152
Özet
Bu çal›flmada 1997-2002 y›llar› aras›nda kolesteatomlu kronik
otitis media nedeniyle ameliyat edilen hastalardan 50’si de¤er-
lendirmeye al›nm›flt›r. Hastalara ikinci bak›fl öncesi otoskopi ya-
p›lm›fl ve yüksek çözünürlüklü BT çektirilerek, elde edilen bulgu-
lar ameliyat bulgular› ile karfl›laflt›r›lm›flt›r. Olgular›n 42’sine
(%84) aç›k teknik, 8’ine ise (%16) kapal› teknik timpanoplasti
uygulanm›flt›r. Aç›k teknik uygulanan hastalar›n 13’ünde
(%30.9) ve kapal› teknik uygulananlar›n 1’inde (%12.5) olmak
üzere toplam 14 (%28) rekürrens tespit edilmifltir. Bu koleste-
atomlar›n 5’inin (%35.7) sinüs timpani ve 6’s›n›n (%42.8) epi-
timpanum, 3’ünün (%21.4) orta kulak ve mastoid kavitede yer-
lefltikleri görülmüfltür. ‹kinci bak›fl öncesi yap›lan otoskopik ve
mikroskopik bak› ile ameliyat bulgular› aras›nda istatistiksel ola-
rak %89, ameliyat öncesi BT bulgular› ile ameliyat bulgular› ara-
s›nda ise %69 uyum saptanm›flt›r. Rekürrens tespit edilen olgu-
lar›n %71.5’inde patoloji 3 y›ll›k takip süresi içinde görülmüfl-
tür. Olgularda yafl, cinsiyet, takip süreleri aç›s›ndan istatistiksel
olarak iliflki saptanmam›flt›r (p>0.05). Elde edilen sonuçlar›n ›fl›-
¤›nda tekrarlayan kolesteatomu saptamada otoskopi, BT ve ta-
kip süresinin önemi tart›fl›lm›flt›r.
Anahtar Sözcükler:
Kolesteatom, ikinci bak›fl, BT, rekürrens.
Türk Otolarengoloji Arflivi, 2004; 42(3): 152-157
Girifl
Kolesteatomlu kronik otit hem klinik hem de
cerrahi olarak KBB’yi meflgul eden en önemli ko-
nulardan biridir ve tedavisi cerrahidir.
Dr. Ejder Ci¤er, Dr. Mehmet Do¤an Özkul, Dr. ‹brahim Çukurova, Dr. Suat
Kaptaner, Dr. Bedri Altar, Dr. Ömer U¤ur, Dr. Alper Tatar, Dr. Metin ‹ber
SSK Tepecik E¤itim Hastanesi Kulak Burun Bo¤az Klini¤i, ‹zmir
Kolesteatom Nedeniyle Ameliyat Edilen Olgularda
Rekürrensin De¤erlendirilmesi
E. Ci¤er, M.D. Özkul, ‹. Çukurova, S. Kaptaner, B. Altar, Ö. U¤ur, A. Tatar, M. ‹ber
Postoperative evaluation of recurrence in operated
chronic otitis media cases with cholesteatoma
50 cases suffering from chronic otitis media with
cholesteatoma operated at SSK Educational Hospital, ENT-
Head and Neck Surgery Clinic were included. Every patient was
examined by otoscopy and high resolution CT-scanning of the
temporal bone before a second-look operation. Preoperative
examinations were compared with the intraoperative findings.
42 (84%) patients were operated with open technique and the
other 8 (16%) closed technique tympanoplasty. Recurrent
cholesteatoma was seen at 13 (30.9%) of the patients treated
by open technique and at 1 (12.5%) patient treated by closed
technique, which ends 14 (28%) totally. Cholesteatoma was
seen in sinus tympani at 5 (35.7%), in epitympanum at 6
(42.8%) and in the middle ear and the mastoid cavity 3 (21.4
%) of these cases. Statistical correlation was found 89%
between the otomicroscopic findings of preoperative and
intraoperative findings. Also it was found 69% between the
preoperative CT-scan and intraoperative findings. At 71.5 % of
the patients, recurrent disease was seen within 3 years. No sta-
tistical correlation was found among the age, sex and follow-
up criteria of the patients (p>0.05). The importance of oto-
scopic examination, CT-scanning of the temporal bone and fol-
low-up period was discussed in the light of the results of these
investigations.
Key Words:
Cholesteatoma, second-look, CT, recurrency.
Turk Arch Otolaryngol, 2004; 42(3): 152-157
Türk
Otolarengoloji
Arflivi
Turkish Archives of Otolaryngology
© TKBBV 2004
Düzelti sonras› kabul tarihi / Accepted after revision: May›s / May 18, 2004
Kolesteatomun cerrahi tedavisindeki esas amaç
hastal›¤›n ortadan kald›r›lmas›, hastaya güvenli ve
kuru bir kulak b›rak›lmas› ve mümkünse iflitmenin
korunmas› ve/veya iyilefltirilmesidir.
1,2
Bu çal›flmada ikinci bak›fl cerrahisinden önce
yap›lan yüksek çözünürlüklü BT ve otoskopi ile
ikinci bak›fltaki bulgular karfl›laflt›r›lmakta, rekür-
rens ve yerleri ile takip süresi iliflkisi de¤erlendiril-
mektedir. Amac›m›z ikinci bak›fl cerrahi endikas-
yonlar›n› asgariye indirmek, bu sayede morbiditeyi
azaltmakt›r. Bunun sonucunda kolesteatom cerrahi-
si yap›lan olgular›n otoskopi ve BT ile takibinin
mümkün olup olamayaca¤›n› ortaya koymakt›r.
Gereç ve Yöntem
Bu çal›flmada SSK Tepecik E¤itim Hastanesi
KBB Klini¤i’nde 1997-2002 y›llar› aras›nda koleste-
atomlu kronik otit nedeniyle fonksiyonel cerrahi
yap›lan 114 hasta geriye dönüflümlü olarak incelen-
di. Ayn› seansta kemikçik rekonstrüksiyonu yap›l-
may›p ikinci aflamaya b›rak›lan hastalar çal›flmaya
dahil edilmedi. Çal›flma dönemine ait hasta dosya-
lar› ile operasyon kay›tlar› incelenerek, poliklinik
kontrolüne gelen hastalardan 50’si çal›flmaya al›nd›.
Hasta dosyalar›ndan yafl, cinsiyet, iflitme eflikle-
ri, operasyon tipi ve operasyon bulgular›na ulafl›ld›.
Operasyon s›ras›nda gözlenen kolesteatomun yeri
ve yayg›nl›¤› not edildi. Hastalar›n kontrole geldik-
lerinde otoskopik ve mikroskopik muayene ile
greft ve kavitenin durumu incelendi. ‹flitme ölçüm
laboratuvar›nda odiyometrik testlerle postoperatif
iflitme efli¤i ve hava-kemik aç›kl›¤› (500, 1000, 2000
Hz ortalamas›) tespit edildi.
Çal›flmaya giren tüm hastalara yüksek çözünür-
lüklü BT çektirildi. Tüm olgulara ikinci bak›fl yap›l-
d›. Operasyon bulgular›yla BT ve otoskopik bulgu-
lar karfl›laflt›r›ld›. Bunun için Pearson korelasyon
testi uyguland›.
‹lk operasyon ile ikinci aras›nda geçen zaman
takip süresi olarak belirlendi. Operasyon s›ras›nda
kolesteatom yerleri kaydedildi. Takip süresi ve yafl
ile rekürrens ve rekürrens yerleri aras›ndaki iliflki
tek yönlü de¤iflkenlik analizi ile cinsiyetle iliflki de
ki kare testi ile de¤erlendirildi.
Bulgular
Çal›flmaya 1997-2002 y›llar› aras›nda SSK Tepe-
cik E¤itim Hastanesi KBB Klini¤i’nde kolesteatomlu
kronik otitis media nedeniyle ameliyat edilen 50
hasta dahil edildi. Olgular›n 21’i kad›n (% 42), 29’u
erkekti (%58), operasyon tarihindeki yafllar› 9-53
aras›nda de¤iflmekteydi (ortalama 33.6 y›l). Rekür-
rens tespit edilenlerin yafl ortalamas› 36.4, olmayan-
lar›n yafl ortalamas› ise 27.6 idi. Rekürrens ile yafl
aras›nda istatistiksel iliflki saptanmad›. Çal›flmaya gi-
ren olgular›n takip süreleri 6 ile 72 ay aras›nda de-
¤iflmekteydi.
