Boshqaruv hisobida rejalashtirish va byudjetlashtirish

________________________________________________________________ 
"Экономика и социум" №10(89) 2021 www.iupr.ru
bajarilishi nazorat qilinadi.Byudjet modelining shakllanishi korxona faoliyatining 
o'ziga xosligi va turiga bog'liq. Ammo uni yaratishda hamon o'sha tamoyillar 
qo'llanilmoqda. 
1.Byudjet integratsiyasi. 
Samarali 
rejalashtirishni 
ta'minlash 
uchun 
byudjetlarning ko'p turlarini yaratish mumkin: operatsion va moliyaviy. Ular har bir 
markaziy federal okrug uchun alohida tuzilishi mumkin. Lekin ularning barchasi 
o'zaro bog'liq va umumiy byudjet tizimiga birlashtirilgan. Bosh reja - bu 
kompaniyaning jamlangan byudjeti. 
2. Muvofiqlik printsipi. Barcha byudjetlar ma'lum qoidalarga muvofiq tuziladi 
va bir -biri bilan bog'liq. Asosiysi, operatsion byudjetlar bo'lib, ularning 
ko'rsatkichlari umumiy daromadlar va xarajatlar byudjetida umumlashtiriladi, ba'zan 
esa foyda va zararlar byudjeti deb ataladi. Uning asosida byudjetlarning moliyaviy 
turlari tuziladi: Pul oqimi byudjeti, prognoz balansi, kapital byudjeti. 
3. Byudjetlashtirish tizimi me'yoriy -huquqiy hujjatlar asosida (ma'lum 
me'yor va standartlar) amalga oshiriladi. 
4. Oxir-oqibat byudjet tuzish. Konsolidatsiyalangan byudjet korxona 
rejalarining barcha turlarini birlashtiradi, ularning barchasi bir -biri bilan bog'liq. 
5. Uslubiy taqqoslash. Byudjetning barcha turlarini tuzishda yagona 
metodologiya va yondashuvlar qo'llaniladi. Bu taqqoslanadigan ko'rsatkichlar 
bo'yicha rejalarning bajarilishini sifatli tahlil qilish va nazorat qilish uchun zarur. 
Xulosa: Xulosa qilib aytganda tashkiliy faoliyat bo'yicha boshqaruv hisobini 
tashkil qilish alohida bo'linmalar menejerlari zimmasiga xarajatlar hajm i, ularning 
samaradorligi to'g'risidagi axborotlami shakllantirish vazifasini yuklaydi.
Bunda ishlab chiqarish zararsizligi nuqtasining dastlabki hisob-kitoblari amalga 
oshiriladi, o'zgaruvchan, doimiy xarajatlar va foyda o'rtasidagi aloqadorlik tahlil 
qilinadi.