Çölyak h astalığı nedir? Coeliac (Çölyak) nasıl okunur? Sil I iak
Yüklə 398,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Çölyak Hastalığına kimler yakalanabilir
- Sizde çölyak h astalığı olup olmadığını nasıl öğrenebilirsiniz
- 1 Glüten li gıda tüketmeye devam edin
- Çölyak hastalığı belirti listesi
- Çölyak hastalığı olan çoğu insanda yaygın görülen belirtiler
- Çocuklarda görülebilen belirtiler
- Diğer sağlık sorunu türleri
- Glüten siz Türk Mutfağı
- Glütensiz değil Glütensiz alternatifler
- Glüten sizliğe uyum sağlamak için yemek tarifleri
|
Çölyak h astalığı nedir? Coeliac (Çölyak) nasıl okunur? Sil I iak.
Çölyak h astalığı glüten
li gıda yiyememek demektir. Glüten buğday, çavdar, arpa ve yulafta bulunur. Eğer glüten yerseniz, kendinizi kötü hissedersiniz.
glüten içerir? Makarna Ekmek
Bisküvi Pasta
Çörek
Hamur İşi
Tahıl
Bira
Yulaf, örneğin yulaf lapası
Sos Salata sosu
Sos. Örneğin, soya sosu, makarna sosu ile karışım
Kızartma
Şeker leme
Sahte et. Örneğin, sosisli, straz Çölyak h
astalığı olan ve bu gıdaları yiyen insanlar kendini kötü hisseder. Glüten
yediğinizde, vücudunuz kötü olduğunu düşünür.
Nasıl hissedersiniz? Glüten
yediğinizde vücudunuz size uyarıcı belirtiler verir. Sizde bu belirtilerden 1 veya daha fazla olabilir.
Şiddetli karın ağrısı
Karın şişliği
Aşırı gaz
Baş dönmesi hissi
İshal
Kabızlık
Yorgunluk hissi
Kilo kaybı
Ağız ülserleri
İnce ve zayıf kemikler Diyabet Hamile kalamama sorunu
Depresyon, üzgün hissetme
Kötü diş ve diş eti sağlığı Kanser Çölyak Hastalığına kimler yakalanabilir? Herkes çölyak h astalığına yakalanabilir. Çölyak h astalığı bulaşıcı değildir . Çölyak h astalığı doğuştandır. Sizde çölyak h astalığı olduğunu
bilmiyor olabilirsiniz. Hastalık yaşamınızın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilir. Bunun sebebi vücudumuzun değişiyor olmasıdır .
Çölyak h
astalığı çok ciddidir. Doktorunuza gidip görünmeniz gerekir. Doktorunuz testleri yaparak çölyak h astalığınız olup olmadığını kontrol edebilir. Doktorunuz size ne yapmanız gerektiğini söyleyecektir.
Doktorunuzla görüşün. Çoeliac Victoria and Tasmania Telefonu 1300 458 836
Web sitemize göz atın: http://victas.coeliac.org.au
Sizde çölyak h astalığı olup olmadığını nasıl öğrenebilirsiniz
Sizde çölyak hastalığı olduğunu düşünüyorsanız, ö nce doktorunuzla görüşmelisiniz. Doktorunuz uygun testleri yapacaktır.
1 Glüten li gıda tüketmeye devam edin Genelde yediklerinizi yemeye devam edin. Glüten li gıdanın vücudunuzu nasıl etkilediğini görmek için doktorunuzun kan testleri yapması gerekmektedir.
li gıda yemeyi bırakmış olabilirsiniz. Yine glüten
li gıda yemeye başlamanız gerekli. Böylece kan testiniz okunurken daha doğru bir sonuç alınacaktır. Kan testiniz öncesinde, 6 hafta boyunca her gün 4 ad et ekmek yemelisiniz. Bu ilk başta
zor olacaktır. Kendinizi kötü hissedebilirisiniz. Ama z amanla kolaylaşacaktır.
