Created by Neevia Personal Converter trial version бакы 2005



Yüklə 4,8 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/12
tarix16.02.2017
ölçüsü4,8 Kb.
#9066
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Кюксц эюзял даьлара эцн дцшяндя, 
Гуршаг тутуб иэидляр эцляшяндя. 
  
Ала-сабащ  Дурса  хан  йериндян  галхды.  Оьланъыьыны  вя  юзцнцн  гырх  иэидини  йанына 
алыб ова чыхды.  
Ов овладылар, гуш гушладылар. О гырх намярдин бир нечяси оьланын йанына эялиб: 
—  Атан  дейир  ки,  ъейранлары  говсун  эятирсин,  мяним  юнцмдя  юлдцрсцн,  мян  дя 
оьлумун ат сяйридишини, гылынъ чалышыны вя ох атышыны эюрцм, севиним, эцвяним, – дедиляр. 
Йазыг  оьлан  ня  билсин,  бунларын  дедийиня  инаныб,  даща  да  щявяслянир,  ъейранлары, 
кейикляри говур эятирир, атасынын гаршысында гылыъла чалыб синирляйирди. Юз-юзцня дцшцнцрдц 
ки,  гой  атам  ат  сяйришдийимя,  ох  атышыма,  бахыб  эцвянсин,      гылынъ  чалмаьымы  эюрцб 
севинсин. 
О гырх намярдляр дя Дурса хана йанашыб дейирдиляр: 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
24 
—  Щя,  Дурса  хан,  эюрцрсянми  оьланы?  Чюлдян  ,  байырдан  ъейраны,  кейики  говуб 
эятириб гясдян сянин юнцндя юлдцрцр ки, бирдян эирявяйя салыб сяни ох атаркян вуруб юл-
дцрсцн. Айыг ол ки, оьлун сяни юлдцрмямиш, габаьа дцш, сян ону юлдцр!   
Оьлан бу дяфя дя ъейранлары говуб, атасынын юнцндян эялиб кечяркян Дурса хан 
Горгуд  синирли  гаты  йайыны  ялиня алды, цзянэийя  галхыб  мющкям  чякди,  узатды,  оьланы  ики 
кцряйинин  арасындан  вуруб,  чохутду.  Оьлан  йящярин  цзяриня  йыхылыб  учду.  Дурса  хан 
истяди  оьлунун  няши  цзяриня  кюврялиб  дцшя,  о  гырх  намярд  гоймады,  атынын  ъиловуну 
дюндярдиляр, евиня эятирдиляр. 
Дурса  ханын  арвады  оьлунун  илк  овудур-дейя,  буьур,  дявя  боьазлайыб,  гара  гоч 
кясмиш,  овдан  эялян  иэидляри  гаршыламаг  цчцн  эюзял  сцфря  дцзялтмишди.  Атлылары  эюрян 
кими  о  севинъяк  айаьа  галхыб:  «Оьуз  иэидлярини  гаршылайым»,    –  деди.  Гырх  инъя  белли 
гызлары  да  йанына  алыб  Дурса  хана  гаршы  эялди.  Эюзлярини  галдырыб  Дурса  ханын  цзцня 
бахды,  саьына,  солуна  эюз  эяздирди,  оьланъыьыны  эюрмяди.  Ананын  баьры  йарылды.  Цряйи 
йериндян ойнады. Гара гыйма эюзляри ган йашла долду. Чаьырыб Дурса хана сюйляди, эю-
ряк ня сюйляди: 
 
