Camal Zeynaloğlu
Yüklə 0,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Camal Zeynaloğlu, İngilis dili müəllimi 1985 - ci il. 33 Şagirdlərin şüurlu intizam tərbiyəsi Müəllim-şagird münasibətləri müasir şəraitdə xüsusi məzmun və əhəmiyyət kəsb edir. Bu münasibətlər təkcə müəllimin bilik verməsi, öyrətməsi, şagirdlərin isə bu bilikləri mənimsəməsi, öyrənməsi prosesindən ibarət olmayıb, böyük tərbiyəvi əhəmiyyət kəsb etməli, şagird şəxsiyyətinin inkişafına, onlarda yüksək əxlaqi keyfiyyətlərin yaranması və formalaşmasına xidmət etməlidir. Müasir şəraitdə siyasi şüuru, əmək fəallığını yüksəltmək, təcrübə və biliyi zənginləşdirmək üçün ideoloji amil kimi təsir göstərən mənəvi tərbiyə hər bir müasir insanın həyat mövqeyini formalaşdırır. İntizamlılıq, cəmiyyətdə qoyulmuş qaydalar, davranış tələblərinə şüurlu münasibət hazırkı şəraitdə mənəvi tərbiyənin əsas göstəricilərindən biridir. İntizamlılıq - şəxsiyyətin əsas xüsusiyyəti, ləyaqəti və əlaməti əxlaqi keyfiyyətidir. Bu keyfiyyət şəxsiyyətin şüurlu fəaliyyətində, davranış qaydalarına və ictimai normalara necə əməl etməsində öz əksini tapır. İntizamlılıq daimi fikri gərginlik tələb etmir, ona görə ki, davranış qaydalarının, vəzifənin, tapşırıqların yerinə yetirilməsinə şüurlu, düşünülmüş münasibət, borc hissi təşəkkül tapmış olur. F.E.Djerzinskinin fikri ilə desək, “borc vəzifə deyil, zərurətdir, tələbatdır, dərin əqidədir, həyatın mənasıdır.” Şüurlu intizam tərbiyəsi davranış mədəniyyəti, ictimai yerlərdə özünü apara bilmək, adamlara qarşı nəzakətlilik, xeyirxahlıq, qayğıkeşlik, diqqətlilik, səliqəlilik, zəifə, ehtiyac 34 hiss edənə kömək etmək bacarığı və səyi kimi insani keyfiyyətləri nəzərdə tutur. Şüurlu intizam – şagirdlər tərəfindən Vətən və xalq qarşısında öz vətənpərvərlik borclarının başa düşülməsi, qoyulmuş qanunların, davranış qaydaları və normalarının, vəzifə və tapşırıqların yerinə yetirilməsinə şüurlu münasibət deməkdir; kollektivin mənafeyi ilə hesablaşmaq, mübarizədə müstəqillik və qətiyyətlilik, könüllü tabelik üzərində qurulmuş intizam deməkdir. Uşaqlar intizam haqqında anlayışlarla və davranış qaydaları ilə ilk dəfə ailə kollektivində tanış olurlar. Bu tanışlıq valideynlərin və ailənin başqa üzvlərinin uşaqların hərəkətlərinə verdikləri tələblərlə, onlarda yaratdıqları faydalı adətlərlə, öz şəxsi nümunələri ilə əlaqədar olur. İntizam və davranışla əlaqədar olan bu ilk tələblər valideynlər tərəfindən düzgün qoyulduqda, düzgün istiqamətləndirildikdə, hər bir davranış tələbi faydalı adətlərə çevrildikdə məktəbin və müəllimlərin tərbiyə işi asanlaşır, bəzi uşaqlarda yaranmış pis adətlərin yenidən tərbiyə olunmasına ehtiyac qalmır. Tərbiyə işinin bu mühüm sahəsində hələ də bir sıra ciddi nöqsanların olduğunu inkar etmək olmaz. Bunlar əsasən bəzi ailələrdə uşaqların intizamına və davranışına laqeydlik, onun düzgün istiqamətləndirilməməsi, valideynlərin müxtəlif səviyyəli olması, onların bir qisminin tərbiyə işinin pedaqoji və psixoloji əsaslarına, metodikasına lazımi qədər bələd olmaması, məktəblə ailənin əlaqəsinin zəif olması, şüurlu intizam və davranış mədəniyyəti tərbiyəsi üzrə