Olgular›n 1’ine (%2) meatal attikotomi Tip I,
3’üne (%6) meatal attikotomi Tip II, 1’ine (%2) me-
atal attikotomi Tip III, 3’üne (%6) klasik kapal› tek-
nik Tip II, 3’üne (%6) aç›k teknik Tip I, 20’sine
(%40) aç›k teknik Tip II, 19’una (%38) aç›k teknik
Tip III timpanoplasti yap›lm›flt›. Toplam olarak ol-
gular›n 8’ine (%16) kapal› teknik, 42’sine (%84) aç›k
teknik uygulanm›flt›r.
Ameliyat öncesi otoskopi ile olgular›n 11’ine
(%22) kolesteatom, 6’s›na (%12) granülasyon tan›s›
konmufl, 33’ünde (%66) patolojik bulgu (rekürrens,
granülasyon, polip) saptanmam›flt›r.
BT ile olgular›n 13’üne (%26) kolesteatom,
11’ine (%22) granülasyon tan›s› konmufl, 26’s›nda
(%52) patolojik bulgu saptanmam›flt›r.
‹kinci bak›fl ile olgular›n 14’ünde (%28) koleste-
atom, 3’ünde (%6) granülasyon, 1’inde (%2) koles-
terol granülomu tespit edilmifl, 31’inde (%62) pato-
lojik bulgu saptanmam›flt›r (Tablo 1).
Olgular genel anestezi ile transkanal timpanoto-
mi posterior yaklafl›m› ile kontrol edildi. Otoskopi
ile kolesteatom tan›s› konan 11 (%22) olgunun hep-
sinde (%100) ikinci bak›flta kolesteatom saptand›.
Granülasyonu olan 5 olgu %50, patoloji olmayan
kulaklar ise %90 do¤rulukta tan›nabildi. Sonuç ola-
rak operasyon öncesi otoskopi ile ikinci bak›fl bul-
gular› aras›nda istatistiksel aç›dan %89 uyum sap-
tand›.
BT bulgular›na göre 13 (%26) olguya koleste-
atom tan›s› kondu. Granülasyon tan›s› konan hasta-
lar›n 5’inde (%50) ikinci cerrahide granülasyon ol-
du¤u görüldü. Fakat BT’de patolojik bulgu saptan-
Kolesteatom Nedeniyle Ameliyat Edilen Olgularda Rekürrens
Türk Otolarengoloji Arflivi / Turkish Archives of Otolaryngology, Cilt / Volume 42, Say› / Number 3, 2004
153
Ci¤er E ve ark.
mayan 26 olgunun hiçbirinde (%100) patolojik bul-
gu yoktu. Sonuç olarak Pearson korelasyon testi ile
%69 uyum tespit edildi (Tablo 1).
Rekürrens saptanan olgulardan 1’i (%12.5) kapa-
l›, 13’ü (%30.9) aç›k teknikle ameliyat edilmiflti.
Toplam rekürrens 14 (%28) olarak saptand›. Olgu-
lara ikinci bak›fl öncesi saf ses iflitme testleri yap›l-
d›. Rekürrent kolesteatom yeri ve iflitme kayb› ara-
s›nda uyum bulunmad›. Sinüs timpaniden köken
alan olgular›n %80’inde hava-kemik aç›kl›¤› 20
dB’in üzerinde, di¤erlerinde ise bu oran %33 olarak
saptand› (Tablo 2).
Olgular›n takip süreleri 6 ile 72 ay aras›nda de-
¤iflmekteydi. Ortalama 28.9 ay olarak bulundu. Ko-
lesteatomun tekrarlamas› ile saptand›¤› yerin takip
süresi ile karfl›laflt›r›lmas›nda sadece büyük koleste-
atomlar aç›s›ndan fark oldu¤u görüldü. F(3.46) =
14.2842; p<0.01
Tart›flma
Kolesteatom, kemik erimesi yapmas› nedeniyle
iletim ve nörosensöriyel iflitme kayb›na hatta haya-
t› tehdit edici temporal ve kafa içi komplikasyonla-
ra neden olabilmektedir. Bu nedenle kolesteatom
tam temizlenerek hastaya kuru ve güvenli bir kulak
sa¤lamak gerekir.
