Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (carjis)

Havo elektr uzatish liniyalarini monitoring qilishni rivojlantirish tarixi 
Elektr uzatish liniyasi simlarining parametrlarini telemetrik nazorat qilish 
birinchi marta 40 yillar avval taklif qilingan. Telemetrik radiokanal yordamida 
birinchi boshqariladigan parametr bu o‟tkazgichdagi tok kuchining xarakteristikasi 
edi. Аyni paytda masofadan oʼlchash tizimining paydo boʼlishi ("radiokanal orqali 
oʼlchangan qiymatni uzatish orqali o‟tkazgichdagi tokni masofadan oʼlchash 
tizimlari") shu vaqtga toʼgʼri keladi. 
Havo 
elektr 
uzatish 
liniyalari 
orqali 
uzatiladigan 
quvvatning 
samaradorliligini oshirish. 

---

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS) 
ISSN (online): 2181-2454 
Volume 2 | Issue 5 | May, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar | 
www.carjis.org 
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-5-367-371 
 
E-mail: [e-mail] 
370 
Elektr energiyasini uzatishda va havo elektr uzatish liniyasining ruxsat etilgan 
davomli toki va yuklamasi orqali hisoblanadi. Bunday holda, o‟tkazgichlarning eng 
maksimal yuqori darajada bo'lishini aniqlaydigan tok chegaralagichlari qo'llaniladi 
va eng ekstremal sharoitlar uchun qabul qilinadi. elektr uzatish liniyalari ish 
vaqtining 90% dan ko'prog'ida topilmaydi.
Monitoring tizimining mavjudligi, ishonchlilik darajasining kamaytirmasdan, 
undan foydalanishga imkon beradigan qo'shimcha manba hisoblanadi. Buning uchun 
butun uzatish liniyasi bo'ylab o‟tkazgichlarning joriy darajasini va haroratini nazorat 
qilish va liniyaning haqiqiy holatiga muvofiq dinamik ravishda tartibga solish kerak. 
Elektr energiyasini elektr stansiyasidan iste'molchilarga yetkazib berish 
energetika sanoatining eng muhim vazifalaridan biridir. Elektr energiyasini asosan 
yetkazib berishda kabel liniyalaridan iborat havo elektr uzatish liniyalari va quvvatni 
konvertatsiya qilish va yuklamani moslashtirish uchun uskunalardan iborat bo‟lishi 
lozim.
Elektr energiya uzatishning samaradorligi va ishonchliligi elektr ta'minoti 
tarmoqlarining holati bilan belgilanadi.
Havo elektr uzatish liniyalari monitoringi 
ushbu sohadagi ko'plab muammolarni hal qilish imkonini beradi. 
XULOSA 
1. Elektr uzatish liniyalarini kuzatishda prinsipial yangi yondashuv: ob-havo 
hodisalari prognozi, simning uzoq uchastkadagi o„rtacha harorati va hokazolar 
asosida favqulodda vaziyatlarni bashorat qilish va liniyaning texnik holatini baholash 
konseptsiyasidan uzoqlashish, har bir sim (oraliq) vaqtini real vaqt rejimida 
kuzatishga e‟tibor qaratish kerak. Endi har bir sim o‟lchov ma'lumotlarini uzatadi va 
shu tariqa umumiy tizimiga birlashtiriladi[4]. 
2. Datchiklar uchuvchan emas (elektr liniyasining magnit maydonidan 
quvvatlanadi); 
3. Datchikni 1 kV va undan ortiq kuchlanishli elektr uzatish liniyalariga 
o'rnatish imkoniyati; 
4. Tizimni GSM aloqasi bo'lmagan elektr uzatish liniyalariga o'rnatish 
imkoniyati (bu holda ma'lumotlar bazaviy stansiya bilan minoraga, so'ngra serverga 
uzatiladi); 
5. Seriyali ishlab chiqarishda - datchikning nisbatan arzonligi. 
Ushbu tizimni amalga oshirish orqali elektr uzatish liniyasining ishdan chiqishi va 
liniyada avariyaning oldini olish sabablarini oldindan ko'rish mumkin, tizim butun 

---