məktəbin həyata keçirdiyi tədbirlərdə ardıcıllığın, tamlığın gözlə- nilməməsi və s. ilə əlaqədar olur. 35 Məhz buna görə də, uşaqların əxlaq tərbiyəsində ailə ilə məktəbin birgə fəaliyyəti, bu əlaqənin daha faydalı, əlverişli, səmərəli, formaları, yol və vasitələrinin müəyyənləşdirilməsi, bunların daha da təkmilləşdirilməsi mühüm və aktual problemlərdən biri kimi pedaqoji ictimaiyyətin diqqətini cəlb edir. Məktəbdə intizamın pozulması, davranış qaydalarına əməl edilməməsi uşaq cinayətkarlığına gətirib çıxarır.Pedaqoji nəzarətdən kənarda qalan “çətin” tərbiyə olunanlar bəzən mikromühitin mənfi təsiri altına düşür. Böyüklərdə olduğu kimi, uşaqlar arasında da intizamsızlıq və cinayətkarlığın əksər hallarda spirtli içkilərdən istifadə edilməsi ilə əlaqədardır. Bu da adətən, ya uşağın ailə şəraiti ilə, ya da onun düşdüyü mikromühitlə əlaqədardır. Hüquq qaydalarını pozmuş həddi- buluğa çatmayanların 30-40 faizi valideynlərin və ailənin digər yaşlı üzvlərinin sərxoşluğu, dava-dalaşı və qeyri-əxlaqi davranışının şahidi olunmuşdur. Həddi-büluğa çatmamış olan cinayətkarların hər beş nəfərdən birinin ailəsində, əvvəllər mühakimə edilmiş və yaxud spirtli içkidən sui-istifadə edən şəxs olmuşdur. Tanınmış pedaqoq V.A.Suxomlinskinin dediyi kimi, “yeniyetmə bir çiçəkdir, onun gözəlliyi bitkiyə necə qulluq edilməsindən asılıdır.” “Çətin” tərbiyə olunanların şagirdə yaraşmayan hərəkətləri məktəbdə təlim-tərbiyə işinə mane olur, ümumməktəb intizamına və başqa şagirdlərin davranışına mənfi təsir göstərir. Odur ki, tərbiyə işinin bütün sahələri kimi, şüurlu intizam tərbiyəsində də “çətin” tərbiyə olunanlarla iş həmişə hər bir pedaqoji kollektivin və valideynin diqqət mərkəzində olmalıdır. 36 Böyük rus pedaqoqu A.S.Makarenkonun zəngin təcrübəsindən və pedaqoji irsindən lazımınca istifadə etmək, “çətin” tərbiyə olunan uşaq yoxdur”, “pis uşaq yoxdur, pis tərbiyəçi var” fikirlərini əsas götürmək lazımdır. “Mənim əlimdə ixtiyar olsaydı, “insan düzəlməz” - deyən adamın dilini kəsərdim” - deyən böyük qazax şairi Abay Kunanbay nə qədər haqlıdır. V.Q.Belinski hələ 1845-ci ildə yazırdı: “Ümumiyyətlə, insanlar öz təbiətləri etibarilə pis olmaqdan daha artıq yaxşıdırlar: onları xarab edən təbiətləri deyil, tərbiyə, ehtiyac, saxta ictimai həyatdır. Onların demək olar ki, hər birinin, hətta pozğununun belə, özünün gözəl insani cəhətləri vardır. Yalnız onları seçib görmək və axtarıb tapmaq lazımdır.” Məlum olduğu kimi, gənclərin şəxsiyyəti nisbətən gec formalaşır. Ona görə də onların əməlləri və hərəkətləri bəzən daxili məntiqə və ardıcıllığa malik olmur, davranışın həyat xəttinin dəqiq müəyyənləşməsi isə ləng gedir. Elə buna görə də həddi-büluğa çatmamışların hüquq pozğunluqları çox vaxt təsadüfi və gözlənilməyən halların nəticəsində baş verir. Cinayət və cəza haqqında zəruri biliyə malik olmayan, yaxud da yanlış təsəvvürə malik olan yeniyetmələr etmiş olduqları cinayət əməlləri və hüquq pozğunluqları üstündə onların bilavasitə məsuliyyət daşımadıqlarını, onlara yüngül “güzəştli” cəza tədbirləri tətbiq olunduğunu güman edirlər. Halbuki onlar bilməlidirlər ki, 14 yaşına çatmamış yeniyetmələr hüquq pozğunluqları etdikdə cəzasız qalmırlar. 