Бяри эял, башым бахты! 
Бяри эял, евим тахты! 
Хан бабамын кюйэцсц! 
Ханым анамын севэиси. 
Атам-анам вердийи, 
Инаныб эюндярдийи, 
Эюз ачыбан эюрдцйцм, 
Кюнцл вериб севдийим! 
Сящяр гырх иэидини, 
Сясляйиб щим ейлядин. 
Кюксц эюзял даьлара 
Дястяни ъям ейлядин. 
Оьлуну да эютцрцб, 
Чапыб ова йюнялдин. 
Онда гоша эедибсян, 
Индии тяк нийя эялдин? 
Чыхсын мяним эюзлярим, 
Дурса, йаман сяйришир! 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
25 
Кясилсин, оьлум ямян 
Сцд дамарым-титряшир! 
Сары илан чанъмадан 
Бядяним галхыб шишир. 
Йалныз оьул эюрцнмцр 
Баьрым партлайыр, дцшцр. 
Гуру-гуру чайлара 
Арх чякдим су чыхартдым. 
Аъ гарынлар дойуруб, 
Чылпаглары донатдым. 
Тяпя кими ят йыьыб, 
Ещсан вердим црякля. 
Йалныз бир оьул тапдым 
Дцнйада мин дилякля. 
Индии нийя эюрцнмяз?! 
Дурса, о, щардадыр бяс? 
Йохса о,  Ала даьда 
Итирмисян оьлуму? 
Йцйряк ахан чайда йа 
Батырмысан оьлуму? 
Дилим-аьзым гурусун- 
Гаплана вердинми йа? 
Ъаным од тутуб йаныр- 
Аслана вердинми йа? 
Йохса йаьы дцшмяня  
Ясир салдын ушаьы? 
Тяк оьулу итирдик 
Юмрцн бу ахыр чаьы! 
Яэяр дцзц будурса  
Доьрусуну де, Дурса! 
Еляся хан бабамын  
Йанына варарам мян. 
Гошун, силащ хязиня 
Алыб гайыдарам мян. 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
26 
Миниб бядюй атымы 
Силащымы гапарам. 
Эириб ганлы дюйцшя  
Буьаъымы тапарам. 
Дюнмярям бу йцрцшдян 
Дцшцб-дцшмян изинъя. 
Дюнмярям гол-буд олуб 
Атымдан енмяйинъя. 
Йалныз оьул щардадыр? 
Йохса дцшцб, дардадыр? 
Дурса, сюйля тез мяня 
Башым гурбандыр сяня… 
 
Ана аьлайыб ащ-зар етди. Ня гядяр сорушдуса хан ъаваб вермяди. 
О гырх намярд йахын эялиб: 
—  Оьлун  саь-саламатдыр.  Бу  эцн  олмаса  да,  сабащ  щарада  олса  эяляр,  горхуб 
елямя. Бяй сярхошдур. Она эюря ъаваб вермир,  – дедиляр. 
Ана  дюзмяди,  намярдлярин  сюзцня  инанмады.  Цряйиня  дамды,  билди  ки,  оьлунун 
башында фялакят вар. Евя дюндц гырх инъябелли гыз йолдашларыны чаьырыб йанына алды, бядюй 
атынын  белиня  галхды,  оьланын  изиня  дцшцб,  Оьуз  иэидляринин  овлагларына  тяряф  чапыб 
эетдиляр.  Чапа-чапа  эедиб  йазда,  гышда  гары-бузу  яримяйян  Газлыг  даьына  эялиб  чых-
дылар. 
Ана  бир  тяпянин  цстцня  чыхыб  бойланды.  Бахды  ки,  бир  дярянин  ичиня  доьру  гарьа-
гузьун еняр-шыьар, гонар-галхар. Бядюй атыны мащмызлады, тез о тяряфя чапды. 
Еля, оьлан орада йыхылыб галмышды. Гарьа-гузьун ган эюрцб оьланын цстцня шыьыйыб 
гонмаг истяйирди. Анъаг оьланын ики ов ити вар иди. Гарьаны-гузьуну говарды, гонмаьа 
гоймазды. 
 Бир дя оьлан юлцмъцл йыхылыб тяк галанда, щарданса бир сяс ешитди вя она еля эялди 
ки, кимся йарасыны сыьады, мцлайым сясля деди: 
 —  Горхма,  оьлум,  бу  йарадан  сяня  юлцм  йохдур.  Ананын  сцдц  иля  даь  чичяйи 
буна мялщямдир. 
 Оьлан  наьылларда  ешитдийи  эеъя  дцзлярдя  азанлара  йол  эюстярян,  дара  дцшянляри 
юлцмдян гуртаран яфсаняви Хыдыр нябини хатырлады, эюзцнц йумуб щушуну итирди. 
 Ана чапа-чапа эязиб, дцз оьлунун цстцня эялиб чыхды. Бахыб ня эюрдц: оьланъыьы 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
27 
ал  ган  ичиндя  батыб  щушсуз  йатыр?  Ананын  цряйи  парча-парча  олду,  юзцнц  цзяриня  атыб 
чаьырды, сюйляди, эюряк ня сюйляди: 
 