2 Bir kan testi yaptırmak için doktoru nuza görünün Kan testi, çölyak hastalığına sahip olup olmadığınızı göstermenin bir yoludur. Çölyak hastalığı için yapılan kan testleri bazen yanlış çıkabilir. Kan testiniz normal olabilir ama glüten li gıda yedikten sonra kendinizi kötü hissedebilirsiniz. B aşka bir kan testi için doktorunuza danışabilirsiniz.
3 Bağırsak testi yaptırabilirsiniz Bu test endeskopi olarak tabir edilir. Doktor boğazından aşağı bir boru salar. Doktor ilkin size bir enjeksiyon verir, böylece uykuya dalarsınız ve boru acıtmaz. Doktor midenizin içine bakmak için bu boruyu kullanır. Test sadece 10 dakika sürer. Çölyak hastalığı varsa doktorunuz anlayacaktır.
Yaklaşık 2 yıl içinde bu testi yine yaptırmalısınız. Midenizin iyileşip iyileşmediğini gösterecektir.
Doktorunuzla görüşün.
Çölyak hastalığı teşhis edildiğinde daha fazla bilgi almak için Coeliac Victoria and Tasmania'yı arayabilirsiniz 1300 458 836
Web sitemizde göz atın http://victas.coeliac.org.au
Çölyak hastalığı belirti listesi Çölyak hastalığı
olan her kişi farklı hissedebilir. Sizdeki belirtileri görmek için bu kontrol listesini kullanabilirsiniz. Sizde bu belirtilerden 1 veya daha fazla olabilir. Bu listeyi doldurun Doktorunuza götürün
Yorgunluk ve zayıflık hissi
Kanınızda düşük demir. Bunu test etmek için bir kan testine ihtiyacınız olacak
Aşırı gaz ve mide şişkinliği
İshal veya kabızlık
Hem ishal hem de kabızlık
Mide krampları
antısı ve kusma
Yedikten sonra mide Boğaz
Kilo kaybı
Ağız ülserleri
Kemik ve eklem ağrıları Örneğin, dirsek ve dizler
Düşük vitamin seviyeleri. Bunu test etmek için kan testine ihtiyacınız olacak
Cildinizde kaşıntılı döküntü
Kötü diş ve diş eti sağlığı. Örneğin, dişiniz sarı veya kahverengi görünür
Mide şişliği, ağrısı ve aşırı gaz
Mide bulantısı ve kusma
Kanınızda düşük demir. Bunu test etmek için bir kan testine ihtiyacınız olacak
İshal veya kabızlık
Hem ishal hem de kabızlık
Kilo alamama veya verememe Büyümede gecikme
Ergenliğın gecikmeli başlaması Yorgunluk ve huysuzluk Diğer sağlık sorunu türleri Bu sağlık sorunları herhangi birine sahipseniz, doktorunuza söyleyin.
Kolay kırılabilir Zayıf kemikler. Bu osteoporozu olarak adlandırılır
Otoimmün tiroid hastalığı. Bu tiroid sorunları olduğunu.
Multipl skleroz
Depresyon, üzgünlük hissi Daha fazla bilgi için: Doktorunuzla görüşün.
Coeliac Victoria and Tasmania Telefon 1300 458 836
Web sitemize göz atın http://victas.coeliac.org.au
Glüten siz Türk Mutfağı
*Bu bilgiler, sadece bir doktor veya uzman tarafından çölyak hastalığı teşhisi konulduktan sonra kullanılmalıdır. Tıbbi olarak ihtiyaç duyulduğu tanısı konulmadan önce glütensiz bir diyet yapmayın.
Çölyak hastalığı için tek tedavi sıkı bir glütensiz diyet yapmaktır. Çölyak hastalığı, yenilen glütenin sizi kötü hissettireceği ve bağırsak astarınıza zarar verebilecek uzun ömürlü bir hastalık olacaktır. Glüten yerken kendinizi hasta hissetmeseniz bile, eğer çölyak hastalığınız varsa, glüten yine de bağırsaklarınıza zarar verecektir.
