilgan - 
me/ani, muz/atilgan tuxum oqi 
va 
muz/atilgan tuxum sarig'i 
misol bo'ladi. Ularni ishlab chiqarish uchun yuvilgan va xlor ohagi eritmasi bilan 
dezinfeksiyalangan tovuq tuxumlari ishlatiladi. Po'choq, po'stloq va tuxum murtagidan 
ajratish uchun massa filtrlanadi, bankalarga joylanadi va muzlatiladi. Muzlatishdan oldin 
melanj eruvchanligini oshirish uchun 5 % shakar yoki 0.8 % limon kislotasining natriyli tuzi 
qo'shiladi.
Tuxum massasini muzlatishdan oldin pasterizatsiyalash, uning mikroblar bilan 
zararlanishini 96-99% ga kamaytiradi. Melanj -18-20 
0
C haroratda muzlatiladi. Sekin 
muzlatishda mahsulotning kolloid strukturasi buziladi, eritish vaqtida esa u quyuq jelesimon 
massaga aylanadi. Tez muzlatilganda melanjning saqlanish muddati uzayadi. Muzlatish 
vaqtida quruq moddalar konsentratsiyasining ortishi hisobiga tuxum mahsulotlarining 
o'rtasida shoxsimon o'zak hosil bo'ladi. Shoxchaning bo'lmasligi mahsulot qisman 
eriganligidan dalolat beradi. Muzlatilgan tuxum mahsulotlari lok bilan qoplangan tunuka 
bankalarga 2,8; 4,5; 8 va 10 kg qilib qadoqlanadi. Gofrirlangan kartondan tayyorlangan 
qutilarga, polietilen xaltalarga massasi 6 kg qilib qadoqlashga ruxsat etiladi. Tunuka bank alar 
esa ichiga qalin qog'oz qoplangan yog'och qutilarga joylanadi. Melanjning harorati -5 
o
C dan 
yuqori bo'lmasligi kerak, shu haroratda tuxum oqi va sarig'ining xossalari o'zgarmaydi. 
Melanj muzlatilgan holatda to'q sarg'ish rangga va qattiq konsistensiyaga ega bo'lishi, 
eritilgandan keyin och sariq rangdan och sarg'ish rangga va suyuq bir jinsli konsistensiyaga 
ega bo'lishi kerak. Tuxum sarig'i muzlatilgan holatda to'q sariq rangda, qattiq konsistensiyada 
bo'lishi, eritilgandan keyin sariqdan to'q sariq ranggacha, quyuq ammo oquvchan 
konsistensiyaga ega bo'lishi lozim. Muzlatilgan tuxum oqi-oqdan sarg'ish yashil ranggacha, 
qattiq konsistensiyaga, eritilgandan keyin oq rangli, suyuq konsistensiyaga ega bo'lishi 
darkor. 
Muzlatilgan tuxum mahsulotlarining fizik-kimyoviy ko'rsatkichlari: 
namlik melanjda-75%, tuxum sarig'ida-54%, oqsilda-88% dan ko'p emas; yog' miqdori 
melanjda-l0 %, tuxum sarig'ida-27% dan kam emas; oqsil miqdori melanjda-10%, tuxum 
sarig'ida-15%, tuxum oqida-ll % dan kam emas; kislotalilik (graduslarda), melanjda-15, 
tuxum sarig'ida-30 dan ko'p emas. Mahsulot massasi markazidagi harorat -5 
o
C dan yuqori 
bo'lmasligi kerak. Issiqlik ishlovi berishdan oldin melanj, tuxum oqi va sarig'i 20 
o
C dan 
yuqori bo'lmagan haroratda eritiladi. Bunda melanj yaxshilab aralashtiriladi. Muzlatilgan 
tuxum sarig'i pecheniylar, shirmoy-bulka mahsulotlari, tuxum oqi - tuxum sarig'i 
ishlatilmaydigan parhezbop mahsulotlar tayyorlashda, melanj esa tuxumning o'rniga 
ishlatiladi.