Created by Neevia Personal Converter trial version бакы 2005



Yüklə 4,8 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/12
tarix16.02.2017
ölçüsü4,8 Kb.
#9066
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Бу наьылдыр яфсанядир. 
Амма дцшцн мяна нядир?   
Инсан эюзял щяйат сцрся, 
Гыса юмцр узун олар, 
Ъан дейиб, ъан ешидярся, 
Бир ил дюняр йцз ил олар! 
Йахшы достун сядагяти 
Юлцмдян дя гцввятлидир! 
Сядагятля эцъ бирляшся, 
Юлцм цчцн дящшятлидир! 
Бу дастаны дцзцб гошдуг 
Дяли Домрулун адына. 
Ящсян онун юз эцъцня, 
Ящсян онун арвадына! 
Ики гялбин бирэя сяси, 
Бирэя вуруб дюйцнмяси, 
Бир ясярдир сядагятдян, 
Бу мараглы щекайятдян, 
Озанлар гой сюз салсынлар, 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
104 
Эюрянляр ибрят алсынлар. 
Чятинлийя синя эярян, 
Ъаванлара йол эюстярян, 
Мярд иэидляр динлясинляр. 
Вар олсун гой мярдлик, щцняр. 
Юмцр сцрцб сяадятля,  
Гарысынлар, гоъалсынлар. 
Сядагятдян гцввят алыб 
Гоъалдыгъа уъалсынлар. 
 
 
 
 
 
 
 
ГАНТУРАЛЫНЫН ДАСТАНЫ 
 
Оьуз заманыныда Ганлы гоъа адлы бир корбуд киши варды. Йетишмиш, шцъаятли бир оьлу 
варды адына Гантуралы дейярдиляр. 
Бир эцн Ганлы гоъа деди: 
— Оьул, атам юлдц, мян галдым, йерин-йурдуну тутдум. Сабащкы эцн мян юлсям, 
сян  галаъагсан.  Бундан  йахшысы  йохдур  ки,  эюзцм  эюрцр,  гулаьым ешидиркян  эял  сяни 
евляндирим. 
Оьлан деди: 
— Ата, инди ки, сян дейирсян эял сяни евляндирим, мяэяр сян мян дейян гызы тапа 
биляъяксянми?  
Ганлы гоъа тяяъъцб етди: 
— Оьул, сян неъя гыз истяйирсян ки, мян ону тапа билмяйям? 
Гантуралы деди: 
— Ата, мян еля бир гыз истярям ки, мян йеримдян дурмадан о дурмуш ола. Мян 
гарагоч  атыма  минмядян  о  минмиш  ола.  Мян  ганлы  кафир  цзяриня  эетмядян  о  эетмиш 
ола, мяня баш эятирмиш ола! 
Ганлы гоъа деди: 
— Оьул, сян гыз истямязмишсян, бир иэид, бащадыр истярмишсян ки, онун архасында 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
105 
йейясян-ичясян, хош кечинясян! 
Гантуралы деди: 
— Бяли, ъаным ата! Бяс неъя? Йохса варасан, эедиб бир ъиъи-баъы тцркмян гызыны 
аласан, наэащан дайана билмяйиб, йыхылам, айаьымын алтында гала, гарны партлайа? 
Ганлы гоъа: 
— Оьул, онда гызы эюрмяк сяндян, мал-дювлят вериб алмаг мяндян, – деди. 
Атасы  беля  дейяндя,  иэидляр  иэиди  Гантуралы  йериндян  дурду,  гырх  йолдашыны  йанына 
алды. Ич Оьуза эирди гыз тапа билмяди, Даш Оьуза эирди, тапмады, гайытды евляриня эялди. 
Атасы сорушду: 
— Оьул, гыз тапа билдинми? 
Гантуралы деди: 
— Йыхылсын Оьуз елляри! Мяня йарар бир гыз тапа билмядим. 
Атасы деди: 
— Ай оьул, гыз истяйян беля ахтармаз! 
Гантуралы: 
— Бяс неъя ахтарарлар, ата?! – деди. 
Ганлы гоъа: 
— Оьул сабащ варыб, эцнорта гайытмаг олмаз. Эцнорта варыб ахшам гайытмазлар! 
Сян мала бах, беъид ол, вахтында йыь апар, мян эедим сяня гыз ахтармаьа – деди. 
Ганлы гоъа севиниб-эцвяниб, дцнйа эюрмцш аь саггаллы гоъалары йанына алды, эетди. 
Ич Оьуза эирди, гыз тапа билмяди, Даш Оьуза эирди, гыз тапа билмяди, эязя-эязя, доланды 
Трабзона  эялди.  Эюрдц  ки,  Трабзон  Тякурунун  бир  эюзял  гызы  вар.  Саьына,  солуна  ики 
гоша  йай  чякдирмишди.  Атдыьы  ох  йеря  дцшмязди.  О  гызын  кябинлик  явязиндя  цч  эцълц 
эцляшян щейваны вар иди. Атасынын шярти бу иди ки, щяр ким онун гызыны алмаг истяся бу цч 
щейваны басыб юлдцрмяли иди. Юлдцря билмяся, онун бойнуну вурдурарды. Беляликля, отуз 
ики пящляванын башы кясилиб гала бцръцндян асылмышды. 
Бу щейванлардан бири гара буьа, бири гоьан аслан, цчцнъц ися гара буьра иди. Бу 
отуз  ики  баш  ки,  бцръдян  асылмышды,  бунлар  гоьан  асланла,  гара  буьранын  цзцнц  эюр-
мямишди, анъаг буьанын буйнузунда щялак олмушдулар.  
Ганлы гоъа бу башлары вя щейванлары эюрдц, горхудан бядяниня цшцтмя дцшдц. 
Йахшысы  будур  ки,  оьлума  доьрусуну  дейим.  Щцняри  варса,  эялсин  алсын,  йохса 
елдяки гыза разы олсун,  – деди. 
Ат айаьы кцляк, озан дили чевик олур. Ганлы гоъа гайыдараг эялиб Оьуза чыхды. 
Гантуралыйа хябяр вердиляр. Гырх йолдашы иля атасыны гаршылады, ялини юпдц, сорушду: 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
106 

