Buxoro tabiiy resurslarni boshqarish instituti

Bu yerda:B- o‘zan kengligi; b₀- o‘zan siqilmagan qismining kengligi; - Frud soni; - shporaning o‘rnatilish burchagi, radianda; V, H - shpora o‘rnatilmasdan oldingi o‘zandagi tezlik va chuqurlik.




m
Siqilgan mintaqaning uzunligi quyidagi ifoda bilan hisoblanadi:



= 288 m

1. 
   Hisoblash sxemasini tuzamiz:
   
2. 
   Kam ta’sirlangan zona bilan intensiv turbulent qorishuv zonasi orasidagi chegarani quyidagi tenglama yordamida quramiz:
   

3. 
   Intensiv qorishuv zonasi bilan girdob zonasi orasidagi chegarani quyidagi formulasi yordamida quramiz:
   

4. 
   Intensiv qorishuv zonasi kengligini quyidagi formula bilan aniqlaymiz:
   

х		ε	К	У1	У2	b	У3
1	2	3	4	5	6	7	8
0	0	0,84	0,84	427		0	427
144	0,5			329	412	83	373
288	1,0			303	408	105	359

5. 
   Transit oqim bilan girdob zonasi orasidagi chegarani quyidagi tenglama yordamida quramiz:
   

Bu yerda: - planning siqilish koeffitsiyenti:

K – siqilgan kesimdagi o’zakning nisbiy kengligi:

Hisoblashnijadval ko’rinishidabajaramiz:
Siqilgan kesimdagi suvning chuqurligini I.V. Lebedev tavsiyasiga ko‘ra hisoblanadi:



Bunda:Z- yuqori girdob boshlanishi va siqilgan kesimdagi stvorlar orasidagi farq; ; ; - kinetik energiya tuzatmalari; h_L- uzunlik bo‘yicha ishqalanishdagi bosimning yo‘qolishi;
uni mavjud usullar bilan aniqlanadi.

h_l = i ·(l_ю+ l_cc) = 0,00025·(641+288) = 0,23 m
h_c= H = h_o’rt = 3,08 m
= 0,45 + 0,23 – 0,16 = 0,5 m
H₁ = H + Z_p = 3,08 + 0,24 = 3,32 m

Z₁=0,47 + Z = 0,47 · 0,5 = 0,24m
h_c = H₁ – Z = 3,32 - 0,5 = 2,82 m
formulani hisoblashda, birinchi yaqinlashuvda h_c=H deb qabul qilinib “Z”ni topiladi. Z_p–dimlanish miqdorini grafikdan olinadi. U holda yuqori byefdagi suvning chuqurligi H₁ = H + Z; siqilgan kesimdagi chuqurlik esa h_c = H₁ – Z_p;H₁vah_cningtopilgan natijalari bo‘yicha hisoblash ikkinchi marta takrorlanadi.
Siqilgan kesimdagi tranzit oqimning o‘rtacha tezligi quyidagi formula bilan hisoblanadi:


m/s
Siqilgan kesimdagi maksimal va minimal tezliklarning qiymati
U_max/V_T=f₁(n,_ш) vаU_min/V_T=f₂(n,_ш)grafiklar yordamida hisoblanadi.


U_{max c} = V_T = 3,16 m/s
U_{min c}= 0,965 · 3,16 = 3,1 m/s
Siqilgan kesimdagi o‘zakdagi o‘rtacha tezlik


m/s
Siqilgan mintaqa bo‘yicha nisbiy minimal tezlikning o‘zgarishini grafigi yordamida nisbiy maksimal tezlikni

esaU_max = U_{max с} da tanlangan stvorlar uchun X₁ = 0; X₂ = 0,51;l_cc qiymatlarda aniqlanadi va ularni quyidagi

1	2	3	4	5	6	7	8
0	0	0,78	2,47	1	3,16	0,92	2,91
144	0,5	0,92	2,91			0,97	3,07
288	1,0	1,0	3,16			1,0	3,16

jadval ko‘rinishida keltiriladi.

3. 
   Har bir stvor uchun siqilgan oblastdagi yadroning kengligi bo‘yicha tezlikning
   

taqsimlanishini hisoblash
Har bir stvor uchun siqilgan oblastdagi yadroning kengligi bo‘yicha tezlikning taqsimlanishini quyidagi tenglama bilan quriladi:

Bu yerda: U–aniqlanadigan tezligi, y - tezlikning ordinatasi, - yadroning kengligi

Hisoblashni quyidagi jadval ko’rinishiga keltiramiz:
Siqilgan kesimdagi teskari tezlikning qiymati quyidagi formula bilan hisoblanadi:

= -0,045 · 3,13 = -0,1409 m

Siqilgan mintaqaning qolgan qismlaridagi teskari tezlik esa quyidagi formula bilan hisoblanadi:
= U_нс · (0,5)²= -0,1409 · 0,5² = -0,035m/s
Bu yerda: X- nuqtaning koordinatasi.
Turbulent aralashish mintaqasidagi tezlikning “в” kenglik bo‘yicha taqsimlanishi quyidagi bog‘lanish yordamida quriladi:


Bu yerda: = (Y₂-Y) / (Y₂ - Y₁)tezlik,U- hisoblanadigan nuqtaning nisbiy ordinatasi.



Hisoblashni quyidagi jadval ko’rinishiga keltiramiz.

X	Y1		( )^2	U^2max	U^2min		^2	U^2min + ^2	U	Umax cos		( )^2	U^2min + ( )^2	Uпр
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17
0	0 106,75 213,5 320,25 427	0 0,25 0,5 0,75 1	0 0,0625 0,25 0,5625 1	9,99	6,1	3,89	0 0,24 0,97 2,19 3,89	6,1 6,34 7,07 8,29 9,99	2,47 2,52 2,66 2,88 3,16	8,47	2,37	0 0,15 0,59 1,33 2,37	6,1 6,25 6,69 7,43 8,47	2,47 2,5 2,59 2,73 2,91	1 0,99 0,97 0,95 0,92	0 8,11 14,1 18,2 23,1
144	0 82,25 164,5 246,75 329	0 0,25 0,5 0,75 1	0 0,0625 0,25 0,5625 1	9,99	8,5	1,49	0 0,09 0,37 0,84 1,49	8,5 8,59 8,87 9,34 9,99	2,92 2,93 2,98 3,06 3,16	9,43	0,93	0 0,06 0,23 0,52 0,93	8,5 8,56 8,73 9,02 9,43	2,92 2,93 2,96 3 3,07	1 1 0,99 0,98 0,97	0 0 8,11 11,5 14,1
288	0 75,75 151,5 227,25 303	0 0,25 0,5 0,75 1	0 0,0625 0,25 0,5625 1	9,99	9,9	0,09	0 0,01 0,02 0,05 0,09	9,9 9,91 9,92 9,95 9,99	3,15 3,15 3,15 3,15 3,16	9,99	0,09	0 0,01 0,02 0,05 0,09	9,9 9,91 9,92 9,95 9,99	3,15 3,15 3,15 3,15 3,16	1 1 1 1 1	0 0 0 0 0

4.