Book · December 022 citations reads 52,739 authors

Ma‟lumki, dunyodagi barcha mamlakatlarda ommaviy axborot 
vositalari mamlakat hayotida yetakchi o„rin tutadi.
Gazeta va jurnallar, 
radio va televideniye vositalari har bir davlatda omma bilan hokimiyat 
o„rtasida o„ziga xos aloqa vositasi, oshkoralik ko„zgusi, haqiqat jarchisi 
bo„lib xizmat qiladi. Mamlakat ijtimoiy-siyosiy hayotida yetakchi rol 
o„ynaganligi uchun ham ularga to„rtinchi hokimiyat tusini berish 
ommalashgan. Davlat boshqaruv organlari demokratiyaning muhim 
tayanchi bo„lganligi uchun ham ommaviy axborot vositalari bilan 
maslahatlashishga, takliflarini e‟tiborga olishga majburdir. Shuning uchun 
ham 
O„zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 67-moddasida: 
“Ommaviy axborot vositalari erkindir va qonunga muvofiq ishlaydi. Ular 
axborotning to„g„riligi uchun belgilangan tartibda javobgardirlar. 
Senzuraga yo„l qo„yilmaydi”, - deyilgan. Ko„rinib turibdiki, ommaviy 
axborot vositalarining rolini oshirish, erkinligini ko„rsatish, ularning 
xalqqa sadoqat bilan xizmat qilishi alohida ta‟kidlanadi. 
O„zbekiston Respublikasining “Ommaviy axborot vositalari 
to„g„risida”gi Qonuni mamlakatimizdagi barcha gazeta va jurnallar radio 
va televideniye vositalarini dunyo miqyosiga olib chiqish uchun xizmat 
qiluvchi asosiy dasturga ega bo„ldi.
Oliy Majlis palatalarining (2005-yil 28-yanvar) majlisida demokratik 
o„zgarishlar mahalliy axborot vositalarining mustaqilligi va erkinligini 
ta‟minlamasdan mumkin emas deb qayd etdi. 
2004-yilning 1-yanvar oyiga ko„ra mamlakatimizda 571 gazeta, 140 
jurnal, 4 axborot agentligi, 85 teleradio va kabel studiyasi, 298 elektron 
axborot vositalari ishlamoqda. 2017-yilda yurtimizda 1 ming 500 dan 
ziyod ommaviy axborot vositasi faoliyat ko„rsatmoqda. 

---

72 
Birinchi Prezidentimiz Islom Karimovning shaxsan tashabbusi va 
sa‟y-harakatlari bilan yana ikkita: O„zbekiston Respublikasining 
“Jurnalistlik kasbini himoya qilish to„g„risida” hamda “Axborot olish 
kafolatlari va erkinligi to„g„risida” Qonunlar qabul qilindi. Bu qonunlar 
tom ma‟noda ko„plab taraqqiy etgan mamlakatlarda ham mavjud 
bo„lmagan qonunlardir. Ushbu qonunlar fuqarolarning axborot qidirib 
topish, olish, uzatish va tarqatish huquqini to„la miqyosda ta‟minlaydigan 
huquqiy qurol bo„lib, aholi uchun axborot olish va yetkazishning bosh 
vositachisi deb qaraluvchi jurnalistning samarali faoliyat ko„rsatishi uchun 
huquqiy asosni vujudga keltirdi. 
O„zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.Karimov ommaviy 
axborot vositasi to„g„risida 1-chaqiriq O„zbekiston Respublikasi Oliy 
Majlisining (1996-yil, avgust) 6-sessiyasida shunday degan edi:
“Matbuot, axborot vositalari demokratik rivojlanishi uchun ulkan 
ahamiyatga ega. Biroq shuni ham e‟tirof etish kerakki, demokratlashtirish 
jarayonida hozircha ommaviy axborot vositasining faol roli sezilmayapti. 
Ular shu paytgacha o„zlarini “to„rtinchi hokimiyat” sifatida namoyon 
qilganlari yo„q.
O„zbekiston mustaqilikka erishgandan so„ng xorijiy ommaviy axborot 
vositalari bilan aloqa o„rnatish masalasi tashqi siyosiy faoliyatimizning 
asosiy yo„nalishlaridan biriga aylandi. Chunki O„zbekistonning jahon 
hamjamiyatiga qanchalik tez kirib borishi ana shu axborot vositalari 
tarqatadigan xabarlarining to„g„riligiga bog„liq. 
Ayni paytda shu ommaviy axborot vositalari har bir kishi o„z fikrini 
ifoda eta olishiga imkon beradigan erkin minbar bo„lishi kerak. Ayni 
vaqtda ular jamiyatimizning demokratik qadriyatlarini va tushunchalarini 
himoya qilishi, odamlarning siyosiy, huquqiy va iqtisodiy ongini 
shakllantirish bo„yicha faol ish olib borishi lozim. 
Birinchi 
Prezidentimizning 
“O„zbekiston 
ijtimoiy 
hayotida 
televideniye va radio rolini ko„tarish to„g„risida”gi 1997-yil 7-maydagi 
Farmoni yuqorida ko„rsatilgan masalalarni me‟yoriy tartibga solishda 
ko„riladigan chora-tadbirlarning ommaviy ifodasi bo„ldi. 
Ta‟kidlash joizki, mustaqillik yillarida yaratilgan boshqaruv tizimi va 
uning qonunchilik asoslari, fuqarolik jamiyati mamlakatda inson 
huquqlarini himoya qilishga va huquqiy demokratik davlat barpo 
etilganligini kafolatlaydi. Zero, Birinchi Prezident I.Karimovning Oliy 

