Dareətmə nəzəriyyəsi



Yüklə 426,32 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/6
tarix04.12.2019
ölçüsü426,32 Kb.
#29795
1   2   3   4   5   6
idaretmenezeriyye az15cavab


18.Dövlət idarəçilik sistemində sistemlər nəzəriyyəsinin rolu 

Cavab:    Sistemlər  nəzəriyyəsinin  baniləri  Norbert  Viner,  fon  Bertalanfi  və 

Boqdanovun könsepsiyaları müasir dövlət idarəetmə sistemlərinin elmi dildə təsvir 

edilməsinin  özünəməxsus  əsasmı  təşkil  etmişdir.  Kibemetika  elminin 

yaradıcılanndan  biri    N.Viner  sistemlərin  idarəolunması  konsepsiyasını  irəli 

sürərək  bütün  növ  sistemlərdə  informasiya  axınları  vasitəsilə  idarəetmə 

mexanizminin  mühüm  elementi  sayılan  əks  əlaqə  mexanizmini  təsvir  etmiş, 

informasiyanın  kəmiyyət  ölçüsünü  verməklə,  tənzimlənmə  səylərinin  meyarını 

təklif  etmişdir.  O  göstərmişdi  ki,  sistemin  daxili  qaydadan  kənarlaşmasını 

(«entropiya»  kəmiyyəti  ilə  ölçülür)  azaltmaq  məqsədi  və  buna  xidmət  edən 

vasitələr idarəetmənin əsas meyar rolunu oynayırlar. 

Avstriya  alimi  fon  Bertalanfınin  konsepsiyasına  görə  bütün  sıstem  növləri  (canlı, 

lexniki,  sosial  -  o  cümlədən,  ictimai  və  dövlət  sistemləri)  oxşar  straktur  və 

funksional  xassələrə  malikdirlər.  Buradan  belə  qənaətə  gəlinmişdir  ki,  müəyyən. 

növ sistemləri öyrənməklə, açıqlanmış qanunauyğunluqları digər (məsələn, sosial) 

sistemlərə  tətbiq  etmək  olar.  Burada  o,  diqqəti  daha  çox  özünütənzimləmə  və 

özünütəşkil  fenomenlərinə  cəlb  etmişdir.  Sistemin  özü-özünü  idarəetməsi  üçün 

onun  tərkibində  buna  cavabdeh  olan  xüsusi  elementlərin  və  ya  yarım  sistemin 

olması  xüsusi  qeyd  edilmişdir.  Buradan  dövlət  idarəçiliyi  üçün  çıxanlan  qənaət 

ondan ibarətdir ki, dövlət - idarəetmə subyekti olaraq, ictimai sistemi idarə edən bir 

yanm  sistem  kimi  çıxış  edir  (məhz  buna  dövlət  idarəetmə  sistemi  deyilir),  digər 

tərəfdən  dövlətin  özünü,  yəni  dövlət  sistemini  idarə  edən  dövlət  aparatı 

(anqlosakson  ənənəsində  -  “administrasiya”)  bir  yanm  sistem  kimi  fəaliyyət 

göstərməlidir. Beləliklə, həm idarə olunan obyektlə birlikdə subyektin sistem təşkil 

etməsi,  həm  də  dövlət  idarəçilik  subyektlərinin  sistemlilik  keyfiyyətinə  malik 

olması dövlət idarəçilik sisteminin nəzəri-  metodoloji cəhətdən əsaslandırılmasını 

təmin etmiş olur. 



Ş

redinger qeyd edir ki, açıq sistemlər yalnız xarici impulslara cavab olaraq hərəkət 

etmirlər, onlann daxili inkişaf impulsları sistemi fəaliyyətə gətirən əsas amil olur, 

mühitin  təsirləri  isə  sistemi  xarici  şəraitə  uyğunlaşmağa  vadar  edir.  Bu  fıkirləri 

dövlət idarəçilik sisteminin qurulması və inkişafı prosesinə tətbiq edərkən inkişafm 

mənbəyini yalnız sistemin xaricində deyil, onun daxilində də axtarmaq vacib olur. 

Rus  alimi  N.Boqdanovun  XX  əsrin  əvvəllərində  yaratdığı  «Tektologiya 

nəzəriyyəsində» təşkilati sistemlərin qanunauyğunluqları, ierarxik idarəetmə təməl 

müddəalar  kimi  əsaslandırlmışdır.  Boqdanovun  baxışlarına  görə,  müxtəlif  ölçülü 

və  təbiətli  təşkilatlar  sistem  kimi  təsəvvür  edilməlidir  və  burada  sistemin 

bütövlüyü,  sabit  fəaliyyəti  struktur  elementlərinin  münasibətlərindən  birbaşa  asılı 

olur. 


Bütün  bunlarla  yanaşı,  sistem  nəzəriyyəsinin  belə  bir  mühüm  tezisinə  diqqət 

yetirək  ki,  məhz  sistem  çərçivəsində  tədqiqatçıların  aşkar  etdiyi  idarəetmə  və 

dərketmə proseslərinin oxşarlığı və sıx əlaqəsi dövlət idarəçilik sistemində xüsusən 

ə

həmiyyətlidir.  Bunun  nəticəsi  kimi,  belə  bir  müddəa  irəli  sürülmüşdür  ki, 



idarəetmə  subyektinin  idarəedici  təsirlərinin  əhəmiyyəti,  səmərəliliyi  və 

məhsuldarlığı,  onun  qərarlarının  hazırlanması,  qəbulu  və  yerinə  yetirilməsində 

apardığı  idrak  işi  (obyekti,  prosesi,  özünü  öyrənməsi,  tədqiqatı)  ilə  şərtləndirilir. 

Beləliklə,  müasir  sistem  tələbləri  dövlət  idarəetmə  orqanlarının  işində  analitik-

tədqiqat işinin mühüm yer tutmasına dəlalət edir. 

Müasir zamanda sistem baxışların məhsulu sayılan sərhədlər və rekursiya («özünə 

müraciət») prinsipinə əsasən obyektin fəaliyyətini şərtləndirən məhdudiyyətlər və 

amillər,  eyni  zamanda  bu  fəaliyyətin  nəticələrinin  və  əldə  olunması  prosesinin 

qiymətləndirmə  meyarına  çevrilirlər.  Bu prinsipi  dövlət idarəçiliyinə tətbiq  etsək, 

onda  real  dövlət  idarəçilik  sisteminin  nəzəri  (ibtidai)  qiymətləndirmə  qaydasını 

ə

ldə etmiş olanq. Bu qaydaya görə müasir dövlətin idarəetmə subyekti (bu və digər 



dövlət  idarəetmə  orqanı)  sistemin  fəaliyyətində  dərketmə  prosesinin  yer  tutduğu 

dərəcədə səmərəlilik göstəricisinə malik olur. Lakin bu prinsipi digər prinsiplər və 

şə

rtlər  nəzərə  alınmadan  mütləq  qaydada  tətbiq  etmək  düzgün  olmazdı,  çünki 



idarəetmə  prosesi  yalnız  dərketmə  (məsələn,  müşahidə  və  təhlil)  işindən  ibarət 

deyildir.  Bu  prosesdə  subyektin  həm  iradə  və  təşəbbüs,  həm  də  maraq  və 

kompromis  xarakterli  fəaliyyətlərinin  yeri  vardır,  bunların  hər  biri  isə  fərqli 

qaydada qiymətləndirilməlidir. 



 

19.Sistemlər nəzəriyyəsinin mühüm müddəaları  

Cavab:  Sistem  nəzəriyyəsinin  belə  bir  mühüm  tezisinə  diqqət  yetirək  ki,  məhz 

sistem  çərçivəsində  tədqiqatçıların  aşkar  etdiyi  idarəetmə  və  dərketmə 

proseslərinin  oxşarlığı  və  sıx  əlaqəsi  dövlət  idarəçilik  sistemində  xüsusən 

ə

həmiyyətlidir.  Bunun  nəticəsi  kimi,  belə  bir  müddəa  irəli  sürülmüşdür  ki, 



idarəetmə  subyektinin  idarəedici  təsirlərinin  əhəmiyyəti,  səmərəliliyi  və 

məhsuldarlığı,  onun  qərarlarının  hazırlanması,  qəbulu  və  yerinə  yetirilməsində 

apardığı  idrak  işi  (obyekti,  prosesi,  özünü  öyrənməsi,  tədqiqatı)  ilə  şərtləndirilir. 

