Dareətmə nəzəriyyəsi
Yüklə 426,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.Dövl ət idar əçilik n əz əriyy əsinin metodu Cavab
|
İ dareətmə nəzəriyyəsi. 1.İdarəetmə nəzəriyyəsi elminin predmeti Cavab: İdarəetmə yanaşmaların əsasında belə bir mövqe durur ki, insanların ictima-iqtisadi və siyasi həyat fəaliyyətinin idarə olunması dövlətin fəaliyyətinin geniş və vacib sferalarında biridir. İdarəetmə nəzəriyyələri yeni elm sahəsidir. Onun predmeti və obyekti hələlik əksəriyyət tərəfindən qəbul olunan formada müəyyənləşdirilməmişdir. Bununla belə, mövcud nəzəriyyələrinin obyekti və predmetini də bu məsələlər kompleksində tapmaq olar. Məsələyə bu mövqedən yanaşaraq demək olar ki, dövlət idarəçilik
Bu
elmin predmet sahəsi isə ə
dövlət,hakimiyyət,siyasət,iqtisadiyyat,idarəetmə və hüququn qarşılıqlı vəhdətindən irəli gəlir. Bununla
ə laqədar
olaraq dövlət
idarəçilik nəzəriyyəsini siyasi,sosial,iqtisadiyyat,hüquq və s. elmlərin kəsişmə sahəsində mövcud olan xüsusi bir elm sahəsi kimi təsəvvür etmək olar.
Dövlətin siyasi idarəetmə sahəsində fəaliyyəti ictimai münasibətlərin və insanların davranışının hüquqi tənzimlənməsi ilə sıx bağlıdır.Buradan da dövlət idarəçilik nəzəriyyəsinin hüquqi aspekti meydana çıxır.Bütövlükdə bu elmi siyasi- hüquqi bilik sahəsi kimi xarakterizə etmək olar.Lakin belə yanaşma düz olsa da, məhduddur və dövlət idarəçiliyinin elm sahəsi kimi bütün xüsusiyyətlərini əhatə etmir.
idarəçiliyi insanla və insanların sosial mənafeyi ilə bağlıdır.Beləliklə, dövlət idarəetməsi bütövlükdə dövlətlə insanlar arasında siyasi-hüquqi və sosial fəaliyyət və münasibətlər sahəsidir.Dövlət idarəçilik nəzəriyyəsi isə siyasi-hüquqi və sosial elm sahəsidir.Dövlət idarəçiliyi anlayışının mahiyyəti belədir və o, özündə siyasi,sosial və hüquqi əlamətləri olan hadisə və prosesləri xarakterizə edir.
Nəhayət, dövlət özündə yalnız siyasi hakimiyyəti deyil, həm də müasir cəmiyyətin təşkilinin ən yüksək formasını birləşdirir.
Beləliklə, dövlət idarəçilik nəzəriyyəsinin predmet sahəsi dövlət və cəmiyyətin idarəetmə və özünüidarəetmə subyekti və obyekti kimi qarşılıqlı fəaliyyət sferasını xarakterizə edən siyasi-hüquqi və sosial hadisə və proseslərin vəhdətindən ibarətdir.Bu predmet müəyyən edilərkən nəzərə alınır ki, dövlət idarəetməsi insanların birgə əmək, ictimai həyat və fəaliyyətini məqsədyönlü təşkiletmə və tənzimləmə kimi xüssi funksiya yerinə yetirir.Beləliklə, dövlət idarəçilik nəzəriyyəsi özünəməxsus tədqiqat obyektinə və predmetinə malikdir.Bir elm sahəsi kimi o, dövlət idarəetmə prosesinin təşkili qanunauyğunluqlarını, bu zaman əhali, müəssisə və təşkilatlar arasında ortaya çıxan münasibətləri,dövlətin məqsədyönlü təşkiledici və tənzimləyici təsiri metodlarını, vasitələrini, onların işlənib hazırlanması və tətbiqinin əsaslarını öyrənir. Dövlət idarəçiliyinin birbaşa dövlət, hakimiyyət və hüquqla bağlılığını, hüquq, sosial və siyasi elmlərin kəsişmə məkanında olduğunu və obyektə məqsədyönlü təşkiletmə, tənzimləmə təsiri göstərdiyini nəzərə alaraq belə hesab edirik ki, onun predmetinə əsasən aşağıdakı dörd qrup məsələlər aid edilə bilər : a.Dövlətin mahiyyəti, tipləri və ictimai funksiyaları. Dövlət idarəçiliyinin mahiyyəti, cəmiyyətin idarə olunması sistemində yeri və xüsusiyyətləri; dövlət idarəçiliyinin məqsəd və funksiyaları, obyekt və subyektləri, obyektiv və subyektiv amilləri, dövlət siyasətinin işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi məsələləri.
