15-variant Buxgalteriya hisobida hujjatlarning roli va ahamiyati.
Ta’minot jarayonining hisobi
Korxona xomashyo va materiallarni AVECO usulida hisobga oladi va sentyabr oyi boshida shakar (xomashyo) ning qoldig'i mavjud emas. Korxonaga shakar xomashyosi 1-sentyabr kuni 1300 kg 11000 so'mdan va 5-sentyabr kuni 1800 kg 11500 so'mdan xarid qilib, olib kelibdi. Ushbu xomashyo 10-sentyabr kuni 2200 kg ishlab chiqarishga berilganda qanday qiymatda ombordan chiqim qilinishini hisoblang va ushbu hisoblashlarni yozing.
Shakar xomashyosining xarid qilinishi va ishlab chiqarishga berilishi bo'yicha buxgalteriya o'tkazmalarini yozing.
16-variant
Amortizatsiya usullari
Nomoddiy aktivlar (uzoq muddatli)
Quyidagi masalani yeching:
Korxona 2023-yilning oxirida boshlang'ich qiymati 200 000 000 so'm bo'lgan avtomobilni sotib oldi. Avtomobilning tugatish qiymati 20 000 000 so’m deb baholanmoqda. Unga yillik 20% eskirish hisoblanadi. Ushbu avtomobilga ikki baravar tezlashtirilgan usulda eskirish hisoblanishi belgilangan bo’lsa, quyidagi jadvalni to’ldiring:
Yil boshida boshlang’ich
Hisoblangan eskirish
Jamg’arilgan
Yil oxirida qoldiq
qiymat
eskirish
qiymat
2024-yil
2025-yil
2026-yil
2027-yil
2028-yil
Agar ushbu avtomobil korxonaning sotuv faoliyatida ishlatilsa, unga eskirish hisoblanganda qanday buxgalteriya o'tkazmasi yoziladi?
17-variant Inventarizatsiya turlari va uni o‘tkazish tartibi.
Moddiy aktivlar (uzoq muddatli)
Quyida korxonaning xo‘jalik mablag‘lari va ularning tashkil topish manbalari haqida ma’lumot keltirilgan:
№
Xo‘jalik mablag‘lari va ular manbalarining nomlari
Summa (so‘m)
1
Binolar
1450500
2
Materiallar
730660
3
Ehtiyot qismlar
32600
4
Yoqilg‘i
7540
5
Inventar va xo‘jalik anjomlari
44840
6
Tugallanmagan ishlab chiqarish
100400
7
Asosiy vositalarnining jamg‘arilgan eskirishi
600100
8
Asbob-uskunalar
708000
9
Transport vositalari
285600
10
Mebel va ofis jihozlari
35340
11
Mehnatga xaq to‘lash bo‘yicha ishchi va xizmatchilarga qarz
22000
12
Taqsimlanmagan foyda
45700
13
Foyda hisobidan dividendlar to‘lash
31800
14
Ustav kapitali (fondi)
2828640
15
Soliqlar yuzasidan korxonaning byudjetdan qarzi
3500
16
Kassadagi naqd pul
200
17
Korxonaning bankdagi hisob-kitob schyotidagi puli
42900
18
Har xil debitorlar
10100
19
Har xil kreditorlar
15600
20
Bankning qisqa muddatli kreditlari
37800
21
Bankning uzoq muddatli kreditlari
120000
22
Sub’sidiyalar
62400
23
Ijtimoiy sug‘urta bo‘yicha ijtimoiy ta’minot bo‘limining korxonaga qarzi
2100
24
Tayyor mahsulotlar
103000
25
Kelgusida qilinadigan xarajat va to‘lovlar zahirasi
167900
2. Korxona xo‘jalik mablag‘lari xo‘jalik jarayonida bajaradigan funktsional roliga qarab guruhlashtirilganda quyidagi shakldan foydalanilsin:
Mehnat vositalari
Mehnat buyumlari
Muomala sohasidagi xo‘jalik mablag‘lari
Korxona oborotidan chetlatilgan mablag‘lar
1
2
3
4
18-variant
Buxgalteriya hisobi haqida tushuncha, uning zarurati, subyektlari va obyektlari
O'zbekistonda buxgalteriya hisobini tartibga soladigan qonun hujjatlari
Yanvar oyida quyidagi muomalalar sodir bo‘lgan.
