Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya dabuynuzluların salındığı ağılda sıxlaşmaq, yaxınlaşmaq
məcburiyyətindədir. Məhz bu yaxınlaşmaq hər iki sözü bir-birinə
bağlayır.
Adak. Adak sözü Orxon-Yenisey abidələrindən Kül-tigin
abidəsinin şimal tərəfi 7-ci sütunda, Bilgə xaqan şimal tərəfi
30-cu sütun, cənub tərəfi 7-ci sütun, Yenisey abidələrində ayaq
mənasında işlənmişdir. Bu söz adax şəklində dialektlərimizdən
Ağcabədi, Ağdam, Bərdə, Gəncə, Göyçay, Qazax, Şəmkir, Şuşa,
Tərtər, Mingəçevir şivələrində “uşağın ilk addımı” mənasında
bu gün də yaşamaqdadır”. Fikrimizcə, Şərq qrupu dialekt və
şivələrimizdə nişanlamaq mənasında işlənən “adaxlamaq” sözü
də adak sözündən yaranmışdır.
Azman. Azman sözü Kül-tigin abidəsinin şimal tərəfi 5-6-cı
sütunlarında nəhəng mənasında işlənmişdir. Qərb qrupu dialekt
və şivələrdən Qarakilsə, Şərq qrupundan Bakı, dialektində azman
sözü “iri”, çox böyük, nəhəng” mənalarında, Ordubad, Şamaxı
dialektlərində, Beyləqan, Cəbrayıl şivəsində “altıillik qoyun”,
Ordubad, Zəngilan dialekt və şivəsində “dörd illik qoyun”, Ağ-
dam, Füzuli, Gürcüstanın Borçalı şivələrində “qocalmış qoyun,
keçi” mənalarında işlənir. (7. səh. 53). Azman sözünün dialekt və
şivələrdə işlənmə məqamlarına diqqət yetirdikdə aydın olur ki, bu
söz abidədə işlənmiş mənasını qoruyub saxlayır.
Ayağ. Ayağ sözü. Talas abidəsində hörmət, fəxr mənasında
işlənir. Dialekt və şivələrimizə gəldikdə isə bu söz müəyyən fone-
tik, morfoloji fərqlərlə aşağıdakı şəkildədir.
Ayax (Naxçıvan) – uzaq kənar
Ayaxçi (Lənkəran) – xırdavatçı, çərçi
Ayaxçi (Salyan)- xeyirdə, şərdə xidmət edən adam (6, səh.
29)
Dialektlərimizdən verilmiş nümunələrlə abidə də işlənmiş