14 yaşına çatmış yeniyetmələr ən təhlükəli cinayətlər üçün heç bir güzəşt olmadan tam cinayət məsuliyyəti, 16 yaşından etibarən isə istinasız olaraq, ümumi qaydada, qanuna müvafiq surətdə məsuliyyət daşıyırlar. 37 Yeniyetmələrə anlatmaq lazımdır ki, cinayət və cəmiyyətə zidd əməllər etdikdə valideynlər, himayəçilər və sair tərbiyəçilərlə yanaşı, həddi-büluğa çatmamışların özləri də şəxsən məsuliyyət daşıyırlar. Müxtəlif şərait və şərtlər yeniyetmələrə daha tez və ciddi təsir göstərir, çünki onlar ətraf mühitə, təzahürlərə daha asanlıqla və həssaslıqla meyl göstərirlər. Hüquq tərbiyəsi, hüquq bilikləri ilə tanışlıq belələrinə mühüm təsir göstərir, öz əməllərini düzgün qiymətləndirmədikdə, lazım gəldikdə özlərini ələ almaqda, şəxsi arzu və niyyətlərini idarə etməkdə, zərərli təsirlərə qarşı dayana bilməkdə onlara kömək edir. Camal Zeynaloğlu, İngilis dili müəllimi 1986 - cı il. 38 Yeni sözlərin izahı zamanı İngilis atalar sözü və məsəllərindən istifadə olunması Söz dilin bazasıdır, firkin ifadə vasitəsidir. Söz vasitəsilə qrammatikanın qanunları yerinə yetirilir, tələffüz və oxu vərdişləri aşılanır. Qədim Sparta tərbiyəsində xarici sözlərin öyrədilməsi uşağın ümumi inkişafı üçün faydalı hesab edilmişdir. Leksik materialların şagirdlərə intensiv öyrədilməsi hələ də axtarışa ehtiyacı olan problemlərdəndir. Bəzi dilçi metodistlər sübut etməyə çalışır ki, şagirdlərə yalnız şifahi danışıq nitqi öyrədilməlidir. Bəziləri isə deyirlər ki, şifahi nitq üçün söz ehtiyatı daha vacibdir. Dosent N.İ.Qez yazır ki, “Şagirdin nitqini düzgün inkişaf etdirmək üçün ona leksik materialı öyrətmək lazımdır. Leksika dilin əsasıdır, onsuz nitqi təsəvvür etmək olmaz.” Dilin leksikası qrammatika və fonetika ilə sıx əlaqəli olur. Bunların biri digərini tamamlayır. Leksik material dil fəaliyyətini, oxunu və yazını intensivləşdirir, şagird onun əsasında öz fikrini başqasına çatdırır. Söz mənasının düzgün açılması - sözün düzgün izahından, müəllimin onu şagirdlərə necə çatdırmasından çox şey asılıdır. Bildiyimiz kimi, sözün mənasını fonetik, qrammatik və leksik cəhətdən açmaq olar. Fonetik cəhətdən sözün mənasını açarkən təbiidir ki, tələffüzə daha çox yer vermək lazım gəlir, çünki şagird sözü düzgün tələffüz etməsə, sözün mənası tamamilə dəyişə bilər. 39 Biz şagirdlərə leksik materialın mənimsənilməsi üçün sözün: 1) əyani izahından, 2) tərcümə vasitəsilə izahından və 3) cümlə daxilində izahından istifadə edirik. Müəllim yeni sözlərin izahı zamanı sözləri ayrı-ayrı cümlələrdə işlətməklə kifayətlənməməlidir. Çünki şagirdlər tərkibində yeni söz işlənmiş cümlələrə hazır şəkildə mətn kitabında da rast gəlirlər və cümlələri özləri lövhəyə sərbəst yaza bilirlər. Bu zaman müəllim şagirdlərin əsas diqqətini əyani olaraq tərkibində yeni söz olan atalar sözləri və məsəlləri yazılmış kartoçkaya yönəltməlidir. Belə ki, atalar sözləri və məsəllərində işlədilmiş yeni sözün altından qırmızı xətt çəkilməlidir. Əlbəttə, bəzən atalar sözləri və məsəllərdə elə sözlər işlənir ki, həmin sözlər şagirdlərə aydın olmur. Bu halda sözlərin altından yaşıl