Şakir Musayev

Cinayət mühakimə icraatının  

məhkəmə-tibbi təminatı  

 

255

Eksperiment obyekti öz bioloji xarakteristikaları  və ölçüləri ilə 

ölmüş  şəxsin bədəninə yaxın olmalı, eksperiment keçirildiyi yer və 

şərtləri (şəraiti) isə konkret işin şərtləri ilə dəqiq uyğunlaşmalıdır. 

Məlumdur ki, meyitdə paltarların yerləşmə xüsusiyyətləri dolayı 

yolla ölümün mümkün ola bilən səbəbini göstərə bilər (məsələn, 

seksual). Bununla bərabər, paltar müxtəlif amillərin təsiri altında – 

təbiət hadisələrinin, entomofaunanın və heyvanların fəaliyyəti 

nəticəsində zədələnə və yerini dəyişə bilər.  

İstintaq və məhkəmə-tibbi ekspertiza qarşısında qoyulan konkret 

məsələlərdən asılı olaraq, orqanizmə digər fiziki amillərin - 

barometrik, akustik, optik, radioaktiv təsirini modelləşdirmək 

mümkündür. Yönəldilmiş  işıqla insanın qısamüddətli görmə 

qabiliyyətinin pozulması barədə ifadələrin yoxlanılması üzrə 

eksperimenti keçirmək olar. (məsələn, qarşından gələn avtomaşının 

faralarının işığı və s.).  

Hər hansı hadisənin, faktın və ya təzahürün müəyyən  şəxs 

tərəfindən duyğu orqanları ilə qavraması mümkünlüyünün təyini  

üzrə eksperiment müvafiq ifadələrin düzgünlüyünü qiymətləndirmək 

üçün keçirilir. İnsanın müəyyən şəraitlərdə görmə, eşitmə və ya hiss 

etmə qabiliyyətini yoxlamaq olar. İstintaq praktikasında bu kifayət 

qədər yayılmış eksperiment növüdür. Onun aparılmasına məhkəmə 

həkimi tez-tez cəlb edilmir. Çox vaxt onun rolu müstəntiqə məsləhət 

verməklə  məhdudlaşır.  İstintaq hərəkətinin hazırlıq mərhələsində 

mütəxəssis müvafiq şəxsi müayinə edir, onun dindirilməsində iştirak 

edir və ya statistin seçilməsində və təcrübənin keçirilməsinin mütləq 

şərtlərini düzgün təyin etməkdə müstəntiqə kömək edir. İnsanın təsvir 

etdiyi hadisəni görə bilməsini yoxlamaq üçün ilkin dindirmə 

prosesində şəxsin hər hansı bir xəstəliyə, görmə pozğunluğuna düçar 

olmasını, müşahidə anında eynəkdən, kontakt linzasından və ya digər 

optik cihazlardan istifadə etməsini, hansı məsafədən və hansı şəraitdə 

(hava və digər) müşahidə etməsini aydınlaşdırmaq vacibdir. 

Eksperimentdə bütün bu şərtlərə dindirilənin onları təsvir etdiyi kimi 

riayət olunmalı, mütəxəssis isə bunların yerinə yetirilməsini 

izləməlidir. 

---