 Ханым ата, мяня йарар гыз тапдынмы? 
Ганлы гоъа: 

 Тапдым, оьул! Амма щцнярин вар ися, – деди. 
Гантуралы сорушду: 

 Гызыл-эцмцшмц истяр? Йохса ат-дявями истяр? 
Атасы: 

 Йох оьул, щцняр эяряк, щцняр! 
Гантуралы: 
— 
Ата,  гара  йаллы  газлыг  атымы  йящярляйим.  Ганлы  дцшмян  елиня  чапым,  эедим. 
Гылынъ чалым, ган тюкцм, баш кясим? Йа ня едим? Неъя щцняр эюстярмяк лазымдыр? 
Ганлы гоъа деди: 
— 
Щай,  оьул,  щцняр  дедийин  о  дейил.  Баш  кясиб  ган  тюкмяк  щцняр  дейил,  оьул! 
Щцняр одур ки, о гызын цч дюйцшкян, йыртыъы щейваны вар: гара буьа, гоьан аслан, гара 
буьра. Щяр ким о цч щейваны басса, о гызы она верярляр. Басыб юлдцрмяся, онун башыны 
кясиб бцръдян асырлар. 
Гантуралы: 

  Ата,  бу  сюзц  сян  мяня  эяряк  демяйяйдин.  Инди  ки,  дедин,  эетмялийям.  Ел 
ичиндя башыма гахынъ, цзцмя тохунъ олмасын. 

 Ханым ана, бяй ата, саламат галын! Мян эедяр олдум! – деди. 
Ганлы  гоъа:  –  Эюрдцнцзмц  мян  юз-юзцмя  ня  етдим?  –  деди,  –  гой  оьлана 
горхунъ хябярляр верим, бялкя эетмяйя бу йолдан дюня. 
  