Çölyak hastalığında glüten yenilip yutulursa bir soruna sebep olur. Glüten içeren tüm gıda, aperatif, içecekler, ikram, ilaç ve takviyelerden kaçınılmalıdır. Glüten içeren kozmetik, sabun, enjeksiyon ve cilt kremleri bir soruna neden olmaz ve yine de kullanılabilir. Glütenin bir soruna sebep olması için yutulması ve sindirim sisteminizden geçmesi gerekir.
Avustralya'da nüfusun %1'i çölyak hastalığından muzdariptir, ancak, araştırmalara göre çöyal hastalığına Avrupa'da biraz daha fazla oranda rastlanmaktadır.
Size çölyak hastalığı tanısı konulduğunda: 1.
Bireysel beslenme ihtiyaçlarını belirlemek ve şu anki yaşam tarzınıza glütensiz bir diyet dahil etmek için, bu belgeyi diyetisyeninize götürün. 2.
Diğer aile üyelerinin çölyak hastalığı testine girmeleri için tavsiyede bulunun. Çölyak hastalığı genetik bir sağlık durumdur.
Glütensiz bir diyet sonrasında hemen iyileşmeyebilirsiniz, ama bir kaç hafta içinde daha iyi hissetmeye başlayacaksınız. Bazı insanların belirtilerden kurtulduğunu hissetmeleri diğerlerinden daha uzun sürer. Başlangıçta glütensiz diyet uygulamak zor gelebilir ancak zamanla çok daha kolaylaşacaktır.
Glütenin Bulaşması Glüten içermeyen ürünlere glüten bulaşabilir, hatta bir kırıntı bile kötü bir reaksiyona sebep olabilir.
Glütenin bulaşmasını önlemek için: 1.
Glütensiz ürün ve malzemeleri birbirinden ayrı ve kapalı kaplarda saklayın. Bunları saklamak için en iyi yer kilerdeki en üst raflar veya glüten içeren gıdanın üzerindeki raftır. Böylece glüten içeren gıda dökülür veya düşerse glütensiz ürünlerle karışmayacaktır.
2. Glütensiz yemekleri mutfak farklı bir yerinde hazırlayın. Ya da ilk önce glütensiz yemeği sonrasında glüten içeren yemeği hazırlayın. Örneğin ilk önce glütensiz sandviçi daha sonra glütenliyi hazırlayın ya da önce glütensiz malzemelerle terbiyelenmiş balığı ardından una bulanmış balığın ızgarasını yapın.
3. Eğer ezme, sos ve margarin için kullandığınız bıçak ve kaşıkta glüten kalıntısı varsa onu asla glütensiz kaba koymayın, zira bu kaba glüten kalıntısı katmış olursunuz.
4.
Salatalar veya yemek glüten ekmeği ile temas etmemeli veya servis edilmemelidir, sadece bir kırıntı hasara neden olmak için yeterlidir.
Glütensiz gıdalar nasıl elde edilir: Glütensiz gıdaları bulmak için dört temel adım vardır:
1.
Doğal olarak glütensiz gıdalar Taze Meyve ve Sebze Sade/tatlandırılmamış çerez ve tohumlar Taze Otlar ve baharatlar Yumurta Taze et (Dövülmemiş, kaplanmamış, marine edilmemiş, panesiz) Süt (Aromasız süt) Katı ve sıvı yağlar
2.
Malzemesi glütensiz olanlar Gıda etiketi üzerindeki içeriği okuyun ve arpa, çavdar, yulaf veya buğday içermediğinden emin olun Buğday Çavdar Arpa
Yulaf veya arpa, çavdar, yulaf veya buğdaydan elde edilmiş herhangi bir malzeme. Örneğin: Nişasta (buğday) Maya (arpa) Kepek (yulaf) Un (çavdar)
Glikoz şurubu (buğday) Karamel rengi (buğday) Dekstroz (buğday)
3. 'Glütensiz' olduğu iddia edilen ürünler Eğer bir ürünün etiketinde veya ambalajında 'Glütensiz' yazıyorsa, Bu, glütensiz olduğu ve yemek için uygun olduğu anlamına gelir.