Xo‘jalik muomalalarining mazmuni
Summa
Muomala turi
2- yanvar kuni sodir bo‘lgan muomalalar
1. Xodimlarga ish haqi berish uchun kassaga naqd pul keltirildi
170000
2. Foydaning bir qismi ustav kapitaliga qo‘shildi
180000
3. Bankdan qisqa muddatli kredit olinib hisob-kitob schyotiga o‘tkazildi
250000
4. Xodimlarga kassadan ish haqi berildi
160000
3 - yanvar kuni sodir bo‘lgan muomalalar.
1. Safar xarajatlari uchun hisobdor shaxs Mansurovga kassadan naqd pul berildi
25000
2. Mol yuboruvchilardan qurilish materiallari qabul qilindi, lekin puli to‘lanmadi
60000
3. Hisob-kitob schyotidan bankning qisqa muddatli krediti to‘landi
250000
4. Bank krediti hisobidan mol yuboruvchilardan qarz o‘tkazib berildi
270000
Topshiriqni bajarish uchun ko‘rsatma.
har bir xo‘jalik muomalasi balans o‘zgarishiga ta’siri turi ko‘rsatilsin.
19-variant Xo‘jalik muomalalarini ikkiyoqlama yozish va uning ahamiyati.
Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot
Korxona 2023-yilning oxirida boshlang'ich qiymati 220 000 000 so'm bo'lgan avtomobilni sotib oldi. Avtomobilning tugatish qiymati 30 000 000 so’m deb baholanmoqda. Ushbu avtomobilga bosib o'tgan yo'liga mutanosib ravishda eskirish hisoblanishi belgilangan. Avtomobil jami 360 000 km bosib o'tishga mo'ljallangan bo'lib, kelgusi yillarda quyidagi masofalarni bosib o'tdi: 2024-yilda 90 000 km, 2025-yilda 80 000 km, 2026-yilda 75 000 km, 2027-yilda 65 000 km va 2028-yilda 55 000 km. Yuqoridagi ma'lumotlardan foydalanib, quyidagi jadvalni to'ldiring:
Yil boshida boshlang’ich
Hisoblangan eskirish
Jamg’arilgan
Yil oxirida qoldiq
qiymat
eskirish
qiymat
2024-yil
2025-yil
2026-yil
2027-yil
2028-yil
Agar ushbu avtomobil korxonaning asosiy faoliyatida ishlatilsa, unga eskirish hisoblanganda qanday buxgalteriya o'tkazmasi yoziladi?
20-variant
Sof foyda va uning ishlatilishini hisobda aks ettirish
Nomoddiy aktivlar (uzoq muddatli)
3.Masalani bajarish uchun ma’lumotlar. Korxona hisobot yilida 14 400 ming so‘mlik mahsulot sotdi, shu jumladan QQS – 2 400 ming so‘m.
Sotilgan mahsulotlarning tannarxi 6 000 ming so‘mni tashkil qilgan.
Xarid qilingan materiallar bo‘yicha 1 000 ming so‘m miqdorida QQS hisobga olish uchun qabul qilindi.
Davr xarajatlari 2 900 ming so‘mni tashkil qilgan, ulardan 900 ming so‘m daromad (foyda) solig‘ini hisoblab chiqarishda soliq solinadigan bazaga teskari tartibda qo‘shiladi.
Ushbu yilda korxona mulkni ijaraga berishdan 2 400 ming so‘m summada daromad oldi, shu jumladan QQS – 400 ming so‘m. Mulkni ijaraga berish korxona uchun asosiy faoliyat turi hisoblanmaydi.
600 ming so‘m miqdorida daromad (foyda) solig‘i hisoblandi.
Obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig‘i – 360 ming so‘m.
Hisobot yilining 1 yanvar holatiga ko‘ra korxona taqsimlanmagan foydaga ega bo‘lmagan.
Topshiriq: Korxonaning soliq to‘lagunga qadar daromad (foyda)sini aniqlang;
Korxona tomonidan to‘lanadigan daromad (foyda) solig‘ini aniqlang;
Korxonaning hisobot davridagi moliyaviy natijasini hisoblang;