Ганлы гоъа сюйлямиш, эюрялим, ханым, ня сюйлямиш: 
Оьул, сян вараъаг доламбаъ йолун 
Йаман эцдцкъцсц, баханы вардыр. 
Атлы батыб чыхмаз онун палчыьы,  
Илан дяля билмяз орманы вардыр. 
Алынмаз галаси, уъа сарайы, 
Эюз вуруб, ъан алан ъананы вардыр. 
Щай дейиб, баш кясян залым ъяллады, 
Чийниндя йогрулмаз галханы вардыр. 
Йаман йеря сяни йюнялтдим, оьул! 
Эетмя, бу йолларын чох ганы вардыр. 
Бу гоъа атанын, гоъа ананын 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
107 
Дярдиня дюзмяйя ня ъаны вардыр!? 
 
Гантуралы атасынын ъавабында сюйляди, эюрялим, ханым, ня сюйляди: 
 

 Ата, эял сюйлямя беля сюзляри, 
Горхутмаг ейб олар ахы, алп яри. 
Палчыглы йолуна дюшятдириб гум, 
Дцшмян цзяриня едярям щцъум. 
Мешясиня шимшяк олуб чахарам, 
Уъа гялялярин вуруб йыхарам! 
Эюз вуруб, ъан алан шух эюзялини 
Эялин эятирярям тутуб ялини. 
Бялкя дя дявянин кюксцндя юлсям, 
Бялкя эялмяз олсам, бялкя дя эялсям, 
Буьа буйнузунда язилсям дя бил,  
Аслан пянъясиндя дидилсям дя бил, 
Бу йолдан дюнмярям, дюнмярям, ялбят! 
Бялкя дя дюнмярям саь вя сяламят! 
Йеня эюрцшяняъян бяй ата, ханым ана, саламят галын! – деди. 
Эюрдцляр ки, оьлан намус цчцн йенилмяздир. 
Щамы: 

  Оьул,  уьрун  ачыг  олсун!  Саь  варыб,  саламят  эялясян,  –  дейиб,  хейир-дуа 
вердиляр. 
Гантуралы  атасынын,  анасынын  яллярини  юпдц.  Гырх  иэидини  сясляди,  йанына  алды.  Йедди 
эцн, йедди эеъя ат чапдылар, Трабзон сярщядиня йетишдиляр. Атдан дцшцб чадыр тикдиляр. 
Йейиб-ичиб бурада хейли динъялдиляр. Гантуралы йцйряк атыны ойнадыб чапар, эцрзцнц эюйя 
атар, ениб йеря дцшмядян щавада гапыб, йолдашларына дейирди: 

 Гырх ешим, 
Гырх  йолдашым! 
Йцйряк олса йарышым, 
Эцълц олса эцляшсям, 
Цч вящшини юлдцрсям, 
Юз эцъцмц билдирсям, 
Эюзяллярин солтаны, 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
108 
Сары донлу Селъаны 
Алыб эерийя дюнсям, 
Эцвянсям вя севинсям, 
Сизя гурбандыр башым, 
Ей гырх ешим, йолдашым! 
Бунлар бу сющбятдя икян Трабзон тякуруна хябяр вердиляр ки, Оьуздан, Гантуралы 
дейилян, бир иэид эялмиш,гызыны истяйир. 
Тякурун  адамлары  йедди  аьаълыгдан

  Гантуралыйа  гаршы  эялдиляр.  Салам  вя 
ещтирамдан сонра сорушдулар: 

