D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya

Mehriban Sərdarova,
kiçik elmi işçi
ORXON-YENİSEY YAZILI ABİDƏLƏRİNDƏ 
VƏTƏNPƏRVƏRLİK TƏRBİYƏSİ

---

217
mənliyimizin təşəkkül tapmasına şərait yaratmışdır. Və bu şərait, 
xüsusən də, tərbiyə məsələlərinə yenidən baxmağı, gənc nəsildə 
milli ləyaqət, milli mənlik şüuru, milli iftixar hissi, vətəndaşlıq 
ləyaqəti  və  dəyanəti  tərbiyəsini,  geniş  mənada  vətənpərvərlik 
tərbiyəsini daim ön plana çəkməyi tələb edir.
Elmi  pedaqogikadan  məlumdur  ki,  tərbiyədə,  eləcə  də 
vətənpərvərlik  tərbiyəsində  istinad  nöqtələrindən  biri  də 
nümunədir,  bu  mənada  keçmişimizin  şərəfli  qəhrəmanlıq 
səhifələrinə bir baxışdır, onu öyrənmək və tətbiq etməkdir. Avs-
triya şairi Reyner Mariya Rilkenin təbirincə “Keçmişə aid olan 
hər şeyin mənası ondadır ki, bu keçmiş ölü yük olaraq qalmır, nə 
vaxtsa  qayıdıb  gəlir,  ömür-günümüzə  daxil  olur,  möcüzə  kimi, 
məlhəm kimi qanımıza-canımıza işləyir” [8, 217]. V.Q.Belinski 
bu  münasibətlə  yazmışdır:  “Biz  indimizi  aydınlaşdırmaq  və 
gələcəyimizi dərk etmək üçün, keçmişimizi sorğu-suala tutmalı 
və onu dindirməliyik” [4, 4].
Və  bizim  “dindirməli”  olduğumuz  qəhrəmanlıq  səhifə-
lərimizdən biri də Orxon-Yenisey yazılı abidələridir.
Orxon-Yenisey  yazılı  abidələri  türk  tarixinin  ən  dəyərli 
abidələrindən  olmaqla,  həm  də  türk  tarixinin,  ədəbiyyatının, 
mədəniyyətinin  dünya  mədəniyyəti  xəzinəsində  ən  qiymətli 
incilərindəndir.  O,  türk  tarixinin  böyük  bir  dövrünü  (VI-VIII 
əsrləri) ən gerçək, ən çılpaq və dəqiq şəkildə yaşadan mənbələrdir. 
Bu  abidələr  türk  millətinin,  xüsusən  də,  oğuzların  yəni,  biz 
azərbaycanlıların,  eləcə  də  Anadolu  türklərinin  xarakterini, 
hərbi  dühasını,  nəslini,  yüksək  mədəniyyətini,  sülhsevərliyini, 
millətsevərliyini, möhtəşəm tərbiyə ənənələrini özündə əks etdi-
rir, yaşadır. Öz orijinallığı, məzmunu, əxlaqi-mənəvi dəyəri, ya-
zılış tərzi, dili və üslubu ilə dünya miqyasında inkarolunmaz tu-
tarlı elmə çevrilən Orxon-Yenisey yazılı abidələri, müşahidəmizə 
əsasən, Azərbaycanda son  onililklərdə müxtəlif istiqamətlərdən