Şakir Musayev

 

Şakir Musayev  

 

208

götürülmüş iz və nümunələr və s.), onların surətindən, modelindən, 

analoqundan, maketindən, keçirilmiş  tədqiqat obyektlərindən 

(travmatik təsir izləri olan anatomik preparatlardan, eksperimental 

zədələrdən), ayrı-ayrı  əşyalardan və bütövlükdə hadisə yerinin 

şəraitindən istifadə edilə bilər. Müstəntiqin (məhkəmənin) qərarı üzrə 

istintaq eksperimentində iştirak etmək üçün istintaq edilən hadisənin 

keçmiş  iştirakçıları,  şahidləri və istintaq eksperimenti gedişində 

statist rolunu ifa edən şəxslər cəlb edilə bilər. 

Yuxarıda qeyd olunanlardan göründüyü kimi, bir çox hallarda 

istintaq eksperimentinin obyektləri  şərait ekspertizasının obyektləri 

ilə uyğun gəlirlər. Lakin, məhkəmə  həkimi istintaq hərəkətində 

mütəxəssis kimi iştirak edirsə, sadalanan obyektlərin dairəsi 

müstəntiq tərəfindən məhdudlaşdırıla bilər. Bu halda mütəxəssis ona 

təqdim edilən məlumatların həcmini özü müəyyənləşdirir.  

İstintaq eksperimentinin məqsədlərindən birinin, iş üçün 

əhəmiyyəti olan faktiki məlumatları yoxlamaqla onlar arasındakı 

ziddiyyətləri aradan qaldırmaq olmasına baxmayaraq, bu hal özü-

özlüyündə müəyyən dərəcədə ziddiyyətlidir. Eksperimentdə  təhlil 

olunan hər bir şəraitin özünəməxsus xüsusiyyəti, müxtəlif 

mənbələrdən (əməliyyat, istintaq, ekspert) alınmış  məlumatların bir 

yerdə birləşməsidir. Bu məlumatların alınma üsulları, məzmunu və 

etibarlılıq dərəcələri müxtəlifdir.  İstintaq eksperimentində cinayət 

hadisəsi iştirakçılarının və  şahidlərinin subyektiv, çox vaxt dəqiq 

olmayan və  bəzən qəsdən təhrif olunmuş ifadələri nəzərə alındığı 

kimi, doğru və yaxud müəyyən ehtimalla müəyyən olunmuş, lakin, 

əksər hallarda obyektiv və elmi təsdiqlənmiş faktlar da nəzərə alınır.  

Cinayət şəraitinin yenidən qurulması üzrə eksperimenti aşağıdakı 

kimi təsəvvür etmək olar: bir tərəfdən cinayət iştirakçıları  və 

şahidlərin az və ya çox ehtimalla natamam qeyri-müəyyən ifadələri, 

bunlara uyğun müstəntiqin (məhkəmənin) xüsusi versiyaları  və 

ekspertin iş  fərziyyələri; digər tərəfdən - işin sübuta yetirilmiş  və 

şübhə doğurmayan faktiki hallar ilə uzlaşdırılır.  İstintaq 

eksperimentinin gedişində müstəntiq mütəxəssisin iştirakı ilə 

variantların təcrübi yoxlanılması  əsasında bu və ya digər ifadələrin, 

---