 Няйя эялмисиниз, иэид? 
Алышмаьа-веришмяйя эялдик! – дедиляр. 
Тякурун адамлары гонаглара щюрмят елядиляр. Аь чадыр тикдиляр, ала халы дюшядиляр. 
Аьъа гойун кясдиляр. Мяълис гурдулар. Сцфряйя йедди иллик ал шяраб эятирдиляр. Йедиляр-ич-
диляр. Сонра йыьышыб Гантуралыны йолдашлары иля бирликдя Тякурун йанына эятирдиляр. 
Тякур яввялдян щазырланмыш мейданда тяхт цзяриндя отурмушду, йцз няфяр эюзял 
эейинмиш силащлы кешикчи онун гуллуьунда дцзцлмцшдц.  
Гантуралы йедди гат мейданы доланды эялди. 
Тякурун  гызы  сары  донлу  Селъан  хатун  мейданда  онун  цчцн  хцсуси  дцзялдилмиш 
кюшкдя яйляшмишди. Ъями йанында олан гызлар ал эейинмишди. Юзц ися сары палтарда иди. 
Йухарыдан ашаьыйа- мейдана тамаша едирди. 
Гантуралы  эялди.  Гара  шапкалы  Тякура  салам  верди.  Тякур  ялейк  алды.  Йеря  бюйцк 
халы дюшядиляр, Гантуралы яйляшди. 
Тякур сорушду: 
– Иэид, ня йердян эялмишсян? 
Гантуралы  айаьа  дурду.  Тякура  сары  йаваш-йаваш  йериди.  Аь  алныны  ачды,  аь 
биляклярини сыьады, деди: 
Гаршы йатан гара даьыны ашмаьа эялмишям, 
Ахынтылы сярин суйуну, кечмяйя эялмишям. 
Дар ятяйиня, эен голтуьуна сыьыныб эялмишям. 
Танрынын буйуруьу, пейьямбярин гювлц иля  
Гызын сары донлу Селъан хатуну алмаьа эялмишям. 
 
                                                            

 Аьаъ– кечмишдя мясафя юлчцсцдцр. Бир аьаъ 7 километря йахындыр 
 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
109 
Тякур: 
Бу  иэид  сюздя  юткцндцр.  Яэяр  щцняри  дя  варса,  буйурсун,  –  деди,  –    сонра  ямр 
еляди: 
Бу оьланы анаданэялмя сойундурун. 
Гантуралыны сойундурдулар. Анъаг гызыл тикмяли кятан безини Гантуралы белиня сарыды. 
Ону мейданын ортасына эятирдиляр. 
Оьузда ъамал вя камал сащиби олан дюрд иэид цзц нигаблы эязярди. Бири Гантуралы 
иди, бири Гара Чякур вя оьлу Гырхгунуг, дюрдцнъцсц Боз айгырлы Бейряк иди.  
Гантуралы  цзцндян  нигабыны  эютцрдц.  Селъан хатун  кюшкдян  бахырды.  Гантуралынын 
эюзял  ъамалыны  эюрдц,  дараглыьы  бошалды,  пишийи  мийоллады,  дабаг  олмуш  дана  кими  аь-
зынын суйу ахды.   
Йанындакы гызлара деди: 

  Каш,Танры  атамын  кюнлцня  рящм  салыб,  кябин  кясдириб  мяни  о  иэидя  веряйди! 
Бунун кими иэид щейф ола ки, бу вящшиляр ялиндя щялак ола! – деди. 
Еля  бу  заман  дямир  зянъирля  баьланмыш  буьаны  эятирдиляр.  Буьа  дизи  цзяриня 
чюкдц, буйнузу иля бир мярмяр дашы вуруб йоьурду, пендир кими дидди. 
Адамлар: 
Инди  бу  саат  иэидин  цзяриня  атылыб  йыхар,  йеря  сяряр,  оьланы  буйнузуна  кечириб 
юлдцряр.  Йыхылсын  Оьуз  елляри  ки,  беля  бир  иэид  бир  гыздан  ютрц  юзцнц  юлцмя  верир,  – 
дедиляр. 
Буну ешитъяк Гантуралынын гырх иэиди аьлашды. 
Гантуралы саьына бахды – гырх иэидини аьлар эюрдц, солуна бахды, еля эюрдц: 

  Щей,  гырх  ешим,  гырх  йолдашым!  Нийя  аьларсыныз?  Голча  гопузуму    эютцрцн, 
мяни юйцн! – деди. 
Бурада гырх иэид Гантуралыны юймцшляр, эюрялим, ханым, неъя юймцшляр: 

 Ей Солтаным Гантуралы, 
Сящяр-сящяр сян дуралы 
Гапынызда гыш вя бащар 
Гарабашлар иняк саьар- 
Эюрмямисян? Бузов, дана, 
Ойнар, гачар дюрд бир йана. 
Буьа-буьа дедикляри. 
Щямин бузов дейил мяэяр? 
Бундан горхсан ел ня дейяр? 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
110 
Селъан хатун эендян бахыр, 
Щяр бахышы цряк йахыр. 
Сары донлу гыз ешгиня 
«Щу» де, гцввят эялсин сяня! 
Гантуралы сары донлу гыз ешгиня бир «щу», - деди. 

