Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

 
O‘zbekiston Respublikasi banklari buxgalteriya xodimlarining asosiy vazifalari 
R O‘ Y X A T I 
 
Buxgalteriya xodimining vazifalari quyidagilar: 
1. Buxgalteriya xodimi tomonidan yuritiladigan hisobvaraqlar bo„yicha bank 
mijozlari va xodimlaridan qabul qilingan hisob-kitob-pul hujjatlariga tegishli ish-
lov berish. 
Taqdim etilgan hujjatlar bo„yicha naqd pul mablag„lari yoki boshqa boylik-
larning o„tkazilishi yoxud berilishi mumkinligini bu mablag„lar olinishi kerak bo„l-
gan hisobvaraqning ahvoliga qarab tekshirish (mazkur hisobvaraqqa qo„yilgan da‟vo-
lar hamda to„lovlarning belgilangan tartibini hisobga olgan holda depozit hisob-
varag„idagi bo„sh mablag„ qoldiqlari yetarli yoki yetarli emasligi tekshiriladi). 
2. Kelib tushgan barcha hisob-kitob hujjatlari bo„yicha amalga oshirilgan 
operatsiyalar qonuniyligi, hamda ular kreditlash va hisob-kitob qilish qoidalariga 
muvofiqligi, shuningdek mazkur mijozning ustavi (nizomi)da ko„zda tutilgan 
faoliyat turiga muvofiqligi nuqtayi nazaridan tekshirish. 
Xususan, hujjat matnida to„lovlar maqsadi ko„rsatilgani (istisno etiladigan 
holatlardan tashqari), operatsiya hisobvaraqlarning debeti bo„yicha ham, krediti 
bo„yicha ham mijoz faoliyati harakteriga, hamda mazkur hisobvaraq maqsadiga 
mos kelishi tekshiriladi; 
– tovarlar va xizmatlar haqini to„lash uchun yozilgan to„lov talabnomalari, 
to„lov topshiriqnomalari va hisob-kitob cheklarida tovar-transport hujjatlarining 
yoki ular o„rnini bosuvchi boshqa hujjatlarning nomerlari, hamda ulardagi summa-
lar ko„rsatilganligi tekshiriladi; 
– to„lov topshiriqnomalarida davriy to„lovlar bo„yicha hisob-kitob qilish 
to„g„risidagi bitim sanasi qayd etilgani, qarzlar berish va qarz hisobvaraqlarni tar-
tibga solish bilan hujjatlarda bank rahbari yoki u vakolat bergan shaxsning ustxat-
lari borligi tekshirladi. 
3. Akkreditivlar bilan hisob-kitob qilinayotganda barcha hujjatlarning akkre-
ditivlar shartlariga mosligini tekshiriladi. Cheklar, to„lov va inkasso topshiriqno-
malari, to„lov talabnomalari va ularga ilova qilingan tovar-transport hujjatlari 
yohud ularning o„rnini bosuvchi boshqa hujjatlar to„g„ri rasmiylashtirilganligi 
hamda bu hujjatlar belgilangan shakldagi blanklarda tuzilganini, ularning ko„zda 
tutilgan barcha rekvizitlari to„g„ri to„ldirilganligi tekshiriladi; 
– raqam va so„z bilan yozilgan summalarda tuzatish va qo„shimcha raqam 
kiritish alomatlari yo„qligi, qo„shimcha raqam yozilmasligi uchun cheklardagi 
bo„sh o„rinlarga chiziq tortilganligi; 
– hujjatning qo„shimcha nusxalarining birinchi nusxasiga mos kelishi hujjat-
da belgilangan tartibda imzolar va muhr izi borligi, ularning oldindan berilgan na-
munalarga mosligi; 

