D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə169/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya
netikası və qrammatikası məsələləri üzərində tədqiqat aparır.
Azərbaycanda Orxon-Yenisey abidələrini Azərbaycan dilində 
ilk dəfə 1993-cü ildə, Ə.Rəcəbov, Y.Məmmədov “Orxon-Yenisey 
abidələri” adı altında nəşr etdirmişlər.
Həmmüəlliflər nəşr prosesində əsas mətni dörd hissədə qrup-
laşdırmışdır.
1. Orxon kitabələri
2. Turfanda tapılan kağız üzərində yazılmış əlyazmalar
3. Yenisey kitabələri
4. Talas (Qırğızıstan) kitabələri
Qeyd etmək lazımdır ki, bu əsər qədim türk yazılı abidələrinin 
Azərbaycan dilində ən mükəmməl nümunəsidir.
Əvvəlcə  qeyd  etdiyimiz  kimi  Azərbaycan  dilinin  öyrənil-
məsində Orxon-Yenisey abidələrinə istinad edilməsi maraqlı fakt-
ları ortaya qoyur.
Tədqiqat  zamanı  aydın  olur  ki,  Orxon-Yenisey  abidələrində 
işlənmiş bir çox sözlər hal-hazırda Azərbaycan dilinin dialekt və 
şivələrində yaşamaqdadır.
Orxon-Yenisey  abidələrinin  leksikası  və  dialektlərimizdə 
işlənən  ortaq  sözləri  araşdırmaq  üçün  həmin  abidələri  fonetik, 
leksik  xüsusiyyətləri  baxımından  tədqiqata  cəlb  etmək  məqsədə 
uyğundur. Bu baxımdan Orxon-Yenisey abidələri arasında zəngin 
leksikası, həcm genişliyi ilə, Kül-tigin abidəsi maraq doğurur.
Kül-Tigin abidəsi Türk şahzadəsi, İltəriş xaqanın oğlu, Bilgə 
xaqanın kiçik qardaşı Kül-tigin (685 27 fevral, 1 noyabr. 731-ci 
ildə dəfn olmuşdur) şərəfinə qoyulmuşdur.
Kül-tigin böyük qəhrəmanlıqlar göstərmiş, xaqan qoşununun 
baş sərkərdəsi olduğu on beş il (716-731) ərzində bir neçə ölkə 
fəth etmiş bütün döyüşlərdən zəfərlə çıxmış və xeyli düşmən öl-
dürmüşdür.
Kül-tigin  abidəsinin  mətni  Bilgə  xaqanın  dilindən  yazıl-


170

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin