Buning uchun «Ko’ruv xotirasi», «Uzoq muddatli xotira» «Belgilarni qo’y», «Nuqtalarni eslab qol va o‘z joyiga qo‘yib chiq» kabi metodikalardan foydalandik

Kurs ishining metodologik asosini: О‘zbekiston Respublikasi Prezidenti SH. Mirziyoyevning yoshlar ta’lim-tarbiyasiga doir asarlari, О‘zbekiston Respublikasining Konstitusiyasi, О‘zbekiston Respublikasi “Ta’lim tо‘g‘risida”gi Qonuni (1997 yil), “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”, “Maxsus ta’lim konsepsiyasi”, “Bolalarni himoya qilish Konvensiyasi”, «Milliy istiqlol g‘oyasi va mafkurasi», «Ma’naviyat haqidagi g‘oyalari», Vazirlar Mahkamasi tomonidan qabul qilingan Davlat dasturlari. Prezident qarorlari, sharq mutafakirlarining ma’naviyat va milliy о‘zlikni anglash, komil insonni tarbiyalash haqidagi falsafiy, ahloqiy qarashlari, О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan qabul qilingan Davlat Dasturlari.
I BOB. XOTIRA JARAYONINING OZIGA XOS XUSUSIYATLARI.
1.1. Xotira jarayoni va uning turlari .
Biz sezgan, idrok qilgan narsalar iz qoldirmasdan yo'qolib ketmaydi, balki ma’lum darajada esda olib qolinadi, ya’ni esimizda saqlanib qoladi va qulay sharoitda yoki kerak bo Iganda esimizga tushadi.
Shuningdek, kechirilgan tuyg'u, fikr va qilingan ish-harakatlarimiz ham esimizda saqlanib qoladi va keyinchalik esimizga tushadi. Buni har kim o’z tajribasidan yaxshi biladi. Masalan, o'quvchilar maktabda o'qitilayotgan narsalarini esda olib qoladilar, esda saqlaydilar va esga tushiradilar.
Kundalik tajribamiz ko'rsatadiki, esda qolgan narsalarning hammasi ham esimizga tushavermaydi, ularning bir qismi unutiladi. Unutish ham xotiraga oid hodisadir.
Ta’sirotlarning ana shunday esda qoldirish va keyin esga tushirishning fiziologik asosi muvaqqat nerv bog'lanishlaridir, bu muvaqqat bog’lanishlaming hosil bo'lish, mustahkamlanish va keyin jonlanish (tik- lanish) jarayonidir.
Esda qoladigan narsa xotira materialini, esda saqlanib turadigan va esga tushiriladigan narsa esa xotiraning mazmunini tashkil qiladi.
Eng awal bevosita idrok qilingan narsa va hodisalar (uylar, ko'chalar, daraxtlar, hayvonlar va hokazolar)ning obrazlari esda olib qolinadi, saqlanib qoladi va esga tushadi. Ko'rgan badiiy surat va rasmlar, eshitgan musiqa kuylari, ashulalar va hokazolar esda qoladi.
Ilgari idrok qilingan narsalarning esimizga tushgan obrazlari tasawur deb ataladi. Bu xotiramizda saqlanib qolgan idrok obrazlari bo'lib, maz- munan obrazli xotiraga taalluqlidir. Odam xotirasining asosiy mazmunini nutq-so’z materiali tashkil etadi. Idrok qilingan narsa va hodisalaming nomlari, o'qilgan matnlar, so'zlar, gaplar boshqalarning nutqi esda olib qolinadi, esda saqlanib qoladi va esga tushiriladi. Lekin nutq esda olib qolinganda u yoki bu oddiy tovushlar birikish sistemalari emas, balki nutqda ifodalangan ma’no, o'zi va boshqalarning fikrlari esda qoladi, saqlanadi va esga tushadi. So'zlarning ma’no jihatdan mantiqiy sur’atda bir-biriga bog'lanib esda qolishi va esga tushishi mazmunan so’z logik xotirasi bo'lib, obrazli xotiraga nisbatan, ancha murakkab aqliy faoliyat- dir. Biz ko’ngildan kechirgan tuyg'ular, har xil muskul va ish-harakatlari ham xotira mazmunini tashkil qiladilar.
Shu sababli esda qoladigan materialning xilma-xil mazmuniga qarab, xotirani, odatda, obrazli, so’z logik, emotsional (tuyg'u-hissiyot) va harakat xotirasi kabi xillarga ajratiladi. Albatta, xotiraning ana shu xillarga bo'linishi nisbiydir. Haqiqatda xotiraning shu hamma xillari bir-biri bilan chambarchas bog'langan, bironta narsaning esimizda qolgan va keyin esimizga tushirilgan obrazi gap bilan ifodalanadi, har bir tuyg'u-hissiyot bironta bir tasawurga, yoki fikrga, yoki ish-harakatga va hokazolarga bog'liq holda tug'iladi.