---

250 
– to„lanishi lozim bo„lgan taqdim etilgan cheklar nomerlarining imzolar na-
munalari qo„yilgan kartochkalardagi qayd etilgan nomerlarga yoki mazkur mijozga 
berilgan chek daftarchalari qayd etish kartochkasiga to„g„ri kelishi; 
– egasi ko„rsatilgan cheklar yoki chiqim orderida oluvchining pasportini 
ko„rsatgani to„g„risidagi yozuvning to„g„riligi, pul va boshqa qimmatliklar olingani 
to„g„risida egasi ko„rsatilgan cheklardagi chiqim kassa orderlaridagi va boshqa 
hujjatlardagi tilxatning mavjudligi hamda bu yozilgan tilxatlarning haqiqiyligi. 
4. Mijozlarning ish haqi to„g„risidagi taqdim etgan ma‟lumotnomalari to„g„ri 
rasmiylashtirilganligini tekshirish. Mablag„lar belgilangan hajm doirasida berilishini 
nazorat qilish, ish haqi to„lash uchun berilgan mablag„lar hisobini yuritish. Mijoz-
larga ish haqi grafik bo„yicha to„lanish muddatlariga rioya etilishini, ishchi va 
xizmatchilarning ish haqidan ushlab qolingan soliqlar, shuningdek, davlat ijtimoiy 
sug„urtasi bo„yicha to„lovlar summalari o„tkazilishini nazorat qilish. 
5. Ma‟lum bir operatsiyalarni boshlab bergan buxgalteriyaning boshqa xo-
dimlari imzolarini, zarur bo„lgan hollarda tegishli nazoratchi xodimlarning ulardan 
kelayotgan hujjatlardagi imzolarini oldindan belgilangan namunalarga solishtirish, 
shuningdek, ularda shaxsiy hisobvaraqlarning raqamlari qonuniy ravishda o„zgarti-
rilganligini va to„g„ri rasmiylashtirilganligini tekshirish. Buxgalteriyaning boshqa 
xodimlaridan kelib tushgan hujjatlarning shakllari bajarilayotgan operatsiyalar 
turiga mos kelishini, xususan, mazkur operatsiyalarni hisobvaraqlar krediti 
bo„yicha rasmiylashtirish qoidalarida ko„zda tutilmagan buxgalteriya yozuvlari 
uchun ma‟lumotnomalar tegishli hujjatlarning (ya‟ni to„lov talabnomalari, to„lov 
topshi-riqnomalari, kirim-chiqim orderlari va shu kabilar) nusxalari o„rniga 
berilmayotga-nini tekshirish. 
6. Kassadan kelgan kirim hujjatlaridagi kassirlar imzolarini namunalarga qa-
rab tekshirish. 
7. Mijozlarga o„rnatilgan tartibda berilgan naqd pul va hisob-kitob cheklari 
raqamlarini tegishli kartochkalarda qayd etish va ularning amal qilish muddatlarini 
tekshirish. 
8. Ijro uchun qabul qilingan va ijrochining o„zi tuzgan hujjatlarni imzolash. 
9. “Ko„zda tutilmagan holatlar” hisobvaraqlarida hisobga olinadigan hisob-
kitob-pul hujjatlari kartochkalarini yuritish. 
10. Mijozlarning hisobvaraqlaridan ularga qo„yilgan (talabnomalar) da‟volar 
summalarini amaldagi qonunchilikka binoan to„lov navbatiga rioya etgan holda 
belgilangan muddatlarda chiqarib olish. 
11. Xizmat ko„rsatiladigan mijozlar bo„yicha inkasso hujjatlari kartotekalari-
ni yuritish. 
12. Oldindan akseptlanib, inkasso tartibida to„lab beriladigan hujjatlar sum-
malarining to„lanish muddatlarini, shuningdek zarur hollarda xalqaro hisob-kitob-
larda qo„llaniladigan hujjatlarda valutalash muddatlarini belgilash. 
13. Xorijiy banklar va mijozlarning topshiriqnomalariga binoan bajariladi-
gan valuta operatsiyalari uchun vositachilik haqi, xalqaro telegraf va pochta jo„nat-
malari uchun qilinadigan xarajatlar o„rnini qoplash summalari, shuningdek, hujjat-

---

251 
lar haqini to„lash yoki qarzlarni qaytarish muddatlari kechikkan uchun penyalar, 
hamda foizlar summalarini hisoblash. 
14. Shaxsiy hisobvaraqlardagi yozuvlar to„g„riligini tekshirish. Shaxsiy hi-
sobvaraqlardagi yozuvlar to„g„ri aks ettirilgani hisobvaraq debeti bo„yicha bu 
yozuvlar uchun asos bo„lgan asl nusxadagi hujjatlarga qarab, kredit bo„yicha esa, 
kelib tushgan hujjatlarning elektron nusxalariga qarab tekshiriladi. 
15. Hisobvaraqdagi mablag„lar to„g„risidagi ko„chirmalar bilan birga berila-
digan ilovalarni rasmiylashtirish, abonent qutilari orqali bevosita mijozlarga shax-
siy hisobvaraqlardan ko„chirmalar berish yoki ularni mijozlarga jo„natish uchun 
ekspedisiya bo„limiga topshirish. 
16. Ikkinchi tartibli talab qilib olinguncha (sub) hisobvaraqlaridagi qoldiq-
larni belgilangan muddatlarda asosiy hisobvaraqqa o„tkazish. 
17. Joriy oydagi shaxsiy hisobvaraqlar ma‟lumotlarini yig„ish va saqlash 
hamda ularni joriy arxivga o„z vaqtida topshirish. 
18. Bajarilgan operatsiyalar bo„yicha belgilangan hisobotlarni tuzish. 
19. Mijozlar va boshqa banklarning bajarilayotgan operatsiyaga hamda maz-
kur bankda xizmat ko„rsatilayotgan mijozlarga doir xatlar va reklamalarini ijro etish. 
20. Hujjatlar aylanish grafigiga hamda mijozlarga xizmat ko„rsatish grafigi-
ga rioya etilishi. 

---

252 
4-ilova 
 
Bank hisob raqami №________