Clevlrənl; ajrif taglyev bakı Mütərcim 2008
Yüklə 179,67 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Ycddinci fəsil Öncəki fosildə göstərilm iş üç mövqenin tənqidi: 1) ogər ədədlərdə bütün birlər eynidirlərsə, on d a yalnız təkcə riya/i ədə olması imkam aradan qalxm ış olur; 2) əgər birlərdən heç biri başqa bir ilə eyni deyilsə, onda riyazi ədədlərin mövcud o lm a imkanı nəinki aradan qalxmış olur, həm d ə ideal ədəd üçürı Platoııun müəyyənləşdirdiyi əsas xassələrlə ziddiyyət yaranır və çoxlu mənasızlıqlar irəli gəlir; 3) qəbul olunmaz, qcyri-münasib notıcələr sırasına yaln ız müxtəlif ədədlərdə olan birlərin müxtəlif olduğunun qəbul edilməsı də d axild ir.................................... 2 7 4 381 Səkkizinci fəsil Ədədlərin və onları lıəşkil edən birlərin müxtəlifliyi nəzəriyyəsinin tənqidinin başa çatması. Spevsippin, Ksenokratın və pifaqoıçuların şeylərin ilk başlanğıcı kimi ədədlər haqqm da təlimlərinin tənqidi. Ədədləıin müstəqil mövcudluğunun qəbul edilm əsilə yaranan çətinliklor (onların arasındakı əlaqəni onlar üçün göstərilən m addi başlanğıc - qeyri-müəyyən cüt yaxud iki ilə yetərincə müəyyən etm ək mümkün deyil; birinci onluq daxilində ədədin nə sonsuzluğunu, nə m əhdudluğunu qəbul etmək mümkün deyil).....................275 Doqquzuncu fəsil Ədədlərin müstəqil variığı fərz edildikdə yaranan çətinliklərin araş- dırılmasımn başa çatması: platonçuların göstərdıklon başlanğıclardan ədəd- lərin ardınca məkan kəmiyyotləri hasil etmək olmaz; ədədi təkdən və çoxdan alm aq yetərli olmaz. Müstəcjil ınövcudluqlar kimi ədədlər və məkan kəmiy- yətləri nəzəriyyələrinin tənqidinin ümumi yekunu. Yeni məsələnin: mahiy- yətlərin hissi ilə qavranılan şeylərdən fərqləndiyini qəbul edən mütəfəkkirlərin mahiyyətlərin birinci başlanğıclanna və səbəblərinə necə baxdıqlarının m üzakirəsi..................................................................................................................... 283 Onuncu fəsil Mahiyyətlərin (həm hisslərlə qavranılanlar, həm də qavranılmayanlar) özlərində başlanğıclar daşım ası, hənı birinci başlanğıcların təkcəliyinin, həm onların bir ümumi kimi m övcud olduğunun qəbul edilməsində yaranan çətinliklər məsələsinin araşdırılması. Başlanğıclara tokcələr kimi baxılması ilə bağlı olan çətinliyin kökü və onun aradan qaldırılması................................... 287 O N DÖRDÜNCÜ K İTAB (N) Birinci fəsil Əbədi mahiyyətlərin ilk başlanğıclan haqqında məsələnin ideyalar - ədədlər nəzəriyyəsinin tərəfdarlarında baxılan halında araşdırılmasınm davamı. Bu platonçuların irəli sürdüyü əksliklər sayəsində birinci başlanğıcı tapmığın mümkünsüzlüyünün sübutu. Platon məktəbinin irəli sürdüyü iki əkslikdən birinin - ali təkin tənqidi. Qeyri-müəyyən ikinin - ikinci ali başlanğıcın əsassız olduğunun sübutu.................................................................. 