D. V. Rasulova I. Xotam ov X. S. Asatullayev

V I B O B . FIR M A N IN G B IZ N E S FAOLIYATINI
ST R A T E G IK R E J A L A S H T IR IS H
6.1. Firmaning biznes faoliyatini strategik rejalashtirish
va uning xususiyatlari
Strategiyani am alga oshirish jiddiy jarayon hisoblanadi, chunki 
aynan u muvaffaqiyatli bajarish holatida firmani qo ‘yilgan maqsad- 
larga erishishi uchun imkoniyat yaratadi. K o‘p holatlarda firmalar o ‘zi 
tanlagan strategiyani am alga oshira olmaydilar. Bu noto‘g ‘ri tahlil 
utkazilishi va xulosalar qilinishi, tashqi muhitda ko‘zda tutilgan 
o ‘zgarishlar sodir bo‘lishi natijasida vujudga keladi. Biroq strategiya 
bajarilmasligining asosiy sababi boshqaruvni firma potensialini strate­
giyani realizatsiya qilishga yetarli darajada jalb qila olmasligidadir.
Rejalashtirish boshqarishning barcha boshqa funksiyalarini tashkil 
etish, y o ‘lboshchilik (qiziqtirish) va nazoratni sezilarli darajada aniqlab 
beruvchi m enejmentning muhim funksiyasi hisoblanadi. Har qanday 
tashkilot o ‘z faoliyatini amalga oshirayotganda, u nimaga intilayotga- 
nini va u uchun harakatning qanday y o ila ri eng muvaffaqiyatli bo'lishi 
m umkinligini bilishi lozim. Shuning uchun maqsadlar va rejalar 
tushunchasi bir-biri bilan o ‘zaro chambarchas bog‘liqdir. Sog‘liqni 
saqlashni isloh qilish sharoitida mulkchilik shaklidan qat’i nazar 
davolash-profilaktika muassasalarida ishlovchi tibbiyot xodimlari 
bozor m unosabatlarining tamoyillariga itoat etgan holda ish faoliyatini 
yurgizishni o ‘rganadilar. Bunda marketing va menejment bo‘yicha 
olingan bilim lar yangi sharoitga tezroq moslashishga yordam beradi.
Reja tashkilotning kelajakdagi holatining murakkab ijtimoiy -
iqtisodiy modelini tasvirlaydi. Vaziyatga mos keladigan yagona 
rejalash usuli mavjud emas. Rejalash tipi va y o ‘nalishi firmaning 
tashkiliy iyerarxiyada tutgan o ‘m iga bog‘liq, y a’ni rejalashtirish 
tashkilotning darajasiga mos ravishda amalga oshiriladi.
Strategik rejalash - bu tashkilotning tarkibi asosida uzoq istiqbolga 
nazar solish uchun intilishdir, y a’ni hududiy doirada qanday
100

---

o‘zgarishlar boMayotganini hamda raqobatchilar hulqini baholashdir. 
Bu darajada rejalashning bosh maqsadi - tashkilot bozor sharoitida 
o'zini qanday tutadi.