 Яйя, буьанызы бошлайын эялсин! 
Буьанын зянъирини ачдылар, бошладылар. Буьа алмаз ъида кими шиш буйнузуну габаьа 
вериб, Гантуралыйа доьру сцрцб эялди. 
Гантуралы  ады  эюрклц  Мящяммядя  салават  эятирди  вя  буьанын  гаршысында  шах 
дайаныб,  йумруьуну  онун  алнына  еля  вурду  ки,  буьа  далы  цстя  йеря  чюкдц.  Анъаг 
Гантуралы йумруьуну чякмяйяряк, буьаны далы-далы сцрцб мейданын башына чыхарды. 
Чох  чалышдылар,  ня  буьа  йеняр,  ня  Гантуралы.  Буьа  йаваш-йаваш  бошалды,  аьзы 
кюпцклянди. Гантуралы юз-юзцня деди: Аьыллы адамлар бу дцнйаны аьылла  йола вермишляр. 
Мян буна нийя дайаг олуб дурмушам, йахшысы будур ки, юнцндян кянара сычрайым, ня 
щцнярим варса, архадан эюстярим. Ады эюрклц Мящяммядя салават эятирди вя буьанын 
юнцндян  совулду.  Буьа  буйнузу  цзяриндя  дик  йеря  эялди.  Гантуралы  тез  буьанын 
гуйруьундан тутуб, фырлады , цч кяря йеря чырпды. Буьа хурд-хяшил олду. Бычаьыны чыхарды, 
басды боьазлады. Дярисини цздц. Ятини мейдана гойуб, дярисини Тякурун юнцня эятирди: 

 Тездян гызыны мяня верярясян? 
  Тякур деди: 

 Яйя, верин гызы, эютцрцб шящярдян чыхсын, эетсин. 
Тякурун гардашы оьлу варды, деди: 

 Вящшилярин башчысы гоьан асландыр, онунла да ойун эюстярсин, гызы ондан сонра 
верярик. 
Эетдиляр,  асланы  чыхардылар,  мейдана  эятирдиляр.  Аслан  еля  дящшятля  щайгырды  ки, 
мейдандакы атларын щамысы ган говшады. 
Йолдашлары: 
— 
Буьадан  гуртулду,  асландан  неъя  гуртараъаг?  –  дедиляр,  –  аьлашдылар. 
Гантуралы иэидляри аьлар эюрцб, деди: 

 Яйя, иэидлярим, голча  гопузуму яля алын, мяни юйцн. Сары донлу гыз ешгиня бир 
асландан горхуб дюнцммц? 
Йолдашлары бурада сюйлямишляр, эюрялим, ханым ня сюйлямишляр: 

