Çukurova üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İKTİsat anabiLİm dali
Teknolojik Gelişmenin Tanımlanması Ve Sınıflandırılması
Yüklə 1,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2.1.4.1. Teknolojik Gelişmenin Tanımlanması Ve Sınıflandırılması
Teknolojiyi çeşitli şekillerde nitelendirmek mümkündür. Teknoloji; bir mal ve hizmetin üretimi için gerekli bilgi, organizasyon ve tekniklerin bütünü olarak düşünülebilir. Bu kavram daha geniş tanımlandığında, teknoloji ilk olarak üretimle ilgili bilgiyi kapsar. Bu bilgi bilimsel bilgi (kodlanmış bilgi) mühendislik bilgisi, know-how veya işletim becerisi olarak sıralanabilir. İkinci olarak ise, teknoloji organizasyonu içerir. Örneğin, üretim süreçlerindeki değişmeler gibi. Üçüncü olarak ise, tekniği içerir. Makineler, aletler ve diğer ekipmanlar ile bunların işletim kurallarını, bakım-onarım ve eğitim gibi yardımcı faaliyetleri de kapsar. Kısacası, pür bilimde oluşan ilerleme teknolojik gelişme sayılmaz. Bilimdeki ilerleme ancak uygulamaya geçirilebilir ise teknolojik gelişme olur (Kaya, 2004; Yıldırım, 1973). Teknolojik gelişmeyi; 1-) Daha büyük miktarda çıktı üretmeyi veya 2-) Belli bir kaynaktan daha üstün kaliteli çıktı üretmeyi olanaklı hale getiren, çeşitli bilgileri ortaya çıkaran süreç şeklinde ifade etmek mümkündür. Teknolojik gelişmenin çeşitli şekillerinden en önemlisi ikincisidir (Kaya, 2004; Seyidoğlu, 2001). Teknolojik gelişme neden ve sonuçlarına göre üç grup içerisinde sınıflandırmak mümkündür. 1-) İçerilmiş (embodied) ve içerilmemiş (disembodied) teknolojik gelişme, 91 2-) Nötr ve nötr olmayan teknolojik gelişme, 3-) Otonom ve uyarılmış teknolojik gelişme, Teknolojik gelişme büyümeye olan katkısının türüne göre, içerilmiş ve içerilmemiş teknolojik gelişme olarak ikiye ayrılır. İçerilmiş teknolojik gelişme, sermayeden soyutlanmamış aksine sermaye tarafından içerilmektedir. Bu tür teknolojik gelişmenin ortaya çıkması için zamanın geçmesi değil, yatırımların yapılması gereklidir. Yeni oluşumlar, gerçek hayata yatırımlar tarafından taşınmaktadır. Burada sermaye, heterojen bir yapıdadır. Çünkü, her son makine kendisinden bir önceki makineden daha yüksek bilgiyi temsil ettiği için daha üretken olabilmektedir. Bu tür teknolojik gelişme, sermaye birikimi ve teknolojik gelişme arasındaki ilişkiye dikkat çekmesinden dolayı özellikle büyüme yaratacağı düşünülmektedir. İçerilmemiş teknolojik gelişme, kullanılan tüm emek ve makineler üzerinde eşit ve benzer şekilde etkisini gösteren, yatırımlardan dolayısıyla sermaye stokundan soyutlanmış türden bir teknolojik gelişmedir. Belli bir maliyeti yoktur ve zamana bağlı olarak ortaya çıkar, genellikle yönetim ve oraganizasyon alanındaki iyileşmeler olarak ifade edilebilir (Yıldırım, 1973). Teknolojik gelişme, istihdam ve bölüşüm üzerindeki etkilerine göre nötr ve nötr olmayan teknolojik gelişme olarak sınıflandırılmaktadır. Nötr teknolojik gelişme, faktör girdilerinin aynı kalite ve bileşimleriyle daha fazla çıktı elde edildiğinde ortaya çıkmaktadır. Diğer bir ifade ile, üretimde kullanılan faktörleri aynı oranda azaltan teknolojik ilerleme ve yeniliktir. Nötr teknolojik gelişme, üretim fonksiyonunda bir kayma olarak tanımlandığında, bu etki yeni üretim fonksiyonunu önceki üretim fonksiyonuna göre paralel olarak kaydıracaktır (Kaya, 2004). Nötr olmayan teknolojik gelişme, sermaye ve emeğin teknolojik gelişme sonucunda değişen marjinal fiziki verimliliklerin kıyaslanması sonucunda ortaya çıkmış bir sınıflandırmadır. Buna göre, emek tasarruf edici teknolojiler (sermaye kullanıcı) ve sermaye tasarruf edici teknolojiler (emek kullanıcı) olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Emek tasarruf edici teknolojiler, sermayenin marjinal üretkenliğini emeğinkine oranla daha fazla arttıran teknolojik gelişmelerdir. Sermaye tasarruf edici teknolojik gelişmeler ise, emeğin marjinal üretkenliğini daha fazla arttıran teknolojik gelişmelerdir. 92 Üçüncü grup sınıflandırma nötr teknolojik gelişme fikrinin isim babası olan Hicks tarafından gerçekleştirilmiştir. Burada otonom ve uyarılmış teknolojik gelişmelerden bahsedilmektedir. Otonom teknolojik gelişmeler, ülkenin faktör donanımını göz önünde bulundurmayan, daha çok bir deha ürünü olan, beklenmedik gelişmelerdir. Uyarılmış teknolojik gelişme ise, ülkedeki faktör donanımları tarafından uyarılan bir teknolojik gelişmedir. Hicks teknolojik gelişmenin genellikle emek tasarruf edici olarak gelişeceğini, çünkü zamanla artan ücretlerin teknolojiyi bu yönde uyaracağını düşünmektedir. Hicks, emek ve sermaye faktörleri arasında ikamenin olabileceğini kabul etmiştir. Günümüzde teknolojik gelişmeler otonom olmaktan çok uyarılmış (induced) bir süreç durumundadır. Başka bir deyişle, yeniliklerin ortaya çıkışı piyasa gelişmelerine bir tepki niteliği taşır. Teknolojik gelişmeyi uyaran piyasa etkenleri arasında ise, göreli girdi ve ürün fiyatları ile talep yapısının özel bir yeri vardır (Seyidoğlu, 1998, 746). Yüklə 1,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|