Bizim olgular›m›zda rekürrens olan 13 aç›k tek-
nik olgusunun 11’inde otoskopi ile tan› konabildi.
‹statistiksel olarak ameliyat bulgular› ile %89 uyum
vard›. Bu olgular›n 5’i sinüs timpanide ya da sinüs
timpaniden epitimpanuma uzanan, 6’s› ise epitim-
panumda yerleflmifl incilerdi. 3 olguda sinüs timpa-
ni, epitimpanum ve mastoide uzanan kolesteatom-
lar mevcuttu. Bu bulgular ilk ameliyattaki koleste-
atom yerlerine uymakta olup, otoskopik olarak re-
kürrens belirtisi olmay›p salim greft alt›nda refle
vermekteydiler (enfekte olup akanlar hariç). Kapal›
teknik Feldmann operasyonu ile d›fl kulak yolu ar-
ka duvar› tamiri yap›lan bir olguda kemik nekrozu
geliflmesi sonucu kolesteatom tekrar geliflmiflti. Di-
¤er kolesteatomlar kal›nt› olarak de¤erlendirildi.
Bunlar›n en s›k lokalizasyonu sinüs timpani ve epi-
timpanum olarak saptand›.
Vartiainen,
3
rezidüel kolesteatomlar›n en s›k
oval pencere bölgesinden kaynakland›¤›n›, kronik
ak›nt› ve perforasyonun geç rekürrensin en önemli
belirtisi oldu¤unu, ayr›ca cerrahi tipinin rekürrens
için önemli olmad›¤›n› bildirmifltir. Bizim olgular›-
m›zda 14 tekrarlayan kolesteatomun 11’i, 6 ay ile 42
ay aras›nda tespit edilmifltir. Di¤er 3 olgu ise 5 y›l
ve sonras›nda saptanm›flt›r. Sonradan saptanan bu
üç olguda kolesteatomun ileri derecede büyüdü¤ü
görülmüfltür. Bu sonuçlara göre ilk 3 y›l hasta taki-
bi aç›s›ndan çok önemlidir ancak bu izlem 5 y›ldan
az olmamal›d›r.
Lau ve Tos
4
%13.3 total rekürrens, Iiona
5
ve ar-
kadafllar› %25 rekürrens, %42 rezidü saptam›fllard›r.
Vartiainen ve Nuutinen
6
%8.6 total rekürrensin,
aç›k teknikteki oran›n› %7.7, kapal›daki oran›n› ise
%9.4 olarak tespit etmifl, bu oran›n 2 y›l sonra %12
oldu¤unu bildirmifltir. Tanyeri
7
ve arkadafllar›n›n
272 olguluk çal›flmas›nda rekürrens oranlar› aç›k
teknikte %7.7, kapal› teknikte %11.1; rezidiv oran-
lar› ise aç›k teknikte %9.6, kapal› teknikte %5.5’dir.
Çal›flmam›zda aç›k teknikte %30.9, kapal› teknikte
%12.5 rekürrens saptanm›flt›r. Aç›k teknikteki ora-
n›n yüksekli¤i sinüs timpani gibi gizli kalan bölge-
lerde matriksin tam olarak temizlenememesine, ka-
pal› teknikteki oran›n azl›¤› s›n›rl› olgularda uygu-
lanmas›na ba¤lanm›flt›r.
Pek çok hastada yüksek çözünürlüklü BT ile
yang›sal de¤ifliklikler, kolesteatom ve tümörü ay›rt
etmek mümkündür. Kemikçik veya mastoid kemik
duvar› erozyonu, tegmendeki kemikte, kemik labi-
rente, fasiyal kanal timpanik bölümündeki hasar›
tan›mlamak ve kemik detaylar›n› çözümlemek ola-
s›d›r. Ek olarak kemikçik rekonstrüksiyonunu ya da
kemikçik protezlerini mükemmel olarak gösterebi-
lir.