---

73 
Majlis II chaqiriq IX sessiyasida so„zlagan nutqi (2002-yil, 29- avgust), 
Qonunchilik palatasi va Senat qo„shma yig„ilishidagi ma‟ruzasida (2005-
yil, 28-yanvar) ommaviy axborot vositalarining jamiyat hayotidagi o„rni 
va rolini oshirish to„g„risida amaliy takliflarni ilgari surdi. 
“Mamlakatimizda ommaviy axborot vositalari faoliyatining huquqiy 
asoslarini mustahkamlash borasida qator ishlar qilindi. “Ommaviy axborot 
vositalari to„g„risida”, “Axborot olish kafolatlari va erkinliklari 
to„g„risida”, “Jurnalistlarning kasbiga doir faoliyatini ximoya qilish 
togrisida”, ”Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to„g„risida” 
qonunlari qabul qilindi. 
Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov O„zbekistonning milliy 
demokratik taraqqiyoti, yurt istiqbolini demokratik tamoyillar asosida 
rivojlanish yo„lini tanladi. Yangi milliy davlatchilikni barpo etish 
arafasidayoq 
I.A.Karimov 
Milliy 
Mustaqillikni 
rivojlantirish, 
mamlakatning jahon hamjamiyatidan o„ziga munosib o„rinni 
egallashiga erishishi, fuqarolar huquq va erkinliklarini ta‟minlash 
kafolatlarini mamlakatda huquqiy davlat va fuqarolik jamiyati 
shakllantirishda deb bildi.
O„zbekistonda huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati 
qurish jarayonlarida milliy an‟analar va qadriyatlarga muhim e‟tibor 
berish, davlat boshqaruvini demokratik tamoyillar bilan uyg„unlashtirish, 
barcha sohadagi islohotlarning milliy manfaatlar asosida amalga 
oshirilishiga e‟tibor berildi. Shu bilan birga, I.A.Karimov “umuminsoniy 
tamoyillar va me‟yorlarni, butun dunyoda chuqur ildiz otgan demokratik 
qadriyatlarni o„rganmay va ulardan foydalanmay turib, demokratik 
institutlarni shakllantirish, fuqarolik jamiyatining asoslarini yaratish 
mumkin emas” ligini ham ko„rsatib berdi. 
Fuqarolik jamiyatini shakllantirish maqsadlarida erkinlashtirish 
mafkurasini milliy qadriyatlar va an‟analar bilan uyg„unlashtirish asosida 
islohotlarni chuqurlashtirishning “Kuchli davlatdan - kuchli fuqarolik 
jamiyati sari” konseptual tamoyiliga asos solindi. Mamlakatdagi 
islohotlarni yanada chuqurlashtirishning ustuvor yo„nalishi sifatida
“mamlakat siyosiy, iqtisodiy hayotini, davlat va jamiyat qurilishini yanada 
erkinlashtirish” yo„li tanlandi.