= (B
k+1
-
k+1
A) y
k
+
k+1
f
Shunday hisoblashni kar bir kadamda bajarishga turri keladi. B
k+1
matritsa sifatida birlik B
k+1
= E
matritsa olsak, iteratsion ketma-ketlik xadlarini hisoblash uchun eng sodda tarxga ega bula-miz.
Bu xolda (3.17) formula ketma-ketlikning
navbatdagi y
k+1
xadini
uning avvalgi y
k
xadi
orqali
oshkor ifodalash imkonini beradi:
y
k+1
= y
k
-
k+1
A y
k+1
+
k+1
f
(3.19)
Ana shunday rekkurent formulaga asoslangan iteratsion usullar oshkor usullar deyiladi.
Oshkormas usullar (B
k+1
E orasida B
k+1
matritsani uchburchakli kilib tanlanadigan usullar
eng ko`p tarqalgan. Bu kolda navbatdagi y
k+1
iteratsiyani topish uchun y
k+1
ning komponentlarini
(3.18) uchburchakli tizimdan birin-ketin Gauss usulining teskari yurishiga kilinganidek topishga
keltiriladi.
Qandaydir iteratsion usulning qo`llanishi {y
k
}
ketma-ketlik tizimning
x
echimiga
yaqinlashishni bildiradi:
x
y
k
k
lim
(3.20)
(3.20) tenglik quyidagini anglatadi:
0
...
2
2
2
1
1
n
k
n
k
k
x
y
x
y
x
y
(3.21)
(3.21) dan kurinadiki,
u
vektorlar ketma-ketligining
x
vektorga yaqinlashishining zaruriy va etarli
sharti kar bir komponentning yaqinlashuvchiligidan iborat:
n
i
x
y
i
k
k
,...,
2
,
1
,
lim
1
Ushbu ayirma z
k
= y
k
- x xatolik deyiladi. y
k
ni y
k
= x + z
k
ko`rinishda yozib va (3.17) ga kuyib,
xatolik uchun,
0
1
1
1
k
k
k
k
k
Az
z
z
B
(3.22)
iteratsion formulami hosil kilamiz. (3.17) dan farqli ularok, u tizimning ung tomoni (
f
) ni o`z ichiga
olmaydi, ya`ni bir jinslidir. (3.20)
yaqinlashishni talab etish z
k
ning
nolga intilishi lozimligini
anglatadi:
0
lim
k
k
z
(3.23)
Har bir iteratsion usul yaqinlashuvchiligining etarlilik
shartlari A, B
k+1
matritsalar va
k+1
iteratsion parametrlar kanoatlantirishi lozim bo`lgan ko`rinishda ifodalanadi. Ulardan ba`zilarini,
ayniksa, iteratsion parametrlarni optimal tanlashga oid shartlarni tekshirish kiyin.
Natijada
hisoblashlarni bajarayotganda iteratsion parametrlarni ko`pincha tajriba yuli bilan (empirik)
tanlashga turri keladi.