 Солтаным Гантуралы, 
Дцздя гызмар эцняш алтда дювран сцрян, 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
111 
Дайлар басыб юн дамарын дялиб соран, 
Гара поладцз гылынъдан чякинмяйян, 
Аь йелякли юткцн охдан диксинмяйян, 
Вящшиляр падшащы гоьан аслан, 
Гудуран кюпяк янийиня юзцнц даладармы?  
Алп иэиди бир кцчцк дя горхудармы? 
Сары донлу гыз ешгиня гейрятя эял! 
Гантуралы: 
— 
Яйя, асланынызы бурахын эялсин! – Гара поладцз гылынъым йох ки, гыврашдыьы дям 
ики бичяйдим. Сяня сыьындым ъомярдляр. Улу Танры, сяндян мядяд, – деди:  
Асланы  бурахдылар,  сцрдц  Гантуралыйа  тяряф  эялди.  Гантуралынын  йанында  асландан 
горунмаг  цчцн  щеч  бир  шейи  йох  иди.  Мейдана  эиряндя  ону  Тякурун  ямри  иля  ана-
данэялмя  сойундурмушдулар.  Анъаг  зярли  без  кятан  долаьыны  белиня  сарымыш  вя  бир 
кичик бычаьы вар иди. О без кятаныны бычаьына долайыб, сол яли иля асланын пянъясиня доьру 
узатды.  Аслан  бунунла  мяшьул  икян,  эюзляйиб,  асланын  дцз  алындан  саь  яли  иля  еля  бир 
йумруг  илишдирди  ки,  онун  бейни  алт  чянясиня  йоьрулду.  Сцксцнцндян  тутду,  ганырыб 
белини цздц. Сонра башы бярабяриндя ики яли иля галдырыб йеря еля чырпды ки, хурд-хяшил олду. 
Тякурун юнцня эялиб: 
— 
Сабащ гызы мяня вер, апарым! – деди. 
Тякур: 
Гызы  эятирин  верин!  Бу  иэиди  эюзцм  эюрдц,  кюнлцм  севди,  истяся  бизимля  галсын, 
истямяся эютцрцб юз елляриня эетсин, – деди. 
Йеня Тякурун гардашы оьлу мане олду: 
Щейванларын ян эцълцсц дявядир. Онунла да ойун эюстярсин, сонра гызы верярик, – 
деди.  
Чцн кюмяклик Танрыдан олду, бяйин, пашанын Гантуралыйа рягбяти артды.  
Тякурун Гантуралыдан хошу эялмишди. Она эюря дя деди: — Дявянин аьзыны йедди 
йердян баьлайын, эятирин! 
Пахыл  адамлар  Тякурун  гардашы  оьлунун  ишаряси  иля  дявянин  аьзыны  баьламадылар. 
Овсарыны сыйырыб бошладылар. Дюйцш башланды. 
 Гантуралы  дявянин  голтуьундан  эирир,  фырланыр,  гарнынын  алтындан  чыхырды.  Дявя  ону 
сцпцрляйиб синяси алтына йыхмаьа чалышырды. Онлар хейли эцляшдиляр.  
Ики  щейванла  эцляшиб  йорулмуш,  ялдян  дцшмцш  иэид  сярхош  кими  эиъялляниб  айаг 
цстя дура билмирди. Онун зяифлядийини эюрцб алты ъяллад сыйырма гылынъ, башы цстцндя щазыр 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
112 
дайанды. 
Гантуралынын  йолдашлары  бу  щалы  эюрцб,  аьлашдылар,  оьланы  ъясарятя  эятирмяк  цчцн 
сюйлямишляр, эюрялим, ханым, ня сюйлямишляр: 
Ей солтаным Гантуралы! 
Сары донлу гыз ешгиня дуруб эялдин, 
Газлыг ата миниб гамчы вуруб эялдин, 
Ала эюзлц гырх иэидля йола дцшдцн, 
Эен дяряли Ала даьы эеъя ашдын, 
Ахынтылы эур чайлары дялиб кечдин. 
Трабзон елляриня эялиб дцшдцн, 
Сары донлу гыз ешгиня мейдан сцрцб сян эцляшдин, 
Буьа эялди, гуйруьундан тутуб ону йеря чахдын. 
Аслан эялди, йумруьуну дцйцмляйиб вуруб йыхдын. 
Гара буьра эялди, няйчцн эиъялляндин, Гантуралы?! 
Ел ичндя, айыб олар, иэид, дцшцн, сян бу щалы. 
Гара-гара даь башындан хябяр кечяр, 
Ганлы-ганлы эур сулардан бятяр кечяр, 
Галын Оьуз елляриня хябяр эяляр, 
Гантуралы няляр етмиш, щамы биляр: 
Буьа эялмиш гылчаламыш, 
Аслан эялмиш йеря чалмыш, 
Гара буьа эяляндяся чашмыш беля! 
Адын дцшя дилдян-диля, 
Ушаг-бюйцк дейя-эцля! 
Аь саггалы атан биля, 
Хяъалятляр чякиб юля! 
Анан тюкя эюз йашыны. 
Иэид, галдыр бир башыны, 
Алты ъяллад башын цстя щазыр дурур, 
«Щящ» демямиш, гафиллиъя бойнун вурур. 
Бахмазмысан Селъан хатун фянд эюстярир, 
«Бурнундадыр дявялярин ъаны» – дейир. 
Сары донлу гыз кюшкдян бахыр, бахыр. 
Бахышиля щяр баханы ода йахыр. 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
113 
Сары донлу гыз ешгиня «щу» де, иэид! 
 