və ya göy rəngli xətt çəkilməlidir. Həmin sözləri də müəllim şagirdlərə yeni söz kimi izah etməlidir ki, bu da onların lüğət ehtiyatının daha da zənginləşdirilməsinə xidmət edir. Atalar sözləri və məsəllərin verilməsinə tədrisin ilkin mərhələsindən başlamaq lazımdır. Bu mərhələdə müəllim şagirdlərə daha tez yadda qalan atalar sözləri və məsəllərdən istifadə etməlidir. İlkin mərhələdə müəllim tərəfindən şagirdlərə atalar sözləri və məsəllər haqqında bəzi məlumatlar verilməlidir. Şagirdlərə anladılmalıdır ki, atalar sözləri xalq tərəfindən yaradılan, xalqın həyatı və məişəti, əmək fəaliyyəti ilə daha çox bağlı olan, formaca kiçik, bitkin, mənaca geniş janrlardan biridir. Həcmcə çox kiçik, cəmi bir neçə sözdən ibarət olan bu ifadələr dərin məna bildirir. Xalqın zəngin həyat təcrübəsi, həyat həqiqəti, insan zəkasının hər şeyə qadir olduğu atalar sözləri və məsəllərdə yığcam şəkildə ifadə olunur. 40 Rus yazıçısı M.Qorki yazırdı: “ən böyük hikmət sözün sadəliyindədir. Atalar sözü və məsəllər həmişə qısa olur, lakin onlarda tam kitablar dolusu ağıl və hiss vardır.” Ona görə də atalar sözü və məsəllərə ruslar “ibratamiz söz”, “qızıl söz”, Şərq xalqları “dilin gülzarı”, “ipə-sapa düzülməmiş incilər”, yunanlar və romalılar “hakim fikirlər”, italyanlar “xalq məktəbi”, ispanlar “ruhun təbiəti”, ingilislər və fransızlar “təcrübənin barı” və s. adlar vermişdir. IV sinifdə “On Sunday” mətninin yeni sözlərini izah edərkən “to help” - sözünü aşağıdakı atalar sözü tərkibində izah etmək olar. Məsələn, “God helps those who help themselves” ≈ “Səndən hərəkət, məndən bərəkət.” Burada “to help” -sözünün “kömək etmək” mənasını bildirdiyini şagirdlərin nəzərinə çatdırılmalıdır. Sonra isə onların nəzərini kartoçkada yazılmış atalar sözünə cəlb etmək lazımdır. Göründüyü kimi, bu atalar sözündə şagirdlərə məlum olmayan daha bir yeni söz vardır. Burada işlənmiş “God” - sözünün mənasını onlara “Allah” - kimi izah edilməlidir. Bu atalar sözünün ana dilimizdəki tərcüməsi şagirdlərə əvvəlcə qaranlıq qala bilər. Bu zaman müəllim atalar sözləri və məsəllərin dilimizə necə tərcümə olunmasını onlara izah etməlidir. Şagirdlərin nəzərinə çatdırılmalıdır ki, hər iki dildə mövcud olan atalar sözləri və məsəlləri üç halda tərcümə etmək mümkündür. Birinci halda, hər iki dildə tam eyniyyət təşkil edən atalar sözləri və məsəlləri tərcümə edərkən onların arasında (=) bərabərlik işarəsi qoyulur. Məsələn: “There is no rose without a thorn” = “Tikansız gül yoxdur.” İkinci halda, ingilis atalar sözləri və məsəllər Azərbaycan dilinə əsasən öz analoqları (oxşar) vasitəsilə tərcümə olunur və 41 onların qarşısında təxmini bərabərlik (≈) işarəsi qoyulur. Məsələn: “Don`t cross the bridges before you come to them”≈ “Çay gəlməmiş çırmalanma.” Üçüncü halda, əgər ingilis atalar sözləri və məsəllərin azərbaycanca bir neçə analoqu varsa, həmin analoqlardan bizə məlum olanların, demək olar ki, hamısının tərcüməsini vermək mümkündür. Məsələn: “Cut your coat according to your cloth.” ≈ “Ayağını yorğanına görə uzat”, “Südünə görə mələ”, “Gücünə bax, şələni bağla.” Şagirdlərə izah edilməlidir ki, onlara təqdim