Гара гыйма эюзцнц 
Йуху алмыш, ач бала! 
Нийя енли сцксцнцн 
Олубдур гыйгаъ, бала! 
Ъанында варися ъан, 
Дин, аман, даныш, бала! 
Мяним бу гара башым  
Олсун дилиня гурбан! 
 
Оьлан  неъя  ъаваб  веряйди?!  Щушсуз  дцшцб  галмыш-  ды.  Няфяси  беля  щисс 
олунмурду.  Ананы  гящяр  боьду.  Чеврилиб  цзцнц  Газлыг  даьына  тутду,  она  гргымаьа 
башлады,  онун  суйуну,  отуну,  чямянини  тягсирляндирди.  Наля  чякиб  сюйляди,  эюряк  бир 
даща ня сюйляди: 
 
Нийя сянин суларын  
Ахыр, а Газлыг даьы? 
Гой гурусун дибиндян, 
Ахаркян ахмаз олсун! 
Нийя сянин отларын  
Битир, а Газлыг даьы? 
Гой йаныб кцля дюнсцн  
Битяркян, битмяз олсун! 
Нийя ъцйцр-ъейранын  
Гачар, а Газлыг даьы? 
Гурусун даша дюнсцн 
Гачаркян гачмаз олсун! 
Газлыг даьы неъя ъаваб версин ахы?! 
Ана  йеня  оьлунун  цзяриня  учду,  сойуг  йанагларындан  юпдц,  няфясини  няфясиня 
верди, щычгыра-щычгыра йеня сюйляди: 
 
Бяс ня билим, ай оьул, 
Бу рянэин нядян солуб? 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
28 
Щансы ял гыйыб сяня, 
Сяня бу кимдян олуб? 
Ач эюзцнц бир анлыг. 
Ъанында вар ися ъан. 
Мяни аьлар гойма, эял 
Анан дилиня гурбан! 
 
Беля
 
дейяндя  оьланын  гулаьына  сяс  эялди,  башыны  галдырды,  эюзцнц  ачды,  анасынын 
цзцня бахды, эцъля сюйляди, эюряк ня сюйляди: 
 
 Бяри эял, аь сцдцндян 
 Ямдийим ханым ана! 
 Аьбирчякли, аь цзлц, 
 Иззятли ъаным ана! 
 Газлыг даьа гарьама, 
 Суйунун эцнащы йох! 
 Отларына гарьама, 
 Отунун эцнащы йох! 
 Асланына гарьама, 
 Гапланына гарьама. 
 Мяни бу щала салан 
 Санма юзэя адамдыр, 
 Гарьайырсанса, гарьа, 
 Эцнащкар юз атамдыр. 
 