Гантуралы юзцня эялиб, айаьа дурду. 

 Яйя, мян бу дявянин бурнундан йапышыб йыхсам, гызын сюзц иля етди – дейярляр. 
Сабащ  Оьуз  елиня  хябяр  чата:  «дявя  ялиндя  ясир  галмышды,  гыз  гуртарды»,  –  дейярляр, 
сюз едиб тяня вурарлар. 

 Ей гырх йолдашым! Гопузуму эютцрцн, чалын! Юйцн мяни! Сары донлу гыз ешгиня 
бир буьрадан дюнярямми? Башыны кясмясям, ондан ял чякярямми? 
Йолдашлары Гантуралыны юйдцляр: 

 Гаф гайалар башында юзцня йува салан, 
Эюйцн йедди гатында сцзяряк ганад чалан, 
Манъанагдан атылмыш даш кими гыъылдайыб, 
Эюлцн гара газыны ъайнаьында апаран, 
Исти-исти баш салыб ъийярини гопаран, 
Гушларын падшащы, солтаны чал гарагуш 
Гуйруьу ала саьсаьана сюйля, мяьлубму олмуш?! 
Алп иэидляр дюйцшдян дюнярми дава эцнц, 
Галх, яля ал юзцнц! 
Сары донлу гызы эюр, кюшкцндян неъя бахыр, 
Бир бахышла алями ешг  одуна йахыр. 
Сары донлу гыз ешгиня бир «щу!» де, дедиляр.  
Гантуралы  ады  эюрклц  Мящяммядя  салават  чевирди,  гейрятя  эялди,  юзцнц 
ъямляшдириб,  дявянин  бош  бюйрцня  еля  бир  йумруг  илишдирди  ки,  дявя  баьырды.  Бир  дя 
вурду, дявя айаг цстя дайана билмяйиб йеря йыхылды. Оьлан тез бычаьыны чыхарыб дявяни 
ики  йердян  боьазлады.  Сонра  онун  кцряйиндян  ики  гайышлыг  эюн  чыхарыб  Тякурун 
айагларына атды: 

 Сцвариляр тяркбашына, цзянэи гайышына тикмяк цчцн лазым олар! – деди. 
 
 Тякур деди: 
— 
Валлащ бу иэиди эюзцм эюрдц, кюнлцм севди, гызы эятирин! 
Гырх йердя отаг тикилди, гырх йердя гызыл ала эярдяк гурулду. Гантуралы иля гызы эятириб 
эярдяйя  гойдулар.  Озан  эялди,  йелтямя  чалды.  Оьуз  иэидинин  юпэяси  габарды.  Гылынъыны 
чыхарды, йеря чалды, кяртди, – деди: 
  
Бу йер кими кяртилим, 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
114 
Торпаг кими соврулум, 
Гылынъымла доьраным, 
Юз охума санъылым! 
Щеч оьлум доьулмасын, 
Доьуларса, щеч он эцня вармасын!- 
Яэяр бяй атамы, ханым анамы 
Эюрмямиш, мян бу эярдяйя эирярсям!… 
 
Йериндян дурду, йолдашларыны сясляди. Чадырлары сюкдцляр, дявяляри йцклятдиляр, атлары 
кишнятдиляр, эеъя икян миниб йола дцшдцляр. Йедди эцн, йедди эеъя йортдулар, Оьузун 
сярщядиня чатдылар. 
Гантуралы йолдашларына деди: 

 Ей гырх ешим, гырх йолдашым, 
Сизя гурбан мяним башым! 
Щагг-таала йол верди, вардым, 
О цч щейваны юлдцрдцм, гуртардым, 
Сары донлу Селъан Хатуну алдым 
Чятин ишдя зяфяр чалдым, 
Хябяр верин анам билсин, 
Гаршымыза атам эялсин! 
 
