Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya (1, səh. 74). Kül-tigin abidəsində k>g əvəzlənməsinə söz ortasın-
da da rast gəlmək mümkündür. Məsələn: Kurığaru kənü Tarman-
ka təgi türk bodunığ ança konturtımız, onça itdimiz tərcüməsi:
Qərbə Kənü Tarmana təki türk xalqını eləcə yerləşdirdik, eləcə
təşkil etdik. (1, səh. 73), Sabımın tüğəti esidil: tərcüməsi: sözümü
tükənənənədən eşit: (1, səh. 70)
Kül-tigin abidəsində rast gəldiyimiz fonetik hadisələrdən biri
də həm dialekt və şivələrimizdə, həm də ədəbi dilimizdə işlənən
bir çox sözlərdəki g samitinin k samiti ilə əvəzlənməsi hadisəsidir.
Nümunələrə diqqət yetirək!... Anta yana kirip türkis kuğan buyu-
rukı Az tutuğ əligin tutdu tərcüməsi!... Onda yenə qoşuna girib
türkiş xaqanının əyanı Az tutuku əli ilə tutdu. (1, səh. 74) Anı
yayıp Türgi Yorğun költə buzdımız. Tərcüməsi: Onu dağıdıb Tür-
gi Yargun gölündə məğlub etdik. (1, səh.74) Udar sənün kəlti.
Tərcüməsi: Udar sənin gəldi. (1, səh. 76) Körür közüm körmək
təg, bilir biligim bilməz təg boltı. Özüm sakıntım: tərcüməsi:
Görən gözüm görməz tək, bilən biliyim bilməz tək oldu, özüm
düşündüm. (1, səh. 76) və s.
k>g hadisəsi müasir türk dillərindən Türkiyə türkcəsini ədəbi
dilində və dialektlərində bu gün də qorunmaqdadır. Məsələn
Ədəbi türkcədə geçen, geçid, gibi, göç, gölge, gömlek. Türk
dialektlərində geçi, gendi, gişi, gemik, güncük və s. (3. səh, 41)
və s.
7. Söz sonunda s samitinin işlənməsi hadisəsi.
Azərbaycan dilinin dialekt və şivələrindən Qərb qrupu, Mu-
ğan qrupu dialekt və şivələrində s samitinin işlənməsinə rast
gəlmək mümükündür. Məsələn: palas, qorpıs, uldus, xorus, poyıs.
(Qazax, Muğan, Culfa)
Söz sonunda s samitinin işlənməsi oğuz qrupu türk dilləri ilə
yanaşı xakasca, yakutcada işlənir.