 Анасы юз гулагларына инанмады. Щейрят едиб донуб галды, оьлан деди: 
— Ана, аьлама! Мяня бу йарадан юлцм йохдур. Боз атлы Хызыр-Илйас мян щушсуз 
дцшяндя  йаныма  эялди.  Цч  кяря  йарамы  сыьады,  бу  йарадан  сяня  юлцм  йохдур,  даь 
чичяйи иля ана сцдц сяня мялщямди,  – деди. 
Буну  ешидян  кими  гырх  инъя  гыз  даьа,  чямяня  йайылды,  тяр-тязя  даь  чичяйи  дяриб 
эятирдиляр.  Оьланын  анасы  ямъяйини  бир  сыхды,  сцдц  эялмяди,  ики  сыхды,  сцдц  эялмяди, 
цчцнъцдя дюшцнцн майасына зярб еляди, ганы долду. Сыхды, сцдля ган гарышыг эялди. 
Даь чичяйи иля сцдц гарышдырыб оьланын йарасына вурдулар, баьладылар. Сонра ону ата 
миндириб  юз  евиня  эятирдиляр.  Оьланы  щякимляря  тапшырыб  мцалиъя  етмяйя  башладылар. 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
29 
Амма  анасы  буну  Дурса  хандан  вя  онун  гырх  намярдиндян  эизли  сахлады.  Ат  айаьы 
кцляк, озан дили чевик олур. Оьланын йарасы гырх эцнцн мцддятиндя саьалыб саппасаь ол-
ду. Оьлан йеня ата миниб гылынъ гуршанды. Ов овлады, гуш гушлады. Дурса ханын бундан 
хябяри йох, оьлуну юлмцш билирди.  
Амма о гырх намярд оьланын саь олдуьуну дуйдулар. «Ня еляйяк?»  – дейиб бир 
йеря йыьышдылар, данышдылар ки, Дурса хан яэяр оьлунун саь олдуьуну  бился, дайанмаз, 
оьлу иля бирляшиб бизим щамымызы гырар. Эялин, йахшысы будур ки, Дурса ханы тутаг, яллярини 
ардына баьлайаг, бойнуна ип салыб ясир едяк, башга юлкяйя эютцрцб гачаг – дедиляр. 
Онлар  беля  дя  етдиляр.  Дурса  ханы  тутуб,  яллярини  ардында  баьладылар,  боьазына  ип 
кечирдиляр, аь ятиндян ган чыхынъа дюйдцляр. Мал – дювлятини дя гарят етдиляр, сцрдцляр. 
Юзляри  атлы,  бу  ися  пийада,  габагларына  салыб  гова-гова  апардылар.  Дурса  хан  дустаг 
олду. Оьуз гящряманларындан ися щеч кясин бундан хябяри олмады.  
Анъаг  Дурса  ханын  арвады  буну  дуйду,  тез  гачараг  оьлунун  йанына  эялди. 
Сюйляди, эюряк ня сюйляди: 
  
Эюрцрсянми, оьул, оьул, 
Няляр олду хябярдар ол! 
Сал гайалар ойнмадан, 
Йер титряди, эюй кишняди. 
Елдя йаьы-дцшмян йохкян, 
Елимизя йаьы эялди. 
О гырх намярд Дурса ханы 
Ясир алыб апардылар. 
Онлар атлы, бу пийада, 
Гийамятляр гопардылар. 
Йад елляря йюнялдиляр. 
Бахан бизя няляр дейяр? 
Гырх иэидин йанына сал, 
Гырх намярддян интигам ал! 
Атан сяня гыйдыса да , 
Сян атана гыйма,оьул! 
Йад елляря ясир эедя, 
Йад яллярдя гойма, оьул! 
 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
30 
Буьаъ анасынын сюзцнц сындырмады, тез айаьа галхды, гара поладцз гылынъыны белиня 
баьлады,  аь  тозлу  гаты  йайыны  ялиня  алды,  узун  зярли  ъидасыны  голуна  салды.  Бядюй  атыны 
тутдуруб белиня сычрады вя гырх иэиди иля бирликдя атасынын далынъа йола дцшдц.  
Буьаъ о гырх намярдин эюрцндцйц йеря чатанда, юз йолдашларыны пусгуда гойуб, 
атыны чапараг иряли эетди. 
О  гырх  намярд  дя  бир  мянзилдя  дцшцб  йемяк-ичмякля  мяшьул  идиляр.  Ал  шярабын 
яласындан  ичиб  мяст  олмушдулар.  Бирдян  эюрдцляр  ки,  Буьаъ  эялир.  Танымадылар,  амма 
дедиляр: 
— Эялин, бу иэиди дя тутуб ял-голуну баьлайыб, икисини дя бир йердя апараьын. Дурса 
хан буну ешидяндя деди: 
—    Щей  гырх  йолдашым  аман!  Аман  диляйирям.  Мяним  ял-голуму  ачын,  голча 
гопузуму  ялимя  верин,  о  иэидин  гаршысына  мяни  эюндярин,  тутум  эятирим.  Сонра  мяни 
истясяниз  юлдцрцн,  истясяниз  бурахын,-деди.  Дурса  ханын  ял-голуну  ачдылар.  Голча 
гопузуну  ялиня  вердиляр.  О,  иэидин  цзяриня  эетди,  оьлу  Буьаъы  танымады,  гаршысында 
дайаныб, сюйляди, эюряк ня сюйляди: 
 
