Bulung‘urda Sheroz qal’a qayta tiklanadi

Sulaymanov Umidjon azamat o’g’li "IPAK YO'LI" TURIZM VA MADANIY MEROS XALQARO UNIVERSITETI 1-KURS MAN-TOUR SAM GURUHI TALABASI mavzu:Amir Temurning mudofa qal’asi sheroz qa’la

Amir Temurning mudofa qal’asi sheroz qa’la ochilmagan sirlar ko’p !

• Reja
• Sheroz qal’a tarixi (qisman)
• Sheroz qal’a tarixiy yodgorligida qilina yotgan ishlar.
• Xulosa( 3 ta qo’shimcha fikir )

Sheroz qal’a o‘zining tarixiyligi bilan ham faxrlanishga arzirli maskan. Sohibqiron Amir Temur harbiy yurishlari davomida Eronni qamal qilib, Sheroz qal’asini olishda qiynaladi. Shu sabab Samarqandga kirishda, har tomonlama qulay bo‘lgan bu maskanda 1396-1402 yillari mustahkam qal’a bunyod etadi. Bu joy Sohibqiron tomonidan bejiz tanlanmagandi. Qal’ani 20 metr chuqurlikdagi Bulung‘or, ya’ni loyqa ariq o‘rab turadi. Ariqning eni 18-20 metr bo‘lib, tik holatda bo‘lganligi uchun ham hech bir dushman kira olmagan. Atrofida 9 ta buloq bo‘lib, bugungi kunda ularning 3 tasi saqlanib qolingan.

• Sheroz qal’a o‘zining tarixiyligi bilan ham faxrlanishga arzirli maskan. Sohibqiron Amir Temur harbiy yurishlari davomida Eronni qamal qilib, Sheroz qal’asini olishda qiynaladi. Shu sabab Samarqandga kirishda, har tomonlama qulay bo‘lgan bu maskanda 1396-1402 yillari mustahkam qal’a bunyod etadi. Bu joy Sohibqiron tomonidan bejiz tanlanmagandi. Qal’ani 20 metr chuqurlikdagi Bulung‘or, ya’ni loyqa ariq o‘rab turadi. Ariqning eni 18-20 metr bo‘lib, tik holatda bo‘lganligi uchun ham hech bir dushman kira olmagan. Atrofida 9 ta buloq bo‘lib, bugungi kunda ularning 3 tasi saqlanib qolingan.

- Qal’aning umumiy maydoni 6-7 gektardan iborat bo‘lib, tuman hokimi qarori bilan loyiha bo‘yicha 4 gektar maydon ajratildi, - deydi Narzulla Qoraboyev. – Atrofi Bulung‘ur arig‘i bilan o‘ralgan bu tepalikda Amir Temurning qarorgohi, harbiy asarlar uchun oshxona va ko‘plab xonalar bo‘lgan. 1968 yilda ruslar tomonidan zambaraklar bilan ko‘mib yuborilgan. Shu bilan bu yer e’tibordan chetda qolib, mahalliy aholi tomonidan qoramol boqilgan. Samarqand arxeologiya instituti olimlari tomonidan 2015-2019 yillarda olib borilgan qazishma ishlari davomida temuriylarga oid ko‘plab ashyolar, oltin, mis tangalar topildi. Hali bu yerda o‘rganilmagan, biz bilmagan ko‘plab tarixiy ashyolar va sirlar bor. Ularni o‘rganish va ularni namoyish etish esa juda muhim. Hozirda bizga ajratilgan 8 milliard 285 million so‘m mablag‘ evaziga bu yer 2 metrlik devor bilan o‘ralib, muzey va tahoratxona, temuriylar davridagi xos xonalar bunyod etiladi. Sharshar bulog‘i yonidan temuriylar davri muhitini o‘zida mujassamlashtirgan ko‘prikning bunyod etilishi, mavjud g‘orlarning ochilishi sayyohlarni bir dam Temuriylar saltanatiga sayohat qildiradi.

• - Qal’aning umumiy maydoni 6-7 gektardan iborat bo‘lib, tuman hokimi qarori bilan loyiha bo‘yicha 4 gektar maydon ajratildi, - deydi Narzulla Qoraboyev. – Atrofi Bulung‘ur arig‘i bilan o‘ralgan bu tepalikda Amir Temurning qarorgohi, harbiy asarlar uchun oshxona va ko‘plab xonalar bo‘lgan. 1968 yilda ruslar tomonidan zambaraklar bilan ko‘mib yuborilgan. Shu bilan bu yer e’tibordan chetda qolib, mahalliy aholi tomonidan qoramol boqilgan. Samarqand arxeologiya instituti olimlari tomonidan 2015-2019 yillarda olib borilgan qazishma ishlari davomida temuriylarga oid ko‘plab ashyolar, oltin, mis tangalar topildi. Hali bu yerda o‘rganilmagan, biz bilmagan ko‘plab tarixiy ashyolar va sirlar bor. Ularni o‘rganish va ularni namoyish etish esa juda muhim. Hozirda bizga ajratilgan 8 milliard 285 million so‘m mablag‘ evaziga bu yer 2 metrlik devor bilan o‘ralib, muzey va tahoratxona, temuriylar davridagi xos xonalar bunyod etiladi. Sharshar bulog‘i yonidan temuriylar davri muhitini o‘zida mujassamlashtirgan ko‘prikning bunyod etilishi, mavjud g‘orlarning ochilishi sayyohlarni bir dam Temuriylar saltanatiga sayohat qildiradi.

Sheroz qal’asini bunyod qilish uchun qilingan loyiha o‘ziga xos. Bu yerda tariximiz, xalqimizning turmush tarzi, urchuq yigirayotgan, gilam to‘qiyotgan momolarimiz, kuvida yog‘ olayotgan qishloq ayoli, tandirdan issiq kulcha nonni uzib farzandiga tutayotgan onalar qiyofasini ko‘rasiz. Shu bilan birga arxeologiya instituti bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan loyihada temuriylar davridagi muhit, ularning kuch-salohiyati ham namoyon bo‘ladi.

• Sheroz qal’asini bunyod qilish uchun qilingan loyiha o‘ziga xos. Bu yerda tariximiz, xalqimizning turmush tarzi, urchuq yigirayotgan, gilam to‘qiyotgan momolarimiz, kuvida yog‘ olayotgan qishloq ayoli, tandirdan issiq kulcha nonni uzib farzandiga tutayotgan onalar qiyofasini ko‘rasiz. Shu bilan birga arxeologiya instituti bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan loyihada temuriylar davridagi muhit, ularning kuch-salohiyati ham namoyon bo‘ladi.
• Sheroz qal’asi yodgorligini qaytatiklash va uni eski holatiga qaytarish kerak.
• Sheroz qalasi yodgorligini turizm zonasiga aylantirish va qalaga turistlarni qiziqtirsh kerak.
• Sheroz qala yonidagi madaniy yodgorlilar juda ko’p ularni ham qayta tiklab eski holatiga keltirish kerak.