Birinchi Prezidentimiz I. A

20-mavzu. Terminologiyani tartibga solish va
standartlashtirish masalasi.
Bilim sohalari ob'ektiv, atamalar va terminologik tizimlar ma'lum bir tilga yoki hatto ma'lum bir ilmiy maktabga "bog'langan"ligi. Terminologiyaning muhim vazifasi - atamalarni standartlashtirish va unifikasiya (birlashtirish) qilish. Terminlarni dunyoning turli tillariga bir ma’noni anglatuvchi termin sifatida tarjima qilish. Terminlarni unifikatsiyalash va tartibga solish.
21-mavzu. O‘zbek terminologiyasida amalga oshirilayotgan islohotlar.
Soha terminologiyasida ro‘y berayotgan o‘zgarishlar. Ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, harbiy, ilmiy-texnikaviy va h.k.terminlar tizimi. Xorijiy o’zlashma terminlar, xalqaro terminoelementlar, ularning ona tilidagi me’yori. Terminlarning qo’llanish sohalariga, mazkur terminlardan foydalanadigan fanlarga farqli yondashuv.

“O’zbek terminologiyasi” fani bo‘yicha ma’ruza mashg‘ulotining kalendar tematik rejasi

	Mavzular	Soat	Sanasi	Ijro belgisi	Izoh
	7- semestr
1	O‘zbek terminologiyasi fan sifatida.	2
2.	«O‘zbek terminologiyasi»ning predmeti, maqsad va vazifalari.	2
3.	Terminologiya tarmoqlari.	2
4.	O‘zbek terminologiyasining shakllanish bosqichlari. Qadimgi turkiy til terminologiyasi.	2
5.	Istiqlol davri o’zbek tili terminologiyasi.	2
6.	Termin va uning o‘ziga xos xususiyatlari	2
7.	Termin, so’z va nom.	2
8.	O’zbek terminologiyasida dubletlik.	2
9.	Terminlarning struktur tuzilishi.	2
10.	Qo’shma terminlar.	2
11	Terminlarning o’zgarishi.	2
12	Terminologiyani tartibga solish va standartlashtirish masalasi.	2
13	O‘zbek terminologiyasida amalga oshirilayotgan islohotlar.	2
	Jami	26

Amaliy mashg‘ulotlarni tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar
Amaliy mashg‘ulotlarda talabalar qayd etilgan mavzular bo‘yicha nazariy va amaliy masalalarni o‘rganadilar.
Amaliy mashg‘ulotlarni tashkil etish bo‘yicha kafedra professor-o‘qituvchilari tomonidan ko‘rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Unda talabalar ma’ruza mavzulari bo‘yicha olgan bilim va ko‘nikmalarini amaliy tahlil orqali yanada boyitadilar. Shuningdek, darslik va qo‘llanma, internet ma’lumotlarivositasida talabalar bilimlarini mustahkamlashga erishish, tarqatma materiallardan foydalanish, ilmiy maqolalar va tezislar chop ettirish orqali saviyani oshirish, test savollari tuzish tavsiya etiladi.

“O’zbek terminologiyasi” fani bo‘yicha amaliy mashg‘ulotining kalendar tematik rejasi

№	Mavzular		Soat	Sanasi	Ijro belgisi	Izoh
		7- semestr
1		«O‘zbek terminologiyasi»ning boshqa fanlar bilan aloqadorligi.	2
2.		Terminologiya tarmoqlari.	2
3.		Eski turkiy til terminologiyasi. Eski o’zbek adabiy tili terminlogiyasi.	2
4.		Sho’rolar davri o’zbek tili terminologiyasi.	2
5.		Terminlarning nominativ vazifasi.	2
6.		Termin, obrazli so’z va metafora.	2
7.		Birikma va murakkab terminlar.	2
8.		Terminlarning yasalish usullari.	2
9.		Terminologik lug’atlar.	2
10.		O‘zbek terminologiyasida amalga oshirilayotgan islohotlar.	2
	Jami		20