289 İkinci fəsil Qeyri-müəyyən ikinin tənqidi araşdırılmasının davamı (əbədi şeylər elementlərdən təşkil oluna bilməz: elementlər - şeylrin materiyasıdır, ma- teriyası olan isə mövcud ola bilməz; platonçuların qcyri-varlığı - yalan varlıq anlamında - varlığm çoxluğunu izah etmək üçün irəli çəkməsi əsassızdır). Çoxluğun irəli sürülməsi ilə bağlı yaranan çətinlikbr......................................291 Üçüncü fəsil Ədədlərin müstəqil mövcudluıqlar olması haqqında məsbnin araşdınl- ması. Bu məsələyə Platonun və pifaqorçuların yanaşması. Riyazi qaydaları hiss ilə qavranılan şeylərə tətbiq e «İdeal» riyazi kəmiyyətləri əsas ədədlərdən hasil edən (konkret şeyləri əsas- landırmaq üçün) Ksenokratın tənqidi. Ədədbrin iki qismini qəbul edərkən 382 (Platon) riyazi ədədbrin mənşəinə yetərli izah verməyin mümükünsüz olması. Əbədi ədədlərin mənşəi haqqında m əsəbnın özüniin əsassız olm ası..............295 Dördiincü fəsil Göstərilir ki. platonçular ədədlərin yarandığını qəbul edirlər, amma onların xalis nozəri deduksiyasını verınırlər. Başlanğıc və xeyir arasında bağlılıq. X eyirə sonrakı inkişafın naticəsi kiıtni baxılmasının tənqidi. Xeyirin dünyanın ilk başlanğıcı olması rəyinin şərhi. Xeyirin təklə eyniləşdirilməsi, ədədbrin ideyalar sayılması və şeylərin əsasında əks başlanğıcların (xeyirlə yanaşı şərin də) qoyulm ası ilə o rəydən çıxan mənasızlıqlar........................... 298 Bcşinci fəsil Ədədlərin Spevsipp tərəfindən irəli sürülən nizamlığının yanlış olduğunun sübutu. Ədədbrin başlanğıcına aid olan düşüncədə «nədənsə ibarət olm anın» mənalandırılmasının mühüm olması. Bu m əsələyə müxtəlif yanaşmaların: başlanğıcların qarışması, onların bir-birinə qoşulm ası, tərkib eldementlərindən yaranması, əks başlanğıcdan hasil edilməsinin rədd edilməsi. Ə dədlərin başqa şeybrin hüdudlarını, onların mahiyyətini, onların səbəblərindən hansısa birini təşkil etmədıyi nəticəsi.......................................... 300 Altıncı fəsil Şcylərin tək ədədbr yaxud ədədlərin daha sadə kombinasiyası səviyyəsinə qaldırılm asının şeylər üçün nə əhəmiyyəti var? Qarışmaq vasitəsilə alınan şeyb r üçün bu və ya başqa müəyvən ədəd deyil, ədədbrin nisbətləri önəmlidir. Ə dədlərin şeylərin səbəbləri qəbul edilməsindən irəli gələn müxtəlif mənasız nəticəlor. Şcylərin müəyyən ədədlərlə bağlılığının təsadüfi xarakterdə olmasının qcyd cdilməsi. «İdeaI» ədədlərin bu dünyadakı musiqi və başqa riyazi nisbətləri i/.ah edə bilməməsi: bu ııisbotbr hiss ilə qavranılan şeylərdən ayrılmazdır...................................................................................................................... 302 Q e y d lə r.................................................................................................................. 305 Adlar g ö stə r ic isi.................................................................................................. 355 Mövzu g ö stə r ic isi.................................. ........................................................... 356 383 A R İS T O T E L METAFİZİKA (Çevirəni: A.İ.Tağıyev) Bakı - M ütərcim - 2008 N ə ş r i y y a t ı n d ı r e k t o r u : T . C 'a f o r o v N n ş r i y y a t r c d a k t o r u : Ə . A ğ a m i r z o y c v K o m p ü t c r t o r t i b a t ı : M . Q a r a x a n o v a Ç a p a i ı r z a l a ı ı ı b : 2 3 . 0 6 . 0 8 F ' o r m a t : 6 0 x 8 4 1 /1 6 . Q a r n i t ı ı r : T i ı ı ı e s . O f s e t k a ğ ı z ı : ə l a ı ı ö v . M ə c m i : 2 4 s . ç . v . T i r a j : 2 0 0 . S i f a r& Yüklə 179,67 Kb. Dostları ilə paylaş:
|