Çukurova üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İKTİsat anabiLİm dali
Yüklə 1,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.4.1. Ürün Hayat Devreleri Kuramı
1966 yılında Reymond Vernon tarafından ortaya konulan ve DYY’lerin nedenlerini açıklamaya çalışan kuramlardan biridir. 16 Ülkeler, gerek teknolojik yapılarına gerekse sahip oldukları hammadde kaynaklarına göre, ya var olan malların ya da yeni malların üretiminde uzmanlaşma yolunu tercih etmektedir. Vernon’a (1966) göre, yeni teknoloji içeren malların üretimi ilk önce doğal olarak yüksek Ar-Ge harcaması yapabilen, yüksek gelirli, teknolojik açıdan gelişmiş ülkeler tarafından gerçekleştirilirken, daha sonra ürünler yeni olma özelliklerini yitirdikçe ihracat ve DYY’ler yoluyla malın üretimi diğer sanayileşmiş ve az gelişmiş ülkelere kaymaktadır. Hatta zamanla ürüne yönelik yenilikleri elinde bulunduran ülkenin sözkonusu ürünü daha ucuza üretebilen, kaynak avantajına sahip diğer ülkeden ithal edebilğini ifade etmektedir Yeni bir malı ilk üreten ve pazarlayan şirket, kullandığı teknolojinin diğer şirketler tarafından bilinmemesi ve yeni mala karşı özellikle yüksek gelir gruplarında talebin fiyat elastikiyetinin düşük olması nedeniyle, başlangıçta piyasada tekelci bir güce sahip olacaktır. Yeni malın ekonomik ömrü, ürünün icadı, olgunlaşması ve standartlaşması olarak üç döneme ayrılmıştır. Öncelikle yeni üretilen bir malın üretimi, küçük miktarda ve iç piyasaya yönelik olarak gerçekleştirilirken, diğer taraftan üretime yönelik çıkabilecek sorunların çözümlenmesine çalışılmaktadır. Bu sebeple, üretim, tüketiciye olabildiğince yakın bir bölgede gerçekleştirilerek, sorunların daha kısa sürede teşhis edilip, kesin bir biçimde çözümlenmesi amaçlanmaktadır. Ürün üretiminin hem iç piyasaya hem de dış piyasaya yönelik olarak arttığı olgunlaşma aşamasında, talebin fiyat ve gelir elastikiyetinin artmasından dolayı, daha geniş pazarlar elde etmek için başvurulacak tek rekabet yolu, malı daha ucuza üretebilmek, başka bir deyişle fiyatları düşürebilmektir. Bu nedenle, üretimin tümü veya işgücünün yoğun olduğu üretim aşamaları, az gelişmiş ülkelerdeki ucuz işgücünden faydalanmak için DYY’ler yoluyla bu ülkelere kaydırılacaktır (Vernon, 1966; Alpar, 1978; s 48-51). Ürünün üretiminin ve teknolojisinin standardize olduğu bu dönemde, ürünün dış piyasaya ihracatı ile üretim teknolojisi de çeşitli taklitlere maruz kalabilecek böylece, ürünün hammaddesine sahip olan ülkeler, ürünün teknolojisini icat eden ülkeye göre, rekabet avantajı elde edebilecektir. Dolayısıyla, yenilikçi firmanın Pazar payını korumak, üretim maliyetini düşürmek, gümrük tarifelerinden korunmak ve yeni ürüne yönelik teknolojiden en yüksek getiriyi elde edebilmek amacıyla DYY yapmaya yöneldikleri gözlenmektedir. Bu teorinin, yüksek yenilik içeren endüstrilerde ve yenilik 17 dönemi kısa ürünler için geçerli olduğu ifade edilmektedir ( Norman, Featherstone, 2003; Appleyard, 2001, 160) Yüklə 1,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|