D. V. Rasulova I. Xotam ov X. S. Asatullayev

6.2. Biznes faoliyatiga ta’sir qiluvchi ichki va
tashqi omiliarni o ‘rganish
Kompaniya strategiyasini belgilashga ko‘plab om illar ta ’sir 
ko‘rsatadi. Bu om illam ing o ‘zaro ta’sirida bir tarmoqda o ‘ziga xos 
xususiyatlarga ega bo‘lib, vaqt davomida o ‘zgarib turadi. Strategiyani 
belgilovchi om illar doim bir-biridan farq qiladi. Firma hamisha ham 
o ‘zi xohlagan strategiyani tanlay olmaydi. Uning harakatlari qonun, 
siyosati, ijtimoiy tartibot va jam iyat mavqeyi bilan chegaralanadi.
Strategiyani ijtimoiy talablarga moslashtirish quyidagilami nazarda 
tutadi:
• jam iyat m anfaatlari va odob m e’yorlari doirasida ishchanlik 
k o ‘rsatish;
• ijtimoiy afzalliklar va jam iyat ehtiyojlariga ijobiy qarab, o ‘z 
faoliyatini tartibga solish;
• tartibga soluvchi m e’yorlar bilan ziddiyatga bormaslik uchun 
zarur harakatlami o ‘z vaqtida amalga oshirish;
106

---

• hissadorlar va jam iyat manfaatlari o ‘rtasida muvozanatni 
saqlash;
• jam iyatda kompaniyaning fuqarolik mavqeyini ta’minlash. 
Tarmoqning jozibadorligi va raqobatchilik darajasi strategiyani
belgilashga katta ta ’sir ko'rsatadi. Kompaniya strategiyasini ilgari 
shug‘ullanilmagan 
sohaga 
asoslab 
qurish 
mutlaqo 
yaramaydi. 
Strategiya kompaniyaning yaxshi anglangan sohasiga qurilishi lozim.
Strategiyada hisobga olinishi lozim b o ig a n va aslida uni bel- 
gilovchi birlamchi om illam ing oddiy modeli 5-chizmada keltirilgan. 
Bu omillaming o ‘zaro ta’siri, odatda, har tomonlama mazmunga ega 
b o iib , tarmoq va kompaniya uchun alohida farqlanadi.
Odatda, ichki va tashdi vaziyat o ‘rtasidagi farq aniq boim asa, 
raqobatli ustunlikka erishilmasa, kom paniya faoliyati yaxshilanmagan 
b o isa , strategiyaning o ‘zi muvaffaqiyat keltira olmaydi.