Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya I cıld, Bakı, 2006, s. 348-349). Bu sitatlarda müxtəliflik görünsə
də, turu (doru) və qır sözlərinin semantik yükünə, demək olar ki,
eyni prizmadan yanaşılmışdır. Hətta ...bu, adi bir rəngdir, ona
dürr, mirvari və s. kimi başqa mənalar vermək, əllaməçilikdən
... avaraçılıqdan başqa bir şey deyildir”, - hökmünü verən Ramiz
Əskərin fikirləri yuxarıda qeyd etdiyimiz sitatlarla səsləşir. Ramiz
Əskərin hökmü isə o deməkdir ki, bu mövzu öz elmi həllini tapıb
və bu barədə heç bir yeni fikir deyilməməlidir. Birincisi, publi-
sist, dilçi və tərcüməçi kimi tanınan R.Əskərin sevə-sevə tərcümə
etdiyi M.Kaşğarinin “Divanü lüğat-it-türk” əsəri kimi sanbal-
lı mənbələr bu mövzuya yenidən qayıtmağı diktə edir. İkincisi,
“Kitabi-Dədə Qorqud” eposuna mətn semantikası müstəvisində
yanaşma bir sıra qaranlıq məsələlərə aydınlıq gətirir. Fikrimizcə,
“Koroğlu” dastanındakı Qırat və Dürat zoonomləri “Kitab”dakı
“Keçi başlu Keçər ayğır” və “Toqlı başlu Turu ayğır” zoonimləri
ilə müqayisədə təhlil süzgəcindən keçirilməlidir. Araşdırmalarda
“Kitab”dakı “Turu at” və “Koroğlu”dakı Qırat və Dürat adlarının
rəng anlamlı vahidlər əsasında yarandığı qeyd edilir. Məsələn,
B.Abdulla bir sıra tədqiqatlara istinad edərək yazır: “Burada da
Koroğlunun iki atından birinin adı “Dor at” olduğu halda, o, epos
boyu həmişə “Dur at” şəklində yazılmışdır. Unudulmuşdur ki,
rəngin adı “dur”, “tor” yox, “dor”dur... Qonur və dor – yəni iki
adlı bir rəng ümumi rənglər aləmində, əsasən, uğur simvolu ol-
muşdur” (B.Abdulla. “Kitabi-Dədə Qorqud”da rəng simvolikası.
Bakı, 2004, s. 107).
Yuxarıda “Keçər ayğır” zooniminin bütün parametrlərinə
görə “ötüb keçən”, “sürətlə qaçan” mənasında işləndiyini
əsaslandırdıq. Həmin izahlarda “keçi başlu” və “toqlı başlu”nun
üslubi antonimlər kimi çıxış etməsini də məhz mətn müstəvisində
dəqiqləşdirdik. Bu mənada “Keçi başlu Keçər ayğır” modelindəki
“keçər ayğır”la “Toqlı başlu Turu ayğır” modelindəki “turu