Seminar mashg‘ulotlarni tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar
Seminar mashg‘ulotlarda talabalar qayd etilgan mavzular bo‘yicha nazariy va amaliy masalalarni o‘rganadilar.
Seminar mashg‘ulotlarni tashkil etish bo‘yicha kafedra professor-o‘qituvchilari tomonidan ko‘rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Unda talabalar ma’ruza mavzulari bo‘yicha olgan bilim va ko‘nikmalarini amaliy tahlil orqali yanada boyitadilar. Shuningdek, darslik va qo‘llanma, internet ma’lumotlarivositasida talabalar bilimlarini mustahkamlashga erishish, tarqatma materiallardan foydalanish, ilmiy maqolalar va tezislar chop ettirish orqali saviyani oshirish, test savollari tuzish tavsiya etiladi.

“O’zbek terminologiyasi” fani bo‘yicha seminar mashg‘ulotining kalendar tematik rejasi

№	Mavzular		Soat	Sanasi	Ijro belgisi	Izoh
		7- semestr
1		«O‘zbek terminologiyasi»ning boshqa fanlar bilan aloqadorligi.	2
2.		O‘zbek terminologiyasining shakllanish bosqichlari. Qadimgi turkiy til terminologiyasi.	2
3.		Termin va uning o’ziga xos xususiyatlari.	2
4.		Terminlarning struktur tuzilishi.	2
5.		Qo’shma terminlar.	2
6.		Terminlarning o’zgarishi.	2
7.		Terminologiyani tartibga solish va standartlashtirish masalasi.	2
	Jami		14

Mustaqil ta’limni tashkil etishning shakli va mazmuni
Mustaqil ta’lim talabalarga avvaldan berib qo‘yiladigan mavzular asosida tashkil etiladi.
Mustaqil ishni tayyorlashda fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:

• 
  amaliy mashg‘ulotlarga tayyorgarlik;
  
• 
  darslik va o‘quv qo‘llanmalar bo‘yicha fan boblari va mavzularini o‘rganish;
  
• 
  tarqatma materiallar bo‘yicha ma’ruza qismini o‘zlashtirish;
  
• 
  maxsus adabiyotlar bo‘yicha fan bo‘limlari yoki mavzulari ustida ishlash;
  
• 
  o‘quv, ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog‘liq bo‘lgan fan bo‘limlari va mavzularni chuqur o‘rganish;
  
• 
  faol va muammoli o‘qitish uslubidan foydalaniladigan o‘quv mashg‘ulotlari;
  
• 
  masofaviy ta’lim.
  

Mustaqil ta’limning mazmuni va hajmi

	Ishchi o‘quv dasturining mustaqil ta’limga oid bo‘lim va mavzulari	Mustaqil ta’limga oid Topshiriq va tavsiyalar	Hajmi (soat)
№	1	2	3
	Amaliy mashg‘ulot mavzulariga tayyorlanish	Amaliyot mavzulariga doir adabiyotlarni o‘rganish	2
	“O’zbek terminologiyasi” faniga kirish	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	2
	O’zbek terminologiyasining yo’nalishlari	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	2
	Termin va uning o‘ziga xos xususiyatlari	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	2
	O‘zbek terminologiyasi tizimi: terminlarning struktur tuzilishi.	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	4
	Qo’shma terminlarning xususiyatlari	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	2
	O’zbek terminologiyasida dubletlik	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	2
	O‘zbek terminologiyasining shakllanish bosqichlari: o‘zbek tili so‘z boyligida sohaviy terminlar va ularning til xususiyatlari.	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	4
	VII-XX asrning 20-yillarigacha bo‘lgan davr o‘zbek terminologiyasi	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	2
	XX asr o‘zbek terminologiyasining taraqqiyot tamoyillari	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	2
	Mustaqillik va undan keyingi davr o‘zbek terminologiyasi	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	2
	Terminlarning yasalishi: terminologik lug‘atlar	Mavzuga doir adabiyotlarni o‘rganish, konpektlashtirish	4
	Terminologiyaning struktur-genetik va grammatik xarakteristikasi	Tezaurus lug‘atlarining tuzilishini, mazmunini o‘zlashtirish.	4