Central asian journal of education and

---

 
Page 102 
 
CENTRAL ASIAN JOURNAL OF EDUCATION AND 
INNOVATION 
Volume 1, Issue 2, November 2022 
www.in-academy.uz 
 BUYUK IPAK YO’LI – MULOQOT VA HAMKORLIK YO’LI 
Maftuna Normuradovna Ruziboyeva
1 
Xurshida Omondavlatova Rustamovna
2 
Namozova Laylo ikromjon qizi
3 
1-2-3
Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti talabalari 
https://doi.org/10.5281/zenodo.7427660 
ARTICLE INFO 
 
ABSTRACT
 
Received: 01
st 
December 2022 
Accepted: 10
th 
December 2022 
Online: 12
th
December 2022
 
 
Buyuk ipak yo`li mil. av. I ming yillikning 2- yarmidan to 
millodiy XV asrgacha, ya’ni suv yo`llari qaror topguncha 
sharqni g`arb bilan bog`lagan asosiy savdo yo`li bo`lib, u 
Xitoy, Hindiston, O`rta Osiyo, yaqin Sharq hamda O`rta 
dengiz mamlakatlari o`rtasidagi savdo-sotiq va madaniy 
aloqalarning rivojlanishida muhim rol o`ynagan. O`rta 
Osiyo Buyuk ipak yo`li chorrahalarida joylashgan 
bo`lganligi uchun ham bu yo`lning ta’siri va ahamiyati 
juda katta bo`lgan. Buyuk ipak yo`li orqali dunyo 
madaniyatining beshigi bo`lgan mamlakatlar o`rtasidagi 
jug`rofiy va milliy to`siqlardan ustun turadigan 
chinakam xalqaro muloqotlarga yo`l ochilgan. Bugun 
jahon madaniyati erishgan cho`qqidan sezayotganligini 
guvohi bo`lamiz.
KEY WORDS 
Vaxon , Kuchi , Malik , qal’a , 
qo’rg’on , voha , Zomin . 
 
Tadqiqotchilarning fikrlariga qaraganda, mil. avv. III asrning oxiri-II asrlarda xalqaro 
ahamiyatga va aniq yo'nalishga ega bo'lgan savdo tranzit yo'li shakllana boshlaydi. Buyuk ipak 
yo'li orqali Xitoydan ipak, chinni idishlar,choy va boshqa mahsulotlar chet mamlakatlarga 
chiqarilgan. Bu yo'l orqali O'rta Osiyodan Xitoyga turli xil gazlamalar, qo'y terisi, qurol, 
qimmatli toshlar, otlar olib borilgan. Buyuk ipak yo'li Xitoyning qadimgi markazi Siandan 
boshlanib, Lanchjou orqali Dunxuanga keladi. Bu yerda u ikkiga ajraladi. Ipak yo'lining janubi-
g'arbiy tarmog'i Taklamakon sahrosi orqali Xotanga,undan Yorkentga kelib, Pomir to'g'i orqali 
Vaxonga, undan Baqtriyaning bosh shahri Zariasp[Balx]ga kelgan. Balxda yo'l yana uch 
tarmoqqa ajraladi, G'arbiy tarmog'i Marvga, Janubiy tarmog'i Hindistonga, shimoliy tarmog;i 
Termiz orqali Darband, Nautak, Samarqandga qarab ketadi. Ipak yo'lining shimoli-g‘arbiy 
tarmog‘i esa Dunxuandan Bami, Kuchi, Turfan, orqali Tarim vohasigaQashqarga boradi. U 
yerdan Toshqo'rg'on orqali O'zgan, O'sh, Quva, Axsikent, Popga, undan Asht dashti orqali 
Xo'jand, Zomin, Jizzaxga, so'ngra Samarqandda Nautak yo'li bilan birlashadi. Yo'l 
Samarqanddan G'arbga Dobusiyaga, Malik cho'l orqali Buxoro va Romitanga, undan Varaxsha 
orqali Boykent va Farg'onaga borib, Amul shahriga o'tadi. Amulda Marvdan Urganch tomon 
Amu bo'ylab ketayotgan yo'lga qo'shilgan.1 
Buyuk Ipak yoʻlining Xitoydan Oʻrta Osiyoga keluvchi yoʻnalishida dastlabki hudud sifatida 
Fargʻona vodiysi muhim oʻrin tutgan edi. Ushbu hudud orqali oʻtgan tranzit savdo yoʻllari

---