Blokcheynni qo’llashning afzalliklari va muammolari

Blokcheynni qo’llashning afzalliklari va muammolari

Reja

• Blokcheyn haqida malumot .
• Blokcheyning paydo bo’lish tarixi.
• Blokcheyndan foydalanishning afzalliklari
• Blokcheyndan foydalanishning muammolari

So’ngi o’n yillarda blokcheyn bizning raqamli iqtisodiyotimizda muhim ahamiyat kasb etmoqda .Uning salohiyati sanoatda oshib ketdi va sog’liqni saqlashdan tortib onlayn o’yinlargacha hamma narsani inqilob qilish xususiyatga ega. Bungungi slaydimizda blokcheyning avfzalliklari va kamchiliklarini ko’rib chiqamiz.

Blokcheyn nima ?

Blokcheyn-(ingilizcha blockchain –bloklar zanjiri) – bu ma’lumotlarga ega bo’lgan muayyan qoidalarga muvofiq tuzilgan doimiy ketma ketlikdagi bloklar zanjiri (bo’lgan ro’yxat)

Bloklar –bu tizim ichidagi kriptografik shaklda taqdim etilgan tranzaktsiyalari, bitimlar va shartnomalar to’g’risidagi ma’lumotlar

Blokcheyn tarixi

• Blokcheyn texnologiyasi g’oyasi 1991-yilda tadqiqotchi olimlar Styuart Xaber va V.Skott Stornetta raqamli hujjatlarni eskirgan yoki o’zgartirilmasligi ,vaqtni belgilash uchun amaliy yechimni taqdim etganlarida tasvirlangan edi.Lekin u bitcoin paydo bo’lishidan to’rt yil oldin, 2004 –yilda o’z kuchini yo’qotdi.2004 – yilda kompyuter olimi va kriptografik faol Xel Finni RPoW qayta foydalanish mumkin bo’lgan ish isboti deb nomlangan tizimni taqdim etdi.

Blokcheynni afzalliklari:

Markazsizlashtirish - tarmoq a’zolari bir-biriga teng bo‘lib, to‘g‘ridan-to‘g‘ri ma’lumot almashishlari mumkin.

Ishonchlilik - maxsus shifrlangan kalitlardan foydalanilganligi sababli ma’lumotlarni almashtirish va xa-kerlarning hujumlari chiqarib tashlanadi.

Shaffoflik - barcha bloklar hamma uchun ochiq. Har qanday operatsiyani bajarish uchun yo‘lni tekshirish mumkin.

Universallik - blokcheyn nafaqat moliya sohasida, balki hayotning boshqa sohalarida (huquq, ko‘chmas mulk) ham qo‘llanilishi mumkin.

Blokcheynni afzalliklari:

O’zgarmaslik –barcha qatnashchilarning 100% roziligisiz tuzatish kiritish mumkin emas.

Auditosonligi-istalgan qatnashchi audit o’tkazish mumkin.

Foyda – xarajatlarning sezilarli darajada qisqarishi.

Blokcheyn foydalanishdagi muammolar:

1. Bir soniyada tranzaktsiyalar chegarasi

Blokcheyn tranzaktsiyalarni tasdiqlash uchun kattaroq tarmoqqa bog’liqligini hisobga olsak, uning qanchalik tez harakatlanishida chegara mavjud. Masalan, Bitcoin Visa bilan sekundiga 1700 tranzaktsiyaga qarshi sekundiga atigi 4,6 tranzaksiyani amalga oshirishi mumkin.

2. Aktivlarni yo’qotish xavfi

Ba’zi raqamli aktivlar blokcheyn hamyonidagi kriptovalyuta kabi kriptografik kalit yordamida himoyalangan.ushbu kalitni ehtiyotkorlik bilan saqlashingiz kerak. Agar raqamli aktiv egasi o’z aktiviga kirish imkonini beruvchi shaxsiy kriptografik kalitni yo’qotsa, hozirda uni qayta tiklashning iloji yo’q –aktiv butunlay yo’q bo’lib ketadi.

Noqonuniy faoliyat uchun potentsial
blokcheyning markazsizlashtirilishi ko’proq maxfiylik qo’shadi,bu esa afsuski, uni jinoyatchilar uchun jozibador qiladi noqonuniy tranzaktsiyalarni blokcheyndagi bank operatsiyalari orqali kuzatish qiyinroq.
Yuqori energiya xarajatlari
Tranzaktsiyalarni tekshirish uchun barcha tugunlarning ishlashi bitta ma’lumotlar bazasi yoki elektron jadvalga qaraganda sezilarli darajada ko’proq elektr energiyasini oladi.

E’tiboringiz uchun rahmat!