; dövlət quruluşunun formaları, idarəetmə fəaliyyətinin və dövlət idarəetməsinin prinsipləri.
– bura dövlət idarəçiliyinin normativ-hüquqi bazası və hüquqi tənzimlənməsi, dövlət idarəçiliyində qanunçuluq məsələləri ; dövlət idarəçiliyinin informasiya təminatı, dövlət idarəçiliyinin insan potensialı və kadr təminatı, maliyyə təminatı, dövlət idarəçiliyində demokratiya və bürokratiya məsələləri və s. aid edilə bilər. d.Dövlət idarəçiliyinin inkişafı, təkmilləşməsi və səmərəliliyinin artırılması məsələləri . Bura dövlət idarəçiliyində azadlıq və məsuliyyət, dövlət idarəçiliyinin metod və üsulunun təkmilləşməsi, obyektivliyinin artırılması, dövlət idarəçiliyinin səmərəliliyinin hesablanması və artırılması yolları, dövlət idarəçilik imkanlarının genişlənməsi və onun istifadəsi məsələləri aid edilir.
2.Dövlət idarəçilik nəzəriyyəsinin metodu Cavab: Metod hər hansı bir baza (oprior) prinsiplərə istinad edərək yeni elmi hipotezlərin formalaşdırılması, reallıqların dərk olunması, çıxarılmış nəticələrin sübut edilməsi üçün istidadə olunan müxtəlif fəndlərin, üsul və vasitələrin məcmusudur.
Dövlət idarəçilik nəzəriyyəsinin və onun metodoloji əsasının kompleks xarakteri onun siyasi-sosial, siyasi-hüquqi və sosial-iqtisadi reallığın öyrənilməsinin obyektiv və subyektiv, sosial-siyasi və ümumi-elmi, nəzəri və təcrübi metodları kompleksinin olmasını tələb edir.Bu hamılıqla qəbul olunsa da hələlik obyektiv səbəblərə görə yalnız dövlət idarəçilik nəzəriyyəsinə aid olan unikal tədqiqetmə, öyrənmə metodu demək olar ki, yoxdur.
Başqa elm sahələrində dərk və izahetmə metodlarının tarixən formalaşdığını nəzərə alaraq demək olar ki, dövlət idarəçilik nəzəriyyəsində təkmil,özünəməxsus tədqiq metodunun formalaşması mümkündür və yəqin ki, tədricən belə də olacaqdır.Yalnız bir əsas metodoloji məsələ - obyektiv və subyektiv metodların bir-birini qarşılıqlı tamamlaması prinsipi dövlət idarəçilik nəzəriyyəsinə xas olan xüsusi metod kimi geniş yayılmışdır, onun həllinə yanaşma metodlarında isə fərqlər yenə də qalır. Dövlət idarəçiliyi öz təbiətinə və quruluşuna görə özündə obyektiv və subyektiv istiqamətləri, yanaşmanı birləşdirir.Obyektiv yanaşma metodu ondan ibarətdir ki, dövlət həmişə özünə, fəaliyyətinə, cəmiyyətin tələbat və istəyinə kənardan baxmalı, cəmiyyətin vəziyyətini onu narahat edən hadisələri və ə ahlinin istəyini obyektiv olaraq qiymətləndirməyi bacarmalıdır.Subyektiv metod dövlətin və onun idarəetmə sisteminin cəmiyyətə daxilən baxması – cəmiyyətin problem və istəyini bütün reallığı ilə dərk etməsi və öz idarəçiliyində nəzərə alması metodudur.Bunlar bir-birinə nə qədər yaxın olsa, üst-üstə düşməyə yaxınlaşsa, dövlət idarəçiliyinin müvəffəqiyyəti bir o qədər böyük ola bilər.