Бойу узун бядюй атлар эедяр ися, мяним  эедяр, 
Ичляриндя сянин дя бир атын варса, 
Савашмадан, вурушмадан алым верим, гайыт эери! 
 
Сцрц-сцрц гойун-гузу эедяр ися, мяним эедяр, 
Ичляриндя сянин дя бир гочун варса, 
Савашмадан, вурушмадан алым верим, гайыт эери! 
 
Карван-карван гызыл дявя эедяр ися, мяним эедяр, 
Ичляриндя сянин дя бир нярин варса, 
Савашмадан, вурушмадан алым верим, гайыт эери! 
 
Алтун башлы бан евлярим эедяр ися, мяним эедяр, 
Ичляриндя сянин дя бир евин варса, 
Савашмадан, вурушмадан алым верим, гайыт эери! 
 
Ала эюзлц шух эялинляр эедяр ися, мяним эедяр, 
Ичляриндя сянин дя бир йарын варса, 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
31 
Савашмадан, вурушмадан алым верим, гайыт эери! 
 
Аь  саггаллы пир гоъалар эедяр ися, мяним эедяр, 
Ичляриндя сянин дя бир атан варса, 
Савашмадан, вурушмадан алым верим, гайыт эери! 
 
Мяним цчцн эялмишсянся, тяк оьлуму юлдцрмцшям, 
Бир кимсяням, кимим йохдур гайыт эери, 
Савашмадан, вурушмадан алым верим, гайыт эери! 
 
Буьаъ бурада атасына сюйлямиш, эюряк ня сюйлямиш: 
 
Бойу узун бядюй атлар эедяр ися, сянин эедяр, 
Ичляриндя мяним дя бир атым вардыр, 
Вермярям о гырх намярдя! 
 
Карван- карван гызыл дявя эедяр ися, сянин эедяр, 
Ичляриндя мяним дя бир нярим вардыр, 
Вермярям о гырх намярдя! 
 
Сцрц-сцрц гойун-гузу эедяр ися, сянин эедяр, 
Ичляриндя мяним дя бир гочум вардыр, 
Вермярям о гырх намярдя! 
 
Ала эюзлц шух эялинляр эедяр ися сянин эедяр,  
Ичляриндя мяним дя бир нишанлым вар.  
Вермярям о гырх намярдя.  
 
Алтун башлы бан евлярин эедяр ися, сянин эедяр, 
Ичляриндя мяним дя бир отаьым вар. 
Вермярям о гырх намярдя! 
 
Аьсаггалы пир гоъалар эедяр ися, сянин эедяр, 
Ичляриндя мяним дя бир аьлы чашмыш, 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
32 
                                билийи йетмиш атам вардыр.  
Вермярям о гырх намярдя! 
 
