DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI lar: «Qurd doğulub, yoxsa tülkü?». Onun dalınca gedib qayadan
adamdan da «qurdsan yoxsa tülkü?» deyə soruşurdular. «Alpa-
mış» eposunda Qaracan anasını elçi göndərir və qayıdanda bu cür
də soruşur. Anası deyir: «Ay oğul, mən hara getsəm, harda olsam,
ordan tülkü kimi yox, qurd qayıdaram». Demək, Qurd kimi qayıt-
maq işin uğurlu alınmasıdır.
Deməli türkdilli xalqların foklorunda, qəhrəmanlıq dastanla-
rında Qurd obrazı igid, döyüşkən, mübarizlik rəmzidir. Bu «Dədə
Qorqud»da belədir, «Koroğlu»da, «Manas»da , «Oğuz Kağan»da
da! Koroğlunun oğlu Həsən özünü atasına «Qurdoğluyam, Ko-
roğlunun oğluyam» deyə təqdim edir. Beləliklə, türk xalqları-
nın dilində Qurdla bağlı çox deyimlər var ki, bu Orxon-Yenisey
abidələrində verilmiş daş heykəllərdə də özünü göstərir. Məsələn,
«Qurd kimi ulamaq», «Qurd ürəyi yemək», «Qurdla qiyamətə
qalmaq» və s.
Orxon-Yenisey abidələrində təsvir olunan hər daşda verilən
rəsmlər tarixin bir parçasıdır. Bu daşlaşmış heykəllər qədim, ibti-
dai insan, türklərdir, əsrlərin yadigarıdır. Türklər Qurdun göydən
gəldiyinə, hətta Tanrı oğlu olduğuna doğrudan da inanırdılar.
Bu inamın izlərini ayrı-ayrı türk xalqlarının zəngin folklor qay-
naqlarında görmək olar. Odur ki, bu abidələr gənclərin mənəvi
tərbiyəsində daim öz aktuallığını saxlayır.
Ədəbiyyat 1. Ə.Rəcəbov, Y,Məmmədov. Orxon-Yenisey abidələri. B.,
Yazıçı, 1993
2. Q.Paşayev. İraq-türkmən fokloru. B., Yazıçı, 1992, s. 8.
3. N.Xudiyev. Azərbaycan ədəbi dil tarixi.Bakı ,Maarif 1995
4. M.Seyidov. Azərbaycan mifik təfəkkürün qaynaqları.