Deməli,müasir  sistem  tələbləri  dövlət  idarəetmə  orqanlarının  işində  analitik-

tədqiqat işinin mühüm yer tutmasına dəlalət edir. 

Sistemlər  nəzəriyyəsinin  bir  sıra  əsas  məqamlarına  baxışdan  sonra  sistemli 

yanaşmanın aşağıdakı mühüm müddəalarını qeyd etmək olar: 

cəmiyyətlə onu idarə edən dövlətin birbaşa və əks əlaqə kanalları vasitəsilə 



birliyi xüsusi dövlət idarəetmə sistemini təşkil edir; 

dövlət  idarəetmə  sistemi  konkret  cəmiyyətin  ictimai  sisteminin  ümumi 



idarəetməsinin tərkib hissəsidir; 

dövlət  idarəçilik  sistemi  açıq,  mürəkkəb,  ierarxik  və  şəbəkə  quruluşuna 



malik sosial sistemin növüdür; 

konkret  tarixi  dövr  ərzində  real  cəmiyyətin  dövlət  idarəçilik  sisteminin 



təsviri  onun  siyasi,  hüquqi,  diplomatik,  təşkilati,  iqtisadi,  sosial,  mədəni  və  s. 

səpkilərdə işıqlandırılmasını tələb edir. 

Dövlət idarəctmə sisteminin iki tərifi vardır: 

idarəedən  və  idarəolunan  yarım  sistemlərin  qarşılıqlı  əlaqə  və  təsirlərdə 



vəhdət təşkil etməsi; 

dövlətin idarəçilik təsirlərinin işlənib-hazırlanmasmı və həyata keçirilməsini 



təmin  edən  məqsədlər,  prinsiplər,  metodlar  və  funksiyaların  qarşılıqlı  əlaqələr 

vəhdəti. 

 

20.İctimai idarəetmənin geneoloji ağacı 

   Cavab:    Dövlətin  idarəçilik  təsirlərinin  işlənib-hazırlanmasmı  və  həyata 

keçirilməsini təmin edən məqsədlər, prinsiplər, metodlar və funksiyaların qarşılıqlı 

ə

laqədə və vəhdətdə fəaliyyət göstərirlər. 



      Bu müddəa ilə bağlı qeyd edək ki, dövlət idarəçiliyinin sistemliliyinin genezisi 

(«genezis» -latın köklü “yaranma” və “təkamüllü” inkişafın başlanğıcını ifadə edən 

termindir) ən sadə formada ictimai fikirdə aşağıdakı sxemlə əks olunur (şəkil 5.1). 

 


 

 

Şə



k 5.1. Ictimai idarəetmənin «geneoloji ağacı» 

 

Şə

kildən  göründüyü  kimi,  dövlət  idarəçiliyinin  müasir  inkişaf  mərhələsi  elmi-



ictimai  fikirdə  onun  getdikcə  daha  çox  ictimai  idarəetmə  sisteminin  ayrılmaz 

hissəsinə  çevrilməsindən  xəbər  verir.  Xatırladaq  ki,  tarixi  təkamüllü  inkişaf  yolu 

ilə dövlət sistemləri məhdud bir elemcntdən başlayaraq bütün ictimai sistemi əhatə 

edən  total  idarəçiliyə  çevrilmişdilər.  Son  dövrün  meylləri  isə  sistemli  yanaşma 

nöqteyi-nəzərindən xarici mühitin (əsasən qloballaşma amillərinin) təsiri altında və 

daxili  səmərəlilik  tələbləri  müqabilində  daha  çox  «ictimailəşmə  meylləri»  ilə 

səciyyələnmişdir. 

Sxemdən  göründüyü  kimi,  müasir  dövlət  idarəetməsi  nəzəriyyəsi  üç  elmdən: 

hüquq,  sosiologiya  və  sistemlər  nəzəriyyəsindən  bəhrələnir.  Belə  ki,  dövlətin  bir 

siyasi-hüquqi  institut  kimi  hüquq  paradiqması  və  sosial  institut  kimi  sosioloji 

paradiqması  geniş  yer  tutmuşdur.  Müasir  ictimai  və  siyasi  sistemlər  və  proseslər 

hüquq  və  sosiologiyanın sintezi sayılan  politologiyanın  tədqiqat predmetini təşkil 

etmişdir.  Eyni  zamanda  sosial  sistemlərin  genezisi,  təşkili,  fəaliyyəti  və 

idarəolunması sosiologiya və sistemlər nəzəriyyəsinin sintezi nəticəsində idarəetmə 

nəzəriyyəsində öz təcəssümünü tapmışdır. 

Nəhayət,  idarəetmə  və  siyasət  subyektləri  əsas  sosial  sistem  kimi  dövlət  və 

hakimiyyət  timsalında  ictimai  sistem  anlayışı  ilə  təmsil  olunurlar.  Bunun 

müqabilində  cəmiyyətin  idarəolunması  (ictimai  idarəetmə),  o  cümlədən,  bu 

prosesdə  dövlətin  aparıcı  və  həlledici  rolunun  açıqlanması  ictimai  sistemlər  və 

idarəetmə haqqında inteqrativ təlimlərin tərkibində öyrənilir. 

Dövlət bu mənada ictimai sistemdə idarəetmənin təşkili üsulu kimi müəyyən edilir. 

Dövlət  idarəçilik  sisteminin  verilmiş  ikinci  tərifınə  görə  prinsiplər,  funksiyalar, 

məqsədlər  və  metodların  strukturu  təyin  edilməlidir  ki,  onların  idarəetmə 

sistemində struktur təyinatı düzgün yerinə yetirilə 

bilinsin.  

 


21.İstehsal nədir və İdarəetmənin bir elim kimi öyrənilməsinin artıran 

səbəblər nələrdir? 

 İstehsal tələbi qarşılamaq üçün (qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq üçün) istehsal 

faktorlarını bir araya gətirərək (zaman uymu içində maddi dəyərini artırmağı diqqətə 

alınmaqla) mal və ya xidmətin hazırlanmasıdır. Artan insan ehtiyaclarını qarşılaya bilmək 

üçün istehsalın artmasıyla paralel olaraq istehsal prosesində artan emək gücünün 

(çalışanların) yaratdığı idarəetməsində yaranan probleçlər idəetmənin bir elim kimi 

öyrənilməsinin önəmini artırmışdır. 

 

22.İdarəetmə nədir və İdarəetmənin bir elim kimi öyrənilməsinə gətirə



səbəblər nələrdir? 

İdarəetmə bir şəxsin (və şəxslərin) qarşıya qoyduqları məqsədlərinə çatmaqları üçün 

başqa şəxslər vasitəsiylə işlərini gördürmələridir. İnsanların bəşəri bir faktor olduğunun 

və çalışanların daha da məhsuldarlıq və səmərəliliyinin artırmağın bunu əsas alan 

yanaşmalarla mümkün olduğunun öyrənilməsi kimi faktorlar İdarəetmənin bir elim kimi 

öyrənilməsinə gətirən səbəblərdəndir. 

 

23.Neo-Klassik İdarəetmə nəzəriyyəciləri ilə Klassik İdarəetmə nəzəriyyəçiləri 

arasında əsas yanaşma fərqi nədir? 

Neo-Klassik İdarəetmə nəzəriyyəciləri ilə Klassik İdarəetmə nəzəriyyəçiləri arasında 

əsas yanaşma fərqi çalışanlara (bəşəri varlıq olan insanlara ) yanaşmalarındadır. Klassik 

İdarəetmə nəzəriyyəçiləri çalışanlara yalnız teknik yöndən yanaşdıqları halda, NeoKlassik 

İdarəetmə nəzəriyyəciləri pisiko-teknik yöndən yanaşmışlardır. 

 

24.İdarəetmə nəzəriyəçilərindən Max Weber və Mac Gregorun idarəetmədəki 



yanaşmaları? 

İ

darəetmə  nəzəriyəçilərindən  Max  Weber  bürokratyanı  idarəetmədə  peşəkarlıq 



kimi izah 

edir,  onu  qabiliyyətlər  və  rasional  biliklərlə  əsaslandırırdı.  Mac  Gregorun 

idarəetmədəki 


yanaşmalarında isə insanları davranış və xarakterik xüsusiyyətlərinə əsasən X və Y 

tipi 


altında  quruplaşdırırdı.  İnsanların  davranış  qaydalarına  görə  idarəetmə  elmi 

məktəbinin 

nəzəriyyəçilərindəndir