Dövlət idarəçiliyi nəzəriyyəsində bilavasitə ona məxsus digər xüsusi tədqiqat metodları işlənib hazırlanmadığından hələlik çoxsaylı məsələlərin tədqiqi üçün ümumi elmi metodlardan və dövlət idarəçiliyinin aid olduğu ictimai elm sahələrində tətbiq olunan xüsusi metodlardan özünəməxsus formalarda istifadə olunur.
Bu ümumi elmi metodlar içərisində analiz və sintez mühüm yer tutur.Bunun köməyilə fənnin predmetinə aid ayrı-ayrı məsələlər təhlil edilir, ümumiləçdirilir və dövlət idarəçiliyinə aid ümumi nəticələr çıxarılır.Misal üçün, dövlət idarəçiliyinin strukturunda qanunverici, icraedici və məhkəmə orqanları müəyyən edilir və onların sintezindən ölkənin vahid dövlət idarəçilik aparatı formalaşdırılır.
Dövlət idarəçiliyində məntiqi mühakimə metodundan da istifadə olunur.Onun köməyi ilə zəkada müxtəlif ümumiləşdirmələr, rəylər, qərarlar formalaşır, sonra lazım gələndə müvafiq sənədlərdə və praktikada öz əksini tapır.
Dövlət idarəçiliyində formalizə etmək metodu müəyyən qədər yayılmışdır.Onun köməyilə dövlətçilikdə və dövlət idarəçiliyində hər hasnı institutun (orqanın) strukturu, fəaliyyətinin əsas istiqamətləri müəyyən edilir.
metodlardan biridir.Ümumiyyətlə, dövlətçilikdə, dövlət idarəçiliyinin nəzəri və praktiki məsələlərinin həllində müqayisə metodunun tətbiqinin vacibliyini hamı qəbul edir, burada ciddi fikir ayrılğı yoxdur.Lazımi materialı toplamaq, sistemləşdirmək, ən vacib məsələləri müəyyən etmək və başlıca diqqəti həmin məsələlərin həllinə yönəltmək –bunlar düzgün idarəetmənin mühüm şərtidir.Lakin hansı faktları toplamaq, hansıları necə müqayisə etmək, hansı faktların dövlət idarəçiliyi üçün vacibliyini qəbul etmək məsələlərində fikir ayrılığı mövcuddur.Həm də bu təkcə dövlət idarəçiliyinə aid deyil.Belə ki, müqayisə bütün elm sahələrində vacibdir və istifadə olunur.Çünki konkret bu bir nəticəyə gəlmək üçün faktların, hadisələrin kəmiyyət və keyfiyyət tərəflərinin müqayisəsi bütün elmlər üçün vacibdir.
Kəmiyyət metodu, o cümlədən, statistik təhlil və proqnozlaşdırma metodu- bunlar idarəetmədə ən geniş yayılmıç vasitələrdir.İdarəetmə qərarlarının qəbulunda təkmilləşmənin verə biləcəyi iqtisadi, sosial
və siyasi
nəticələrin müəyyənləşdirilməsində, idarəetmənin təşkilati strukturunun təkmilləşməsində statistik kəmiyyət təhlili və proqnozlaşdırma metodların geniş istifadə olunur.