4.
Coeliac Australia tasdik Logosu Coeliac Australia glütensiz ürünleri tasdik eder.
Burada resmedilen logo, tasdikli ürünler üzerine yerleştirilerek glüteniz diyette kullanım için güvenli olduğu gösterilmektedir.
Türkçe dilinde faydalı web siteleri: www.colyak.org.tr www.schar.com
Tipik Avustralya Yemekleri: Anzak bisküvisi Glütensiz Anzak bisküvisi Simit Glütensiz simit Dövülmüş Balık Izgara balık (unsuz) Ekmek Glütensiz ekmek Pasta Glütensiz pasta Tavuk Parçaları Glütensiz Tavuk Parçaları Çikolata kalıpları (KitKat, Picnic)
Glütensiz çikolata Panelenmiş Et Glütensiz malzeme ile panelenmiş et Hamburger Glütensiz hamburger ekmeği Lamington Glütensiz lamington Lazanya Glütensiz lazanya parçası Etli börek Glütensiz börek Milo Nesquick Müsli parçaları Glütensiz müsli çubukları Müsli tahılı Glütensiz müsli Yulaf Pirinç Lapası Yulaf çubuklar Glütensiz yulaf çubukları Yulaf lapası Pirinç lapası Makarna Glütensiz makarna Pizza Glütensiz pizza ekmeği kullanın Tim Tams Doğal İyi D'Lush serisi benzerdir Vegemite Aussie Mite Weetbix Glütensiz weetbix Glütensiz değil Glütensiz Glütensiz alternatifler
Makarna Glütensiz makarna Bira Mayası Ekmek Mayası Ekmek kırıntıları Glütensiz ekmek veya pirinç kırıntıları Mısır Gevreği Glütensiz mısır gevreği Arpa Karabuğday, mercimek, kinoa, pirinç, darı, horozibiği Bulgur Kinoa, karabuğday, pirinç Kuskus Kinoa, karabuğday, pirinç Bulgur Kinoa, karabuğday, pirinç Yufka Glütensiz yufka Freekah Kinoa, karabuğday, pirinç, tapyoka Erişte Glütensiz/pirinç/maş fasulyesi eriştesi Pide ekmeği Glütensiz pide ekmeği İrmik Mısır irmiği, pirinç unu, tapyoka unu Buğday kepeği Pirinç kepeği Buğday unu Patates unu, pirinç unu, tapyoka unu, buğday unu Buğday tohumu Pirinç kepeği, keten tohumu, LSA (keten tohumu, ayçiçeği, badem karışımı), badem yemeği
Ekmek
Buğday, çavdar, arpa veya yulaf ile yapılmış ekmek. Ekmek, pide, simit, börek, poğaça, lavaş, pide Pirinç, patates, tapyoka veya mısır unundan yapılmış ekmek Glütensiz ekmek, pide ve sarma İpucu: Eğer sofrada buğday unu ile yapılmış bir ekmek sunulursa, bunu koymamalarını söyleyin veya glütensiz ekmek isteyin. Ekmek için genel un karışımı: 250g pirinç unu, 250g sorgum unu, 250g tapyoka unu Et
Taze balık, kırmızı et ve kümes hayvanları glütensizdir.
Çoğu sosis glütensizdir, daima içeriğini kontrol edin. Ekmeklik un ile birlikte pişirilen etler yere dökülür.