edilmiş ilk atalar sözü ikinci qrupa daxildir, çünki bu atalar sözü azərbaycan dilinə əsasən öz analoqu vasitəsilə tərcümə olunmuşdur. V sinifdə “At the English Lesson”mətnindəki “to count” - sözünün izahı zamanı “When angry, count a hundred” - zərbi - məsəllini işlətmək olar. Müəllim əvvəlcə şagirdlərə məlum olmayan “angry” - sözünün tərcüməsini verməlidir. Bu məsəllin tərkibində işlənmiş sözlərin mənası ayrı-ayrılıqda aydın olandan sonra, onu şagirdlərə hərfi tərcümə etmək olar. Uşaqlar bu zərbi-məsəllin Azərbaycan dilinə hərfi tərcüməsini “Əsəbləşəndə (acıqlananda) yüzə kimi say” - kimi verirlər. Amma şagirdlərin nəzərinə çatdırmaq lazımdır ki, ana dilimiz-də buna oxşar zərbi-məsəlli vardır. Bu zərbi- məsəlli dilimiz-dəki “Acığın gəlir, su iç” - məsəllinə tamamilə uyğundur. Hər bir atalar sözü və zərbi-məsəllinin Azərbaycan dilində düzgün qarşılığını tapmaq lazımdır. “The 28 th of April” mətnindəki “beginning” və “great” sözlərinin izahı zamanı aşağıdakı atalar sözlərindən istifadə etmək olar. 42 1) “A good beginning makes a good ending” ≈ “Yaxşı başlanğıcın yaxşı da nəticəsi olar.” 2) “To be great is to be simple” - atalar sözünün müəyyən izahata ehtiyacı vardır. Müəllim əvvəlcə bu atalar sözünü aşağıdakı variantlarda sətri tərcümə edir: “Dahilik sadəlikdir”, “Böyük olmaq, sadə olmaqdır”, “Böyük adamlar sadə olurlar” və s. Bundan sonra “great” - sözünün tərcüməsi şagirdlərə “böyük” - mənasını bildirdiyi aydın olur. Müəllim eyni zamanda şagirdlərə “simple” - sözünün tərcüməsinin verilməsini də unutmamalıdır. Sonra müəllim tərəfindən bu atalar sözünün Azərbaycan dilində qarışığı - “Ağac bar gətirdikcə, başını aşağı əyər (dikər)” kimi izah edilməlidir. Şagirdlərin nəzərinə bu da çatdırılmalıdır ki, bu atalar sözünün altı sözdən ibarət olmasına baxmayaraq, burada dərin məna kəsb edir. Burada deyilir ki, adam böyüdükdə, biliyi çoxaldıqca başını dik tutub lovğalanmaz. “Tomorrow” mətnində “tomorrow” - sözünün izahında, “Don`t put today`s work till tomorrow” = “Bu günün işini sabaha qoyma” - atalar sözündən, “My First Visit to Moscow” mətnində “to promise” - sözünün izahında, (“söz vermək”, “vəd vermək”) “Promise is promise” ≈ “Şərti şumda kəsək, xırmanda yabalaşmayaq” – kimi atalar sözündən istifadə etmək olar. “The Months of the Year” mətnində “spring” - sözünün izahı zamanı - “One swallow does not makes a spring” ≈ “Bir gül ilə bahar olmaz” - atalar sözünü işlətmək düzgün olardı. Bu atalar sözündə “swallow” - şagirdlərə naməlum söz 43 olduğu üçün müəllim onun tərcüməsini -“qaranquş” kimi verməlidir. VI sinifdə “The Season of the Year” mətnində “nightingale” - sözünün tərcüməsi zamanı, “Nightingales will not sing in a cages” = “Bülbül qəfəsdə oxumaz” ≈ “Qızıl qəfəsdə olsa da bülbül, yenə də məhbəsdədir” - atalar sözünü işlətmək olar. VII sinifdə “MyWinter Holidays” mətnində “to catch” - sözünün izahı zamanı “A cat in gloves catches no mice” – atalar sözünün müəllim tərəfindən əvvəlcə sətiri tərcüməsi verilməlidir. (“Əlcəkli pişik siçan tuta bilməz”).Sonra bunun ekvivalenti şagirdlərə bildirilməlidir.Yəni İngilis dilindəki bu atalar sözü Azərbaycan dilindəki “Zəhmətsiz bal yeməzlər”, atalar sözünə uyğun gəldiyini şagirdlərin nəzərinə çat- dırılmalıdır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, şagirdlərimiz ana dilimizdə şifahi xalq ədəbiyyatının bu janrına çox laqeyd yanaşırlar. Onlar ana dilində çox az atalar sözü və zərbi-məsəlləri bilirlər. Halbuki, gündəlik həyatımızda elə mübahisəli məsələlər olur ki, həmin mübahisəyə son qoymaq üçün bir atalar sözü və məsəllini işlətmək kifayət edir. Belə atalar sözlərindən bir neçəsini şagirdlərə misal olaraq göstərmək vacibdir: 1) “Nevər hit a manwhen he is down” ≈ “Yıxılana balta vurmazlar.” 2) “Short account make long friends” ≈ “Örtülü bazar, dostluğu pozar.” 3) “Don`t quarrel with your bread and butter” ≈ “Çörəyinə xor baxma; Tanrına təpik atma.” Tədrisin yuxarı mərhələlərində atalar sözü ilə məsəllər arasındakı fərqli cəhətlər şagirdlərə izah edilməlidir. Çünki şagirdlər bunları bir-birindən ayırmaqda həmişə çətinlik çəkirlər. Bu fərqli cəhətləri izah edərkən rus dilçisi V.İ.Dalın 44 fikrini şagirdlərin nəzərinə çatdırmaq yerinə düşərdi. Onun fikrincə, “Məsəl xalq arasında gəzən, ancaq hələ tamam atalar sözü təşkil etməyən, səlis, qısa danışıqdır. Xalq dilində, ifadələrdə qəbul olunmuş nəsihətlər, şərti danışıq tərzi, adi ifadə üsuludur.” Bu fikrə əsaslanaraq deməliyik ki, atalar sözü və məsəllər forma və zahiri xüsusiyyətlərinə görə deyil, məhz məzmunlarına görə bir-birindən ayrılır. Bu məzmun fərqi isə ondan ibarətdir ki, atalar sözü fikri tam ifadə edir, onlarda ümumiləşdirmə, fikir dərinliyi mühüm yer tutur. Əksinə, məsəllər çox zaman bu və ya digər konkret hadisəyə işarə edilir, natamam fikir ifadə edir. Deməli, məsəllər sözgəlişi, tez-yez deyilən bəzən naməlum kimi görünən hadisəyə izahat vermək üçün işlənən populyar bir janrdır. Məsələn: “Dişsiz ağız-dişsiz dəyirman”; “Ayrı qar- daş, yad qonşu”; “Adamın yerə baxanı, suyun lal axanı” və s. Atalar sözü xalqın mübarizəsi, əməyi, düşüncələri, təcrübə və sınaqları, dünyabaxışı, həyata münasibətləri haqqında dərin və geniş mənalar ifadə edən konkret janrdır. Atalar sözlərinin çoxusu həyati təcrübəyə əsaslanan əxlaqi- tərbiyəvi nümunələrdir. VII sinifdə “Our Football Team” mətnində “still” - sözünün izahı zamanı “Still waters run deep” - zərbi- məsəllini işlətmək olar. Bu zərbi-məsəllini müəllim əvvəlcə şagirdlərə “Sakit axan su dərin olar” - kimi tərcümə etməlidir. Sonra isə bunun Azərbaycan dilindəki ekvivalentini verməlidir: “Adamın yerə baxanı, suyun lal axanı.” Ümumiyyətlə, bu misalların sayını daha da artırmaq olar. Xatırladım ki, şagirdlərə öyrədilən bu atalar sözləri və zərbi- məsəlləri hər dərs prosesində təkrarlanmalıdır ki, onların yaddaşında möhkəmlənsin. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, 45 şagirdlərin İngilis dilində atalar sözləri və zərbi-məsəlləri öyrənilməsinə olan maraqları get-gedə artır. Belə ki, bundan sonra şagirdlər müəllimdən gündəlik həyatda tez-tez işlənən atalar sözlərin İngilis dilində necə səslənməsini soruşurlar. Şagirdlərin ən çox maraqlandıqları atalar sözləri aşağıdakılardır: Yüklə 0,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|