Buxgalteriya hisobi

Mustaqil ishlash uchun nazorat savollar

1. 
   Xo’jalik mablaglarini baholash deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Xo’jalik mablag’larini baholashni nima taqozo etadi?
   
3. 
   Baholashning realligi deganda nimani tushunasiz?
   
4. 
   Moddiy qiymatliklar balansda qanday bahoda hisobga olinadi?
   
5. 
   Xarajat elementlari tarkibini ayting?
   

   Kalkulyatsiya moddalarini ayting?

6. 
   Ishlab chiqarish egri xarajatlari qanday ko’rsatkichlarga mutanosib taqsimlanadi?
   
7. 
   Mahsulot tannarxini kalkulyatsiya kilish qanday ishlarni o’z ichiga oladi?
   
8. 
   Mahsulot tannarxini kalkulyatsiya kilishning muhim pritsiplari nimalardan iborat?
   

Qaydlar uchun

Qaydlar uchun

Qaydlar uchun



7- Mavzu Asosiy xo’jakik larayonlari hisobining tamoyillari
Reja:
7.1. Ta’minot jarayoni hisobi
7.2. Ishlab chiqarish jarayoni hisobi
7.3. Sotish jarayoni hisobi


7.1. Ta’minot jarayoni hisobi

Turli mulkchilik shakllarida faoliyat yurituvchi korxonalarning vazifasi, o’z faoliyati jarayonida mahsulot ishlab chiqarishdan iborat. Bu vazifani bajarish uchun birinchi navbatda ta’minot jarayonini bosib o’tishi, ishlab chiqarish va undan keyin esa uni sotish jarayoniga kelishi kerak. Bu uchta bosqich har doim bir -birlarining o’rnini egallaydi va shu bilan korxonada mablag’larning uzluksiz aylanishini hosil qiladi.

Mablag’lar aylanishidagi asosiy bosqich- moddiy boyliklarni yaratish jarayoni sodir bo’ladigan ishlab chiqarish bosqichidir. Bu Erda ishlab chiqarilgan buyumlar nafaqat tashqi ko’rinishi va xususiyati bilan, balki qiymatining hajmi bilan farq qiladigan yangi mahsulot tayyorlanadi. Yangidan tayyorlangan mahsulot, sarflangan ishlab chiqarish vositalarining xodimlar mehnati bilan yaratilgan zaruriy va qo’shimcha mahsulotdan tashkil topgan yangi qiymatlardan iborat bo’ladi.
Ishlab chiqarish jarayonini buxgalteriya hisobida aks ettirish, birinchidan, unga qilingan xarajatlar - sarflangan mablag’lar, ishchi kuchi va ikkinchidan, ishlab chiqarilgan mahsulotlar - tayyor buyumlarda qayd etiladi. Ishlab chiqarish xarajatlari pul shaklida hisobga olinadi. Bu ishlab chiqarish xarajatlarini yagona o’lchov birligida ifodalash, tayyor mahsulotning ishlab chiqarish tannarxi haqida yig’ma ko’rsatkichni olish uchun zarur. Pul shakli bilan birgalikda, moddiy xarajat sarflari buxgalteriya hisobida tegishli tartibda natura va mehnat o’lchovlarda ham ko’rsatiladi. Bu o’lchovlar pulda baholash uchun asos hisoblanib, ulardan xarajatlar hajmini boshqarish uchun foydalaniladi. Buxgalteriya hisobi mehnat vositalari va ishchi kuchi sarfini aks ettira turib, ishlab chiharish jarayonining boshqa tomonini anglatadigan ishlab chiqarish istemolini ham o’z ichiga oladi.
Ko’pgina korxonalarda ishlab chiqarish vositalari birdaniga tayyor mahsulotga aylanmaydi. Chunki ularga mehnatning ta’siri yangitdan yaratilgan mehnat mahsuli sifatida, ma’lum vaqtni talab qiladi. Shu vaqtning o’tishi davomida ular tugallanmagan ishlab chiqarish shaklida bo’lib turadi.