İpucu: Terbiye karışımlarının içeriğini kontrol edin İpucu: Tüm glüten içeren kaplama veya unu kaldırmak için, pişirme öncesinde ızgarayı, barbeküyü veya tavayı temizleyin. İpucu: Kızartma yaparken, malzemeleri birbirine karıştırmamak için ilk önce glütensiz malzemeleri pişirin Un Buğday Sagu
Çavdar Tapyoka
Arpa Darı
Kızıl buğday Mısır
Yulaf Patates
İrmik Gram/Mercimek
Atta Mısır
Faro Pirinç
Makarnalık Buğday Soya
Buğday Nişastası Horozibiği
Kavuzlu buğday Ararot
Kamut ekmek Karabuğday
İrmik Sorgum/Teff
Kinoa
Besan/Nohut
İyi bir sonuç almak için glütensiz unları karıştırabilirsiniz. Her Amaca Uygun Glütensiz un karışımı: 200g beyaz pirinç unu, 100g karabuğday unu, 100g sorgum unu, 300g patates nişastası, 300g tapyoka unu, 50g süt tozu, 10g ksantan sakızı Otlar, Baharatlar ve Köri tozu Çoğu ot ve baharat glütensizdir Her zaman içeriğinii kontrol edin Baharat karışımlarına buğday nişastası eklenmiş olabilir, glütensiz olduğundan emin olmak içindekiler listesini okuyabilirsiniz. Sos
Her ürün birbirinden farklıdır, içindekileri kontrol edin. Sos ve Chutney Her ürün birbirinden farklıdır, içindekileri kontrol edin Turşu
Her ürün birbirinden farklıdır, içindekileri kontrol edin Süt Ürünleri Tüm süt ürünleri: süt, peynir, yoğurt, krema
Aromalı veya malt süt Fasulye Her tür fasulye
Soslu ise içindekileri kontrol edin Pasta Hamuru Buğday unu veya irmik ile yapılan pasta hamuru
Mısır, pirinç ya da mercimek unundan yapılan pasta hamuru Baklagiller Her tür baklagil
Soslu ise içindekileri kontrol edin Katı ve Sıvı Yağlar
Her tür katı ve sıvı yağ ve tereyağı glütensizdir İçecekler ve İçecekler Her tür çay, kahve, meşrubat, meyve suyu glütensizdir Her tür alkollü içki ve şarap Glütensiz bira
Normal bira ve elma şarabı glütensizdir
Glüten sizliğe uyum sağlamak için yemek tarifleri
Bu bölümde glütensiz bir yemek alışkanlığına nasıl uyum sağlanacağı anlatılmaktadır. Bazen bir yemek tarifi doğrudan glütensiz malzemelerle uygulanabilir ve bazen lezzet katmak ve yemeğin yapısını değiştirmek için ek malzeme gerektirir. Aşağıda glütensiz türlerine bazı örnek malzemeler verilmiştir.
Glütensiz Mantı Malzemeler (Hamur) 400g İyi Hamur Unu 1 su bardağı su 2 yemek kaşığı zeytinyağı 1 yumurta
Malzemeler (Dolgu) 225g doğranmış kıyma 1 soğan, rendelenmiş veya doğranmış tuz ve karabiber.
Malzemeler (Yoğurt sosu) 500g sade yoğurt 1 -2 diş sarımsak tuz
1 yemek kaşığı Türk acı biberi salçası 60ml zeytinyağı 2 çay kaşığı kurutulmuş nane 1 çay kaşığı sumak 1 çay kaşığı Türk kırmızı pul biber
Glütensiz Simit
1 su bardağı susam 3 su bardağı çok amaçlı un / glütensiz ekmek karışımı 400g tapyoka unu ¼ fincan ılık su 2 yemek kaşığı maya ¼ su bardağı pekmez
283 gr. dondurulmuş çözülmüş ve kuru sıkılmış ıspanak
1 ½ su bardağı beyaz peynir ufalanmış 1 büyük çırpılmış yumurta
1 çay kaşığı limon suyu ¼ çay kaşığı rendelenmiş hindistan cevizi
tuz ve karabiber 12 yaprak glütensiz filo hamur 2 yemek kaşığı susam
Yüklə 398,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|