Оьлан  буну  дейиб  ял  еляди,  дясмал  саллады.  Гырх  иэид  бядюй  атларыны  ойнадыб  бир 
анда онларын цзяриня тюкцлцшдцляр. Буьаъ йолдашлары иля бирликдя ат тяпиб дюйцшя эирди. 
Ганлы  бир  дюйцш  олду.  О  гырх  намярдин  киминин  бойнуну  вурдулар,  кимисини  дя  ясир 
алдылар. 
Буьаъ атасыны мярданяликля хилас етди. Дурса хан оьлунун саь олдуьуну инди билди. 
Гырх намярдин щийлясини анлайыб, етдийиня пешман олду. Юьлуну баьрына басыб алнындан 
юпдц. Ясирляри, мал-дювляти хилас едиб евляриня эялдиляр.  
Буьаъын  анасы  онлара  гаршы  эялди.  Дурса  хан  иля  оьлу  Буьаъы  бир  йердя  эюрцб 
севинъиндян эюзц йашарды. Гурбанлар кясди, нязирляр верди. Аъ гарынлар дойуруб, цзцн-
дян-эюзцндян юпдц.  
Ханлар  ханы,  юлкя  башчысы  хан  Байандыр  Буьаъа  бюйцк  щядиййяляр  верди,  иэидляр 
сырасында  яйляшдирди.  Бюйцк  мяълис  гурулду.  Дядя  Горгуд  бу  дастаны  дцздц-гошду 
беля деди: 
 
Щаны юйцдцм ярянляр, 
Дцнйайа «мяним» дейянляр? 
Онлар да бу дцнйайа эялди-кечди. 
Карван кими гонду-кючдц. 
Йер эизляди, яъял алды, 
Фани дцнйа йеня галды. 
Эялимли – эедимли дцнйа, 
Сон уъу юлцмлц дцнйа! 
Гара юлцм эялдикдя танры аман версин! 
Саьлыгла сайгычын дювлятин Щагг-Таала артырсын. 
О юйдцйцм уъа Танры дост олубан мядяд версин.   
 
Йум верялим ханым,  
Йерли гара даьларыныз  йыхылмасын! 
Кюлэялиъя габа аьаъыныз кясилмясин! 
Эур –эур ахан эюзял суларын гурумасын! 
Ганадларын уъу гырылмасын! 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
33 
Чапачапда аь-боз атларын бцдрямясин. 
Чарпышында гара поладцз гылынъларыныз кцтялмясин! 
Чарпышаркян ала дюндярин усанмасын. 
Аьбирчякли анан йери бещишт олсун. 
Аьсаггаллы атан йери учмаг олсун!  
Евдя йанан чыраьыныз даим йансын! 
Щеч кяс  намярдя мющтаъ олмасын! 
Дцздцйцм бу дастан Буьаъын олсун! 
Ады тарихлярдя галсын! 
Охуйанлар ибрят алсын! – Ханым щей  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
34 
 
 
 
 
 
ГАРАЧУГ ЧОБАНЫН ДАСТАНЫ 
 
(Салур Газанын евинин йаьмаланмасы) 
 
Эцнлярин  бир  эцнц  Оьуз  елинин  башчысы,  халгын  цмцдэащы,  Гарачуьун  гапланы, 
Гонур атын йийяси, Хан Урузун атасы, Байандыр ханын Эюйэцсц, Галын Оьузун баш сяр-
кярдяси,  эцъдян  дцшянлярин  дайаьы  Салур  Газан  йериндян  дурмушду.  Дохсан  башлы 
уъа  евлярин  гара  йер  цзяриндя  тикдирмишди.  Дохсан  йердя  бюйцк  халылар  дюшянмишди. 
Сяксян  йердя  гызыл  суращиляр,  бадяляр  дцзцлмцшдцр.  Доггуз  гараэюзлц,  эюзял  цзлц, 
сачы  ардына  дцзцлц,  кюксц  гызыл  дцймяли,  ялляри  биляйиндян  хыналы,  бармаглары  бязякли 
эюзял  кафир  гызлары  Галын  Оьузун  бяйляриня  бадя  эяздирир,  наз  иля  ичирдирдиляр.  Ичиб-ичиб 
Салур Газан сярхош олду, габа дизи цзяриня чюкдц, деди: 
–  Цнцм  цнляйян  бяэляр,  сюзцм  динляйян  бяэляр,  йата-йата  йанымыз  аьрыды,  дура-
дура белимиз гуруду. Дурун ава эедяйин, гуш вуруб, кейик овлайыб гайыдаьын, йеня йе-
йиб-ичиб хош кечяйин. 
Бяйлярдян Гыйан Сялъуг оьлу Дяли Дондар деди: 
—  Бяли,  хан  Газан,  мяслящятдир,  бяйляр  щамысы  бяйянди,  амма  Салур  Газанын 
дайысы Аруз гоъа ики дизинин цстцня чюкцб деди: 
—  Аьам  Газан,  сасы  динли  Эцръцстан  аьзында  отурурсан,  бяс  евинин-йурдунун 
цстцня кими гойуб эедирсян? 
Газан: 
 
