Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya yayılmış dil təzahürüdür. Nəzərə alsaq ki, erkin/irkin antroponimi
«güclü», «qüdrətli» kimi izah edilir (61, s. 9), o zaman bayırku
etnonimini bay (bəy), irkin/erkin (güclü, qüdrətli) sözlərindən
əmələ gəldiyini və etnonimin etimologiyasının «güclü, qüdrətli
bəy» anlamında olduğunu söyləyə bilərik.
Basmıl. Bu etnonimin BX ş 29; MÇ 28; 30; 36; 37, 41-də rast
gəlirik. Basmıl çoxsaylı türk tayfalarından biridir. Bu tayfa adına
M.Kaşğarlının «Divan»ında da rast gəlinir. M.Kaşğarlının yaz-
dığına görə basmıllar şimalda yerləşmişlər (44, s. 36). Ə.Rəcəbli
bu etnonim barədə yazır ki, Çin dilində pa-si-mi adlanan, türk-
dilli qəbilə olan basmillər 40 bölmədən ibarətdir, lakin bölmə
nə tayfa, nə də qəbiləyə bərabərdir. Onlar kiçik xalqdır və şərqi
Tarbağatayda təşəkkül tapmış, sonralar Cunqarayaya köçmüşlər.
Lakin köçmə tarixi məlum deyildir. Basmıllar Cənubi Cunqariya-
nın şərqində Orta Asiya hunlarının qalıqları olan Şato qəbilələri
ilə qonşuluqda yaşamışlar. Basmıl xalqı uyğurlarla birlikdə tele
qəbilə ittifaqına daxil olmuşdur. Basmılların dili göytürklərin
dilinə çox yaxındır.
Bu sözün mənşəyi barədə türkoloji ədəbiyyatda müəyyən fi-
kir yoxdur.
Berçəkər. Kül tigin abidəsinin şimal tərəfinin 12-ci sətrində
berçəklər yılısının adı çəkilir. Ə.Rəcəbliyə görə, bu qədim türk
peçeneq qəbiləsinin türkcə adıdır (20, s. 393).
Bersil. Terxin (17-ci sətir) və Bögü xaqan (10-cu sətir)
abidələrində bersil xalqı haqqında xəbər verilir (20, s. 393). Ber-
sil etnonimi bu abidələrdə tokuz oğuz xaqanlığının VII əsrin
II yarısında göytürklərlə savaşda məğlub olması epizodu ilə
əlaqədar xatırlanır. Bu etnonim həmin abidələrdə kadır, kasar
etnonimləri ilə yanaşı qeyd edilir. Mənbələrdə bersillər bulqar,
xəzər türklərinin bir boyu olaraq göstərilir.
Tarixçi S.Gomeç Barsil adı ilə bağlı yazır: «…Barsil adı
