D xolboyev, U. N. Ibragimov moliyaviy hisob
Mehnat va ish haqining dastlabki
Yüklə 5,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.4. Mehnat va ish haqining dastlabki,
sintetik va analitik hisobi Korxonalarda mehnat va unga haq to ‘lashni tashkil etishda sarflangan mehnatni, hisoblangan m ehnat haqini o‘zida aks ettirgan dastlabki hujjatlaming ahamiyati katta va qishloq xo‘jalik korxonalarida ulaming asosiylari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: 45 1. Ish vaqtini hisobga olish tabeli (64-shakl) — vaqtbay haq toiashda bajarilgan kun va soatlaming hisobi bilan. 2. Mehnat va bajarilgan ishlami hisobga olish varaqasi (66- shakl) - unda xodimlar bajargan ish hajmi, ishlagan soati, kuni, razryadi. ish normasi va boshqalar ko‘rsatiladi. 3. Traktorchi-mashinistning hisob varaqasi (67-shakl) yoki traktoming yo‘l varaqasi (68-shakl) - qishloq xo‘jalik ishlarini mexanizmlarda, transport ishlarini traktorlar yordamida bajaril- ganda foydalaniladi va ularda ish turi, hajmi, razryad, hisoblangan mehnat haqi summasi, sarflangan yoqilg‘i va boshqalar ko‘rsatiladi. 4. Chorvachilik tarmog‘ida band bo‘lgan xodimlarga mehnat haqi hisoblash hisob-kitobi (69-shakl). Bu hujjat chorvachilik mahsulotlarini qabul qilish va mollarga qarash bo‘yicha to ‘ldirila- digan hujjatlar (81, 115, 95, 97, 98, 112-shakllar) asosida mah- sulotning miqdori belgilangan ta’riflar asosida kishi kunlari va tarif asosida hisoblangan mehnat haqi summasi ko‘rsatilgan holda toidiriladi. 5. Ishbay ish naryadi (70-shakl) — xo‘jalikni qurilish, ta’- mirlash va boshqalarga tuzilib, xodimlar tomonidan bajariladigan ish (soat) kunlari, ish hajmi, ish haqi va boshqalar ko‘rsatiladi. Ushbu va boshqa hujjatlar belgilangan muddatlarda xo‘jalik buxgalteriyasiga topshiriladi. Buxgalteriyada ushbu hujjatlar tek- shiriladi, qayta ishlanadi va ular asosida xodimlarga mehnat. haqi hisoblanadi. Xo‘jaliklarda yuqoridagi hujjatlarning na’munaviy shakllari o‘miga mehnatga haq hisoblash bo‘yicha ixtiyoriy holda tuzilgan shakllar ham uchraydi. Xo‘jaliklarda har bir xodim bo‘yicha mehnat haqining hisobi «Mehnat haqi bo‘yicha hisob-kitoblar daftari (44-shakI)» yoki «Hisoblash uv-to‘lov qaydnomasi» (73-shakl)da olib boriladi. Hisoblangan mehnat haqi tegishli ushlovlar amalga oshirilgach «ToMov qaydnomasi» (74-shakl) yoki «Hisoblashuv-to‘lov qayd nomasi» (73-shakl) orqali to ‘lanadi. Xo‘jaliklarda xodimlar bilan mehnat haqi bo‘yicha hisob- lashuvlarga quyidagi sintetik hisobvaraqlar m o‘ljallangan: 4210 — mehnat haqi bo‘yicha berilgan bo‘naklar. 46 6710 — mehnat haqi bo‘yicha xodimlar bilan hisoblashishlar. 6720 — deponentlangan ish haqi. Ushbu hisobvaraqlar bo‘yicha analitik hisob 44— va 73- shakllarda har bir xodim bo‘yicha olib boriladi. 6710, 6720 hisobvaraqlar balansga nisbatan passiv, 4210 hisobvaraq aktiv hisoblanadi. 6710 hisobvaraqning kredit tomonida xodimlarga hisoblangan asosiy va qo‘shimcha haq, nafaqa va boshqalar hisobga olinadi, debet tomonida hisoblangan mehnat haqi va boshqalardan ushlov- lar va ulaming to ‘lanishi hisobga olinadi. 6720 hisobvaraqda o ‘z vaqtida olinm agan ish haqining deponentga o‘tkazilishi (DT 6710 KT 6720) va uning to ‘lanishi (DT 6720 KT 5010) hisobga olinadi. 4210 hisobvaraqda mehnat haqi hisobiga bo‘nakning berilishi (DT 4210 KT 5010) va berilgan bo‘nakning mehnat haqidan ushlab qolinishi (DT 6710 KT 4210) hisobga olinadi. Umuman, 6710 hisobvaraglning debeti bilan krediti bo‘yicha yuqorida keltirilgan muomalalardan tashqari quyidagilar ham uchraydi: DT 0810-0890 KT 6710 — kapital qo‘yilma sohasida band boMganlarga mehnat haqi hisoblanganda. DT 2010, 2310, 2510 KT 6710 - asosiy, yordamchi ishlab chiqarish va umumiy ishlab chiqarish sohalarida band bolganlarga ish haqi hisoblanganda. DT 9410-9430 KT 6710 — mahsulot sotishda, boshqamv va boshqa umumxoljalik ahamiyatiga ega bo‘lgan ishlarda band boiganlarga ish haqi hisoblanganda. DT 9210 KT 6710 — asosiy vositalarni hisobdan chiqarish bilan band bo‘lganlarga ish haqi hisoblanganda. DT 5010 KT 6710 — ortiqcha toMangan summa kassaga qaytarilganda. DT 9430 KT 6710 - xodimlarga bir martalik mukofot hisoblanganda. DT 9720 KT 6710 — tabiiy ofatlarni (yong‘in, suv toshqini va boshqalar) bartaraf etishda ishlaganlarga ish haqi hisob langanda. 47 DT 6710 KT 4790 — mehnat haqidan mahsulot, ish va xizmatlar uchun ushlab qolinganda. DT 6710 KT 5010 — kassadan ish haqi va boshqalar to ‘langanda. DT 6710 KT 4220 — ish haqidan hisobdor shaxslar tomonidan qaytarilmagan bo‘naklar ushlanganda. DT 6710 KT 4710 — ish haqidan kreditga olingan tovarlar uchun ushlanganda. DT 6710 KT 4730 — ish haqidan yetkazilgan moddiy zararlar summasi ushlanganda. DT 6710 KT 6410 — ish haqidan daromad sol ig‘i ushlanganda. DT 6710 KT 6520 — ish haqidan pensiya jam g‘armasiga ushlanganda. D T 6710 KT 6990 — ish haqidan ijro varaqalari bo‘yicha (aliment va boshqa) ushlanganda. Yüklə 5,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|