—  Цч  йцз  иэидля  оьлум  Уруз  евимин  кешийиндя  дурсун,  –  деди  вя  Гонур  атын 
чякдиляр, бцтцн бяйляр атланыб ова чыхдылар.  
Оьлу Урузу цч йцз иэидля евиня, обасына гаравулчу гойду. Ъасус еля о эцн эедиб 
буну Газанын дцшмяни Шукили Мялийя хябяр верди. Сонракы эцн йедди мин йаьы бирдян 
атланыб Салур Газанын обасына басгын етди.  
Йедди  мин  гулдурун  габаьында  цч  йцз  няфяр  неъя  дура  билярди?!  Гырылан  гырылды, 
галан  ясир  алынды.  Салур  Газанын  уъа  евлярини  даьытдылар,  гыз-эялинини  аьлатдылар.  Товла-
товла  шащбаз  атларыны  миндиляр,  гатар-гатар  дявялярини  говдулар.  Цч  илдя  бир  халга 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
35 
пайладыьы хязинясини гарят етдиляр. Гырх инъя белли гызла Газанын эюзял арвады Бойу узун 
Бурла хатуну ясир апардылар. Гоъа анасы гара дявя бойнунда асылы эетди… Оьлу Урузу 
саь галмыш йолдашлары иля яли-голу баьлы габагларына гатыб, дюйя-дюйя апардылар. 
Амма Газанын бу ишлярдян хябяри йох иди.  
Шукили Мялик юз адамларына деди: 
—  Бяйляр,  Газанын  тювля-тювля  шабщаз  атларыны  минмишик,  гызыл  хязинясини 
йяьмаламышыг, гырх иэидля оьлу Урузу дустаг етмишик, гатар-гатар дявялярини, гырх инъя 
белли гызла Газанын арвадыны тутмушуг. Газан бяйдя даща ня щейфимиз галды? 
Йаьылардан бири деди: 
— Газанын Гапылар Дярбяндиндя он мин гойуну вардыр.
 
О
 
гойунлары
 
да
 
эятирсяк,
 
Газанда
 
щейфимиз
 
галмазды.  
Шукили Мялик деди: 
— Алты йцз няфяр эетсин, о гойунлары дя эятирсин!  
Эеъя  йатаркян  Гарачуг  Чобан  гара  гайьылы  йуху  эюрдц.  Сярсям-айаьа  дурду. 
Габанэцъ вя Дямирэцъ адлы ики гардашыны йанына алды. Гойун аьылынын гапысыны бяркитди. 
Цч йердя тяпя кими даш йыьды. Узун голлу сапандыны ялиня алды. 
Бирдян Гарачуг Чобанын цзяриня алты йцз йаьы дцшдц, ат чапдылар, ох сяпдиляр.  
Гарачуг  Чобан  онлара  гаршы  эялди.  Дцшмянин  дястя  башчысы  яввялъя  чобаны  диля 
тутду, деди: 
 