8
Ayr›ca ülkemiz koflullar› içerisinde maliyeti
ucuz oldu¤u için görüntüleme arac› olarak BT ilk
tercihimiz olmaktad›r.
Thomassin ve Braccini
9
yapt›klar› çal›flmada BT
ya da MR’da yumuflak doku imaj› vermeyen kulak-
lar›n hiçbirinde kolesteatom saptamam›fllard›r. Bi-
zim bulgular›m›z da benzerdir. Çal›flmam›zda
BT’de patolojik bulgu saptanmayan 24 olgunun
hiçbirinde kolesteatom ya da granülasyon dokusu
saptanmam›flt›r. BT ile operasyon bulgular› aras›n-
da istatistiksel olarak %69 uyum bulunmufltur. Fa-
kat granülasyon tan›s› konan hastalar›n %50’sinde
Türk Otolarengoloji Arflivi / Turkish Archives of Otolaryngology, Cilt / Volume 42, Say› / Number 3, 2004
154
Kolesteatom Nedeniyle Ameliyat Edilen Olgularda Rekürrens
Olgu no Ameliyat öncesi otoskopi
BT
‹kinci bak›fl
1
Post. mezotimpanum granülasyon
Epi-mezo-hipo-sinüs
Post. mezotimpanum, sinüs timpani,
timpanide granülasyon
epitimpanumda kolesteatom
2
Hafif retrakte
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
3
Aditusta inci
Periantral kolesteatom
Aditusta inci
4
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
5
Sinodural köflede granülasyon
Sinodural köflede granülasyon
Sinodural köflede granülasyon
6
Patoloji görülmedi
Tegmen timpanide kolesteatom
Patoloji görülmedi
7
Patoloji görülmedi
Tegmen timpanide granülasyon
Patoloji izlenmedi
8
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
9
Aditusta inci, zar retrakte
Aditusta granülasyon
Aditusta inci
10
Post. mezotimpanumda sedefi refle
Epi-mezo-hipotimpanumda kolesteatom
Post. mezotimpanum, sinüs timpani,
epitimpanum, antrumda kolesteatom
11
Zar retrakte
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
12
Patoloji görülmedi
Epitimpanumda granülasyon
Epitmpanumda granülasyon
13
Aditusta inci
Aditusta granülasyon
Aditusta inci
14
Attik cep, pürülan ak›nt›
Aditus, antrumda kolesteatom
Aditus, antrumda kolesteatom
15
Post. mezotimpanumda sedefi refle
Epi-mezo-hipotimpanumda granülasyon
Epi-mezo-hipotimpanumda kolesteatom
16
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
17
Post. mezotimpanumda sedefi refle, adhezyon
Epi-mezotimpanumda granülasyon
Post. mezotimpanumda kolesteatom
18
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
19
Aditusta inci
Aditusta inci
Aditusta inci
20
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
21
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
22
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
23
Epitimpanumda sedefi refle
Epitimpanumda kolesteaom
Epitimpanumda kolesteatom
24
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
25
Mezotimpanumda granülasyon
Epi-mezo-hipotimpanumda kolesteatom
Kolesteatom izlenmedi
26
Patoloji görülmedi
Sinüs timpanide granülasyon
Sinüs timpanide kolesterol granülomu
27
Aditusta inci
Aditusta inci
Aditusta inci
28
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
29
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
30
Patoloji görülmedi
Epitimpanumda kolesteatom
Patoloji görülmedi
31
Zar retrakte
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
32
Mezotimpanum perfore, kolesteatom
Epi-mezotimpanumda kolesteatom
Epi-mezotimpanumda kolesteatom
33
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
34
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
35
Aditusta inci
Aditusta inci
Aditusta inci
36
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
37
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
38
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
39
Mezotimpanumda granülasyon
Epi-mezotimpanumda granülasyon
Epi-mezo-hipotimpanumda granülasyon, skar
40
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
41
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
42
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
43
D›fl kulak yolunda ödem, santral perfore,
D›fl kulak yolu arka duvar defekti,
D›fl kulak yolu arka duvar defekti,
pürülan ak›nt›
mastid kolesteatom
mastoid apeks kolesteatomu
44
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
45
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
46
Patoloji görülmedi
Epitimpanumda kolesteatom
Patoloji görülmedi
47
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
48
Epitimpanumda ak›nt›, granülasyon
Epitimpanumda granülasyon
Epitimpanumda granülayon
49
Ant. mezotimpanum perfore
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
50
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Patoloji görülmedi
Tablo 1.