İ darəetmə ekstrapolyasiya və modelləşdirmədə metodoloji vasitə kimi istifadə olunur. Ekstrapolyasiya- idarəetmədə hər hansı bir müsbət və ya mənfi meylin, əlamətlərin oxşar idarəetmə orqanlarına yayılmasıdır.Modelləşdirmə hər hasnı idarəetmə orqanının, idarəetmə strukturunun, idarəetmə prosesinin, ə məliyyatın modelinin işlənib hazırlanması və tətbiqidir. Müxtəlif elmi-praktiki eksperimentlər (təcrübələr) aparılması.Bu və ya digər idarəetmə institutlarının yaradılmış şərait daxilində fəaliyyətinin yoxlanması,yaxud vəziyyəti öyrənmək, müəyyən bir təklifi hazılamaq üçün eksperimentlər aparılması metodundan istifadə olunur.Eksperiment yolu ilə əldə olunan məlumatların düzgünlüyü, obyektivliyi bütün zəruri tələblərə əməl edildiyi şəraitdə (eksperiment üçün obyektin, şəraitin düzgün seçilməsi, həlli vaci olan problemin düzgün müəyyən edilməsi ) təmin edilmiş ola bilər. Dövlət idarəçilik nəzəriyyəsində tətbiqi xarakterli tədqiqatlar ayrı-ayrı konkret şə raitlərdə ayrı-ayrı liderlərin çıxışlarına, hərəkətlərinə, ayrı-ayrı konkret şəraitdə dövlətin tədbirlərinə rəyi soruşulanların münasibətlərini öyrənməyə kömək edir.Bu cür tədqiqatlar dövlət idarəetmə sistemi haqqında dolğun məlumat verməsə də dövlət idarəçilik sahəsində nəzəri ümumiləşdirmələr aparmaq, nəticələr çıxarmaq üçün faktiki material əldə olunması və toplanması üçün vacib vasitə rolunu oynayır. Dövləti və dövlətin əsas təşkilati strukturlarını birdən-birə tamamilə dəyişmək real həyatda mümkün olmur.Məsələn, ölkədə eyni vaxtda digər başqa şərtlər saxlanılmaq şərtilə başqa tərkibli parlament yaratmaq, hökumət təşkil etmək olmaz, onların səmərəliliyini hesablamaq vəm müqayisə etmək də mümkün deyil. Dövlət idarəetməsində tarixi-məntiqi metod, yəni hadisələrin əmələ gəlməsi və inkişafına tarixi səpkidə yanaşma (müəyyən bir xüsusiyyət nə vaxt yaranıb, hansı inkişaf mərhələsi keçib, indi nə vəziyyətdədir), konkret sosioloji metod və fəndlər (konkretləçdirmə,müsahibələr), sosial keyfiyyət dəyişikliklərinin tədqiqat metodları geniş tədbiq olunur.Sosioloji metodlar dövlət idarəçiliyində özünün daha geniş tədbiqini tapmışdır.Sosioloji metod idarəetmə sistemi ilə cəmiyyət arasında ə laqə və əks-əlaqə yaranmasında, dövlət institutlarının qərarlarına qarşı əhalinin müəyyən qrupunun münasibətinin öyrənilməsində, dövlət siyasətinin sosial səmərəliliyinin aşkara çıxarılmasında mühüm rol oynayır. Dövlət idarəçilik nəzəriyyəsi makrosəviyyəli siyasi elmdir.Bu metodların tədbiqi dövlət idarəçiliyi sahəsində elmi təhlili makrosəviyyədən mikrosəviyyəyə endirməyə, dövlət idarəçiliyi sferasında ayrı-ayrı fərdləri, onların davranış və fəaliyyət istiqamətlərini öyrənməyə imkan verir.Bu metodların köməyi ilə dövlətin tarixi tipləri, dövlət rejimlərinin təsnifatı və s. aparılır. Dövlət idarəçiliyində ictiami elmlər üçün spesifik olan metodların tətbiqi onların dövlət idarəçiliyinə aid olan xüsusiyyətlərinin aşkara çıxarılması və istifadə olunmasını tələb edir.Məsələn, müqayisə metodunun tətbiqi zamanı müqayisə olunan hadisələrin kəmiyyət təhlili ilə yanaşı keyfiyyət tərəflərinin keyfiyyət fərqlərinin də nəzərə alınması vacibdir.Şübhəsiz ki, idarəetmədə burda göstərmədiyimiz digər metodlardan da istifadə olunur.Lakin bunların heç biri ayrılıqda idarəetmənin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsi üçün kifayət etmir.Bu metodların hamısından kompleks halda qarşılıqlı əlaqədə istifadə olunması dövlət idarəçiliyinin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsini təmin edə bilər.Eyni zamanda çoxsaylı metodların hamısı heç də eyni dərəcədə tətbiq olunmur, əslində buna ehtiyac da olmur.Beləliklə, bu metodlardan çoxu müəyyən xüsusiyyətlərlə və hər bir konkret şəraitdə məhdudiyyətlərlə tətbiq olunur.