 
        Газанын биз ев-ешийин йармышыг, 
        Ня гядяр дювляти вар, апармышыг. 
        Илхыларын бир арайа гатмышыг, 
        Дявялярин карван-карван чатмышыг. 
        Гоъа анасыны ясир етмишик, 
        Гырх гызла арвадын йесир етмишик. 
        Оьлу Урузу гырх йолдаш иля 
        Тутуб апармышыг бизим елляря. 
        Узагдан йахындан бяри эял, бяри, 
        Оьузу тярк еля, олма сярсяри, 
        Шукили Мялийя тярифлярик биз, 
        Сяня бяйлик веряр, артар рцтбяниз. 
 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
36 
Гарачуг Чобан деди: 
 
    Итим иля бир йалагда йал ичян йаьы! 
    Бошласана щярзя-щярзя бу данышмаьы! 
    Ня юйярсян алтындакы алаъа аты, 
    Ала башлы кечимъя дя о эялмяз мяня! 
    Башындакы туьулганы няйя юйярсян, 
    Башымдакы йун бюркцмъя о эялмяз мяня! 
    Алтмыш тутам кюндярини няйя юйярсян, 
    Бу гызылъа дяйняйимъя о эялмяз мяня! 
    Гылынъыны ня юйярсян, мяря йаьы, де, 
    Яйри башлы чювканымъа о эялмяз мяня! 
    Белиндяки дохсан охун няйя юйярсян, 
    Ала голлу сапандымъа о эялмяз мяня! 
    Узаьындан, йахынындан эял, иряли эял! 
    Дюйцш нядир, бир ушаьын ойунунъа о эялмяз  
                                                             мяня! 
 
Гящрямянлар гящряманы Гарачуг Чобан сапан- дынын ичиня ири дашлар гойду атды. 
Бирини  атанда  икисини-цчцнц  йыхды,  икисини  атанда  цчцнц-дюрдцнц  йыхды.  Йаьыларын  ичиня 
горху дцшдц. Гарачуг Чобан дцшмянин цч йцз няфярини сапанд дашы иля йеря сярди. Ики 
гардашына ох дяйди, щялак олду.  
Чобанын дашы гуртарды, гойун демяди, кечи демяди, сапандынын ичиня гойуб атды, 
йаьынын дюрдцнц-бешини бирдян йыхды. Ахырда дцшмянлярин эюзц горхду, дцнйа башларына 
дар олду.  
—  Яйя,  бу  Чобан  бизим  щамымызы  гырар,  эялин  гачаг!  –  ,  дейиб,  даща  дурмайыб 
гачдылар. 
Чобан  шящид  олан  гардашларыны  дяфн  еляди.  Дцшмянлярин  лешиндян  бир  бюйцк  тяпя 
дцзялтди. Чахмаг чахыб од йахды, йапынъысындан гурумсу едиб йарасына басды. Йолун 
айрыъында отуруб аьлады, сытгады, деди: 
—  Салур  Газан,  Бяй  Газан!  Юлцмцсян,  диримисян?  Бу  ишлярдян  хябярин 
йохмудур? 
Еля о эеъя елин дайаьы Улаш оьлу Салур Газан гара гайьылы вагия эюрдц. Йухудан 
сярсям айаьа галхды. Гардашы Гараэцняни чаьырыб деди: 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
37 
Билирсянми, гардашым Гараэцня, йухумда ня эюрдцм? 
 
Эюрдцм йумруьумда тутдуьум шащин, гушуму алыр. 
Йурдум гара булудлу гар иля йаьмур алтында галыр. 
Эюйдян илдырым уъа евим цзяриня чахыр, 
Гудуз гурдлар ону дялир, йыхыр. 
Гара дявя башымы эямирир, эюзцм йаныр, 
Гарьы кими гара сачым узаныр. 
Биляйимдян он бармаьым ган ичиндядир. 
Еля ки, бу йухуну эюрдцм артыг уйуйа билмядим. 
Бундан бяри аьлымы-щушуму бир йеря йыьа билмирям. 
Гардашым! Мяним бу йухуму йоз мяня. 
 
Гараэцня деди: 
— Гардаш, гара булуд дедийин сянин дювлятиндир. 

Yüklə 4,8 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin