Bosh tahririyati toshkent – 2017 adabiyot qozoqboy yo‘ldoshev, begali qosimov, valijon qodirov, jalolbek yo‘ldoshbekov
Yüklə 1,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Shustagar – yuvg‘ich, murdasho‘y.
284 pala’natingni. Hay, ish bitti, Qobilboy, Toshkandga yura- miz, o‘rusingni ham bir ko‘raylik 1 . Sharif yerda yotgan ikki tilloni olib Qobilga uzatdi: – Ma, tillangni kissangga tiq, Qobel! Qobil olmadi. – Tillo o‘zlaringga, ikkaving bir tillodan bo‘lib ol. – Achchig‘ingni qo‘y, axe, biz senga dahanaki ayttik-da! Qobil kuldi va parvosiz kiyina berdi. – Olmaysanmi, pala’nat. – O‘zlaringga deyapman-ku, inim senlarga atab berdi. – Bizdan qarzi yo‘q-ku, axe? – Tushunmagan odamlarsan-da! – dedi Qobil. – Inim, qochib yotqon holda ularni mehmon qilolmadim, deb sen- larga shu ikki tilloni berib yubordi... Endi tushundingmi? – Voy, pala’nat... Hali sen bizni o‘z pulimiz bilan beti- mizga urding?! Qobil kuldi. Ular ikkisi birining og‘zidan biri olib, Qo- bilni past urib, Anvarni maqtab ketdilar. – San otang o‘g‘li emassan, agar otang o‘g‘li bo‘lsang, mirzo Anvardek mehmondo‘st bo‘layding! Mirzo Anvar meh monning betini ko‘rmay, boshidan tillo nisor qilganda, sen pala’nat bizni do‘konxonaga qamab qo‘yasan! Buro- daring bo‘lmasa, Qo‘qonjoningni ko‘tarib og‘zingga uray- dik, muru ningdan mag‘zi saring 2 oqib tushaydi! Qobil bir narsa deb to‘ng‘illadi. – E, to‘ng‘illama, pala’nat! Biz pul oshnosi emas, odam oshnosi... Seni bozori podshoga olib chiqsa, og‘ziga tish bor, deb sakkiz pulga ham olmaydi, ba xudo! Ular shu hangomaning ustida edilarki... Chorsudagi shov qin-suron ichidan bahaybat bir hayqiriq eshitildi; bo- zor olag‘ovuri birdan kesilib, bu uchovi ham tashqariga quloq solib qoldilar: 1 Shu vaqtlarda Tоshkеnt ruslar qo‘lida ekanligi unutilmasin (mual.). 2 Mag‘zi sar – miya qatig‘i. 285 – Ey-y-y-y. Bozor aro yig‘ilishib gul terganlar! Qasam yodlab, podshoga so‘z berganlar! Mirzo Anvar otliq elga ma’lum kishi, O‘rda ichra qalamkashlik erdi ishi. Arzimagan gunohiga qochdi, ketdi. Bundan andak podshohga ozor yetdi. Uning do‘sti Sultonali nomlik mirzo Bu qochishdan chekmakdalar behad izo. Mirzo Anvar gunohida toyildi zor 1 , Xaloyiqni to‘xtatishdan maqsadim bor. Erta peshin asnosida Sultonali Orsiz Anvar gunohiga o‘lgay, bali. Jamiyatda hozir bo‘lsa osiy Anvar Yoki uning do‘sti, oshnosidin birar. Gunohingga Sultonali o‘lar, desin, Erta peshin vaqti, afsus, so‘lar desin. Iymonli qul nafsi uchun do‘stin sotmas, Gunohi yo‘q oshnasini o‘tga otmas. Quloq solgan gunohsizning faryodiga Dard qolmagay, yetar har vaqt murodiga! Jarchi to‘xtadi, shovqin-suron yana eskicha davom etdi. Jar ning davomida qulog‘i tikkayib, ko‘zi katta ochilgan Qobilboy sukutga ketdi... – Nega xomush to‘xtading, Qobil? Akun jarching nima deb vaqirlaydi? Qobil javobsiz boshini chayqadi. – Gapur, – dedi Sharif, – Mirza Anvar, osiy Anvar, de- yapti chog‘i? Qobil yana javob bermadi. – Zaboning bor, axe, burodaringni tutkanlar-chi? – Yo‘q. – Bo‘lmasa nega undaychikin xomush to‘xtading? – Endi tutmakchilar... 1 Gunоhida tоyildi zоr – gunоhiga qоldi bеchоra. 286 – Endi, tutmakchilar? – deb zaharxanda qildi Rahim. – Dardi harinani tutadi! – Tushunmay yotibsanlar, anovi kun biz bir mirzoning uyiga borgan edik-a? – Hay. – Ana shuni, sen Anvarning do‘sti eding, deb barimta 1 ushlaganlar... Ertagacha Anvar kelmasa, shu Sultonalini o‘ldurar emishla r! ...Qobil do‘konxona eshigini yopib, o‘rtoqlari yoniga keldi. Uchovi bir necha vaqt xomush o‘tirdilar. – Shu bevafo dunyoga bir ish qilamiz, Qobilboy, – dedi yana ko‘zi olalangan Rahim. – Dayusingni zindoni qa- yerga? – Zindonni nima qilasan? – Ana men bor, ana Sharif, ana sen! – dedi Rahim. – Shu tunga uchovimiz borib yo o‘lamiz, yo shu bechorangni ro‘shnolikka olamiz! Qobil manglay ostidan Sharifga ko‘z yubordi. Sharif ku- limsirab, Rahimga qaradi. – E, senga chi balo shud 2 ? – Hechchi – dedi Rahim. – Akun biz dunyoga nima olib bora miz, hay o‘lluk: dunyoga o‘n tilla pulimiz qolaydimi yo uyga sochini tarab to‘xtagan xotunimiz qolaydimi! – Yo‘q, qolaytikoni yo‘q! – dedi kulib Sharif. – Dastasha gir! – dedi Rahim Sharif bilan Qobilga ikki qo‘lini cho‘zib. Ular ikkisi ham iljaygan ko‘yi qo‘llarini berdilar. Lafzaton yakmi? – Yak-yak, Rahim dav! – Hazilash nest? – Nest! – Tamom, – dedi ikki qo‘lini bo‘shatib Rahim. – Shud!.. 1 Barimta – garоvga, kafilga оlish. 2 Chi balо shud – sеnga nima balо bo‘ldi? |