Йолдашлары  дайанмайыб  эетдиляр.  Гантуралы  эюрдц  ки,  дайандыглары  бу  йер 
чямянлярин,  эцллярин  ятри  иля  инсаны  валещ  едир.  Эцл  эцлц  ,  бцлбцл  бцлбцлц  чаьырыр.  Гу 
гушлары, дурналар, тураълар, кякликляр учушур, ъейранлар, кейикляр гачышыр. 
Селъан хатунун бу йер чох хошуна эялди. Дцшдцляр, йедиляр, ичдиляр ишрятя мяшьул 
олдулар. 
О заман Оьуз иэидляриня ня гяза цз версяйди, йухудан оларды. Гантуралы да нечя 
эцнцн язиййятиндян сонра йорулуб ялдян дцшмцшдц. Йухусу эялди, уйуду, йатды. 
Оьланын ширин йухуйа эетдийини эюрцб, гыз юз-юзцня деди: 
Елимиздя  мяня  эюз  дикянляр  чох  иди.  Наэащ  бирдян  йыьышыб  эялмясинляр!?  Йатдыьы 
йердя иэидими юлдцрмясинляр! Аьъа цзлц мян эялини тутуб тязядян атам евиня апарма-
сынлар. Ещтийат иэидин йарашыьыдыр. Гыз буну деди, дурду, оьланын атыны йахшыъа йящярляйиб 
щазыр тутду. Юзц дя  атланды, дава палтарыны эейинди  сцнэцсцнц ялиня алды, бир йцксяк 
йеря чыхыб ат белиндя дайаныб эюзляди. 
Created by Neevia Personal Converter trial version
 http://www.neevia.com

 
115 
Доьрудан да, гыз  дцз фикирляшмишди. Онлар эяляндян сонра атасы пешман олду: Цч 
щейваны юлдцрдцйц цчцн бир гызъыьазымызы алды, эетди, – дейиб, ялини башына дюйдц. Мющ-
кям  эейиниб  силащланмыш  алты  йцз  сечмя  кафир  атланыб,  Гантуралыэилин  архасынъа  чапды. 
Эеъя-эцндцз демяйиб йортдулар, наэащдан эялиб чатдылар, онларын цстцнц алдылар. 
Кешийиндя  щазыр  дайанмыш  Селъан  хатун,  чапараг  эялян  атлылары  эюрдц.  Юз  атыны 
ойнадыб Гантуралынын цзяриня эялди, сюйляди, эюрялим, ханым, ня сюйляди: 
 
Гафил олма, дур башыны галдыр,иэид! 
Йаьы эялир цстцмцзя, инди йаман щалдыр, иэид! 
Синян чарпаз даьланмадан, 
Гафил башын кясилмядян, 
Ат тяркиндян асылмадан, 
Гаф гайалар ойнамадан, 
Ганлы сулар гайнамадан, 
Ойан, оьлан, йаьы эялди! 
Бура кими аты чапдын, 
Йатмаг цчцн йерми тапдын?!- 
Дейиб,гыз ъыьырды. 
Гантуралы диксинди, йериндя эярняшди, эюзцнц ачмадан сорушду: 

 Ня сюйлярсян эюрклцм, эюзялим? Ня олмушдур? 
Гыз деди: 
Иэид, цзяримизя йаьы эялди, ойан, айаьа  галх, дава мейданыдыр, щцняр эюстярмяк 
эяряк! 
Гантуралы дик сычрады, айаьа дурду. Селъан хатуну силащлы – галханлы ат белиндя башы 
цзяриндя  дайанмыш  эюряндя,  севинди,  юз  арзусунун  йериня  йетдийиня  шцкцрляр  едиб 
«Ямянна,  сяддягна,  мягсудумуз  Щагг-Таала  дярэащында  щасил  олду»  –  дейиб,  ары 
судан  дястямаз  алыб  аь  алныны  йеря  гойду.  Ики  рцкят  намаз  гылды,  йери  юпдц.    Атынын 
белиня сычрайыб, ады эюрклц Мящяммдя салават чевирди, гара донлу кафиря ат салды, гаршы 

Yüklə 4,8 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin