|
İslamın elmə göstərdiyi əhəmiyyətin nəticəsində müsəlmanların elmin zirvəsinə ucalması
İslamda isə vəziyyət tam başqadır. İslamda dinin elm və ağılla ziddiyyət məsələsi ümumiyyətlə, mənasızdır. İslamda dinin ideoloji prinsiplərini və praktik məsələlərini əldə etmək üçün əsas qaynaqlardan biri ağıldır. Etiqad prinsiplərini ağılla qavramaq lazımdır. Lakin hüquqi-praktik hökmlərdə də ağıl əsas dəlillərdən biridir. Əgər siz bizim hədis kitablarımıza baxsanız, misal üçün, min il bundan öncə yazılmış əl-Kafi kitabına baxsanız, görərsiniz ki, onun birinci fəsli “Ağıl və cəhalət” adlanır. Bu fəsil ağıl, onun dəyəri və əhəmiyyəti, bilginin və ağlın əhəmiyyəti barədədir. İslam həmçinin elmə dair ən mühüm hərəkəti etmiş və ən güclü həvəs yaratmışdır.
İslam sivilizasiyası İslamda ilk gündən başlayan elmi hərəkətin hesabına yarandı. Hələ İslamın doğmasından iki əsr ötməmişdi ki, elə bir mühitdə İslamın güclü elm hərəkatı başlandı. Onu bu günlə müqayisə etmək üçün gərək dünyanın bugünkü elmi avanqardlarını təsəvvür edib, sonra dünyanın ucqar bir nöqtəsində yerləşən bir ölkəni nəzərə alasınız. Hər növ mədəniyyətdən uzaq olan bu ölkədə birdən-birə sivilizasiya yaranmağa başlayır və misal üçün, 100, yaxud 150 ilə elmi baxımdan hamıya üstün gəlir. Bu bir möcüzədir, ümumiyyətlə, təsəvvürediləsi deyil. Əgər İslam elmə, elm öyrənməyə, öyrətməyə və alim yaşamağa həvəsləndirməsəydi, bu baş verməzdi.
Görün dillər əzbəri olan, lakin bəzən dərinliyinə diqqət yetirilməyən bəzi hədislərdə nə qədər mühüm məqamlar var: "İnsanlar üç qisimdir: alim, nicat yolunda olan öyrənci və su üzündəki çör-çöp".29 Ümumiyyətlə, insanlar üç qisimdir: alim insanlar, öyrənənlər və digərləri, yəni sərgərdan, dəyərsiz və çəkisiz insanlar. Görürsünüz ki, İslam elm məsələsində birinci növbədə dəyəri elmin üzərinə aparır; istər elmə malik olmaq və onu digərlərinə öyrətmək, istərsə də öyrənmək. İslam belə bir dindir.30
Dostları ilə paylaş: |