Preoperatif otoskopi, BT ve ikinci bak›fl bulgular›n›n karfl›laflt›r›lmas›.
Türk Otolarengoloji Arflivi / Turkish Archives of Otolaryngology, Cilt / Volume 42, Say› / Number 3, 2004
155
ameliyatta kolesteatom saptanm›flt›r. BT koleste-
atomun olmad›¤›n› göstermede çok yararl›d›r.
Otoskopi ile ameliyat bulgular› aras›nda is %89
uyum vard›r.
Rezidüel ya da rekürrent kolesteatomda BT’nin
teflhiste duyarl›l›k ve hassasiyetinin %50 oldu¤unu,
BT ile rekürrensi, skar dokusunu veya s›v›y› ay›rt
etmenin mümkün olmad›¤›n› ifade eden Tierney ve
ark.
10,11
bu ayr›m› otoendoskopla yapabildiklerini
bildirmifllerdir. Watts ve ark.
12
ise BT’nin kolesteato-
mu saptama potansiyelinin sadece ehil bir yorumla-
y›c› taraf›ndan yorumlan›rsa geçerli oldu¤unu iddia
etmektedir. Kolesteatomda radyoloji ile cerrahi ara-
s›ndaki uyum iyiden mükemmele do¤ru gitmekte-
dir. Ayr›ca BT, cerrah› potansiyel tehlike ve komp-
likasyonlar için uyarmaktad›r.
13,14
Sonuç
BT’nin orta kulak bofllu¤undaki yumuflak do-
kuyu saptamada oldukça etkin oldu¤u fakat bu
dokunun niteli¤ini ay›rt etmede fazla baflar›l› ol-
mad›¤› söylenebilir. Bu da literatür bilgileriyle
uyumludur. Radyolo¤un ameliyat edilmifl temporal
kemikteki de¤iflimler konusunda deneyimli olmas›
gerekir.
Aç›k teknik uygulanan hastalar›n yaln›z otos-
kopi ile, kapal› teknik uygulanan hastalar›n otos-
kopi ve BT ile birlikte takip edilmesinin daha ya-
rarl› olaca¤›na inan›yoruz. Hastalar ilk 3 y›l daha
s›k aral›klarla takip edilmeli, ameliyat sonras› 12.
ayda çektirilen BT’de ameliyat kavitesinde yumu-
flak doku görüntüsü saptan›rsa ikinci bak›fl yap›l-
mal›d›r.
Kaynaklar
1. Moss R, Lucente FE. Results in resident cholesteatoma surgery: a
review of 85 cases. Laryngoscope 1987; 97: 212-4.
2. Cook JA, Krishnan S, Fagan PA. hearing results following modi-
fied radical versus canal-up mastoidectomy. Ann Otol Rhinol
Laryngol 1996; 105: 379-82.
3. Vartiainen E. Factors associated with recurrence of choles-
teatoma. J Laryngol Otol 1995; 109: 590-2.
4. Lau T, Tos M. Tensa retraction cholesteatoma: treatment and long-
term results. J Laryngol Otol 1989; 103: 149-57.
5. Iino Y, Imamura Y, Kojima C, Takegoshi S, Suzuki JI. Risk fac-
tors for recurrent and residual cholesteatoma in children deter-
mined by second stage operation. Int J Pediatr Otorhinolaryngol
1998; 46: 57-65.
6. Vartiainen E, Nuutinen J. Long-term results of surgical treatment
in different cholesteatoma types. Am J Otol 1993; 14: 507-11.
7. Tanyeri Y, fieflen T, Koyuncu M, Tekat A, Ünal R, Elhami R.
Kolesteatoma cerrahisinde teknikler ve sonuçlar›m›z. Turk Arch
Otolaryngol 1998; 36: 77-81.
Ci¤er E ve ark.
Olgu no
Yafl
Cinsiyet
Ameliyat tipi
Takip süresi
Ameliyat öncesi
fiikayet
Kolesteatom yeri
(y›l)
(ay)
odiyometri hava/kemik
aç›kl›¤› (dB)
1
31
E
Sa¤ aç›k teknik tip 2
11
15/35
Ak›nt›
Mezo-epitimpanum
3
22
K
Sa¤ aç›k teknik tip 3
16
20/35
–
Aditusta inci
9
28
E
Sol aç›k teknik tip 2
30
30/45
–
Aditusta inci
10
18
E
Sa¤ aç›k teknik tip 2
60
15/15
–
Mezo-epitimpanum, aditus, antrum
13
21
E
Sa¤ aç›k teknik tip 3
36
20/50
‹flitme azl›¤›
Aditusta inci
14
53
K
Sol aç›k teknik tip 3
67
20/30
Ak›nt›
Aditus, antrum
15
23
K
Sol aç›k teknik tip 1
16
15/40
‹flitme azl›¤›
Epi-mezotimpanum
17
45
E
Sol aç›k teknik tip 3
30
20/50
‹flitme azl›¤›
Mezotimpanum
19
38
E
Sa¤ aç›k teknik tip 3
42
20/20
–
Aditusta inci
23
22
K
Sa¤ aç›k teknik tip 2
30
15/25
Ak›nt›
Epitimpanum
27
16
E
Sa¤ aç›k teknik tip 2
9
30/55
‹flitme azl›¤›
Aditusta inci
32
39
K
Sol aç›k teknik tip 2
6
25/45
‹flitme azl›¤›
Mezotimpanum
35
17
E
Sa¤ aç›k teknik tip 2
24
25/35
–
Aditusta inci
43
44
K
Sol kapal› teknik tip 2
72
30/50
‹flitme azl›¤›
Mastoid,d›fl kulak yolu
Tablo 2.
Rekürrens saptanan olgularda operasyon tipi, takip süresi, ikinci bak›fl öncesi odiyometrik olarak hava-kemik aç›kl›¤› ile rekürrens yer-
leri.
E: Erkek, K: Kad›n
Türk Otolarengoloji Arflivi / Turkish Archives of Otolaryngology, Cilt / Volume 42, Say› / Number 3, 2004
156
8. Czerny C, Turetschek K, Duman M, Imhof H. Imaging of the
middle ear. CT and MRI. Radiologe 1997; 37: 945-53.
9. Thomassin JM, Braccini F. Role of imaging and endoscopy in
the follow up and management of cholesteatomas operated by
closed technique. Rev Laryngol Otol Rhinol (Bord) 1999; 120: 75-
81.
10. Tierney PA, Pracy P, Blaney SP, Bowdler DA. An assessment of
the value of the preoperative computed tomography scans prior to
otoendoscopic "second look" in intact canal wall mastoid surgery.
Clin Otolaryngol 1999; 24: 274-6.
11. Blaney SP, Tierney P, Oyarazabal M, Bowdler DA. CT scanning
in "second look" combined approach tympanoplasty. Rev Laryngol
Otol Rhinol (Bord) 2000; 121: 79-81.
12. Watts S, Flood LM, Clifford K. A systematic approach to interp-
retation of computed tomography scans prior to surgery of middle
ear cholesteatoma. J Laryngol Otol 2000; 114: 248-53.
13. Chee NW, Tan TY. The value of pre-operative high resolution CT
scans in cholesteatoma surgery. Singapore Med J 2001; 42: 155-9.
14. Kodama T. Temporal bone imaging. Nippon Igaku Hoshasen Gak-
kai Zasshi 2000; 60: 549-59.
Kolesteatom Nedeniyle Ameliyat Edilen Olgularda Rekürrens
‹letiflim Adresi: Dr. Ejder Ci¤er
SSK Tepecik E¤itim Hastanesi
KBB Klini¤i, Yeniflehir 35120 ‹ZM‹R
Tel: (0232) 469 69 69 / 1615
Faks: (0232) 433 07 56
e-posta: ejderciger@hotmail.com
Türk Otolarengoloji Arflivi / Turkish Archives of Otolaryngology, Cilt / Volume 42, Say› / Number 3, 2004
157
Dostları ilə paylaş: |