Cavab: Ədəbiyyatlarda bizi əhatə edən dünyanın üç böyük və bir-birindən fərqlənən tərkib hissəsi
qeyd olunur:cansız təbiət,canlı təbiət,insan cəmiyyəti.Bunlar qarşılıqlı əlaqə və asılılıq şəraitində bir tam halında mövcuddur.Bunların mövcudluğu dünyanın mövcudluğudur.Bu mövcudluq üçün bunlar arasındakı qarşılıqlı əlaqə və münasibətlər tənzimlənməli,başqa sözlə,idarə olunmalıdır. Demək olar ki,hamılıqla qəbul edilmişdir ki,ümumiyyətlə idarəetmə təbiətin,cəmiyyətin,insanın müəyyən çoxsaylı elementlərinin və ya tərkib hissələrinin qarşılıqlı təsirinin (fəaliyyətinin) nizama salınmasıdır.Dünyanın yuxarıda adı çəkilən hər bir tərkib hissəsində idarəetmənin özünəməxsus xüsusiyyətləri var.
Cansız təbiətin mexaniki,istehsal-texniki proseslərin,mexanizmlərin,maşın sistemlərinin idarə olunmasını vaxtı ilə F.Engels “şeylərin idarə olunması” adlandırmışdır.Bu idarərəetmə prosesi texniki elmlər tərəfindən öyrənilir. Canlı təbiətdə gedən bioloji proseslərin idarə olunmasını təbiət elmləri öyrənirlər Cəmiyyətdə (sosial proseslərdə) idarəetm prosesi idarəetmənin ən çətin və mürəkkəb sahəsidir. Cəmiyyətdə idarəetmə müəyyən qruplarda,kollektivlərdə,siniflərdə birləşən və müxtəlif mənafeləri olan insanların fəaliyyətinə qarşılıqlı təsir göstərmək formasıdır.”Cəmiyyətin idarə olunması insanların insanlar vasitəsilə idarə olunmasıdır”(F.Engels).Cəmiyyətdə idarəetmə prosesi insan fəaliyyətinin xüsusi forması olub cəmiyyət üzvlərinin,kollektivlərin fəaliyyətinə məqsədyönlü xarakter vermək və bu fəaliyyət növlərini qarşılıqlı ə laqələndirmək zərurətindən irəli gəlir.Həm də cansız və canlı təbiətdə idarəetmə- özünütənzimləmə texnika və texnoloji,bioloji proseslər vasitəsilə həyata keçirilir və o,şeylər arasındakı münasibətlərdən tamamilə fərqlənən insanlar arasındakı münasibətləri məqsədyönlü tənzimləyir. İ darəetmədə əksər hallarda “insan - texnika (texnologiya) - təbiət – insan” prosesi getsə də burada idarə edən də,idarə edilən də insandır və ya insan qrupudur.İdarəetmə özü də insanın tələbatının ödənilməsinə yönəldilir. İ darəetmə nə qədər inkişaf etsə,avtomatik idarəetmə sistemləri kütləvi surətdə bütün idarəetmə sahələrində tətbiq olunsa belə,yadddan çıxarmaq olmaz ki,bu avtomatik idarəetmə sistemlərini yaradan insandır və onun əməyinin və dərketmə qabiliyyətinin məhsuludur. Cəmiyyətin idarə olunması sosial (ictimai) elmlərin predmetidir.İnsanlar cəmiyyətin əsas məhsuldar qüvvəsi olmaqla təbətin və cəmiyyətin obyektiv qanunlarını dərk edirə ondan istehsal,bölgü,mübadilə və istehlak prosesinin tənzim və idarə olunmasında istifadə edirlər.Burada idarəetmə elminin obyekti sosial- iqtisadi sistem,predmeti isə istehsal prosesi və insan fəaliyyətinin təşkilidir. Bu növ
idarəetmə xalq
təsərrüfatının bütövlükdə idarə olunmasını,müəssisələrin,sahələrin,regionların,birliklərin,kollektivlərin və onların daxili tərkib hissələrinin idarə olunmasını əhatə edir.Beləliklə,biz idarəetmə anlayışı ilə cəmiyyətin,konkret sahə və ərazilərin,müəssisələrin,canlı və cansız təbiətin idarə
olunmasını fərqləndirməliyik. İ darəetmə insanların özləri tərəfindən onların yaşamaq tələbatı kimi yaranmış və mədəni cəmiyyətin bütün inkişaf mərhələlərində mövcud olmuşdur.İdarəetmə insanların həyat fəaliyyətini məqsədyönlü tənzimləmək,onların mənafelərini və tələbatlarını ödəmək
üsul və
vasitələrinin məcmusudur. Cəmiyyətin idarə olunması məhsuldar qüvvələrin inkişafı və onun təşkili ilə sıx surətdə əlaqədardır.Məhsuldar qüvvələr inkişaf etdikcə cəmiyyətin siyasi təşkili və idarə olunmasının forma və metodları da təkmilləşir və məhsuldar qüvvələrin inkişafına uyğunlaşdırılır.Bu səbəbdən hər bir tarixi dövrdə idarəetmə mövcud cəmiyyətə uyğun olur – öz məzmun və məqsədini həmin cəmiyyətdən alır,bu cəmiyyətin qorunub saxlanmasına,səmərəli inkişafına xidmət edir,cəmiyyətin inkişaf səviyyəsindən asılı olaraq dəyişir və təkmilləşir.Məhsuldar qüvvələrin inkiaf səviyyəsi yüksəlir – cəmiyyətin texniki - iqtisadi,sosial sturukturunda,ərazi təşkilində əsaslı dəyişikliklər baş verir – cəmiyyətin dəyişməsi idarəetməni də dəyişməyi və təkmilləşdirməyi tələb edir.Sonra bu proses yenidən təkrar olunur.Beləliklə,idarəetmə açıq sistemdir.Burada hər şey dəyişir,əsas məsələ insanların həyat və fəaliyyətində ortaya çıxan problemləri vaxtında həll etməkdir.İdarəetmənin predmeti nə olursa olsun (maddi şey,texnika,texnoloji proses,təbii yaradıcılıq məhsulu) fərqi yoxdur,onun o biri tərəfində insan,mərkəzində isə insanların qarşılıqlı münasibətləri və mənafeləri durur. İ darəetməyə insan fəaliyyətin xüsusi bir növü kimi – insanların insanlar tərəfindən idarə olunması kimi yanaşılır.Müasir dövrdə idarəetmə obyekti kimi insanın rolu artır.Belə ki,müasir elmi – texniki tərəqqi dövründə insan maşınla əmək predmeti arasında deyil,maşının üstündə durur,maşını idarəetmə kütləvi hal alır.Bütövlükdə ə halinin texniki hazırlığı və texniki təhsil səviyyəsinin yüksəlməsi idarəetmə prosesinin texniki səviyyəsinin yüksəlməsinin mühüm şərtinə çevrilir.Maşınlr sisteminin tətbiqi idarəetmədə insanın tutduğu yeri dəyişir və rounu artırır. İ darəetmə ictimai münasibətlər sisteminə daxil olan bir münasibət formasıdır,insanlara təsir etməklə onları hərəkətə gətirir,onlar arasında yeni münasibətlər formalaşdırır. İdarəetmə insanların şüuruna,fəaliyyətinə və davranışına təsir və qarşılıqlı təsir formasıdır.Burada qarşılıqlı təsir müəyyən nəticə
ə ldə
ounmasında mühüm
rol oynayır. İ darəetmədə məqsədyönlülük əsas şərtdir.Həm də məqsəd konkret vəzifələrlə tamamlanır,məqsəd-vəzifə prinsipi yaranır.Məqsəd aydın,yerinə yetirilə bilən olmalı və real şəraitdən irəli gəlməlidir.Məqsəd müdafiə olunmaq,hüquq və maliyyə təminatı almaq imkanına mali olmalı,ictimaiyyət tərəfindən dərk edilməli və
müdafiə olunmalıdır. İ darəetmə təşkil etmək (müəssisəni,istehsalı,əhalini,kollektivi,cəmiyyəti və s. ) məqsədyönlü fəaliyyətə real şərait yaratmaq kimi vacib xüsusiyyətləri də özündə birləşdirir.Beləliklə,cəmiyyətdə idarəetmə insanların ictimai,kollektiv və qrup halında həyat və fəaliyyətinə məqsədyönlü ( şüurlu,qərarlaşdırılmış,qabaqcadan düşünülmüş ), təşkiledici və tənzimləyici təsir və qarşılıqlı təsir göstərmək formasıdır.Bu təsir bilavasitə özünüidarə formasında və yaradılmış xüsusi sturukturlar ( dövlət,ictimai birliklər,partiyalar,firmalar,kooperativlər,müəssisələr,ittifaqlar ) tərəfindən göstərilir.
Yüklə 426,32 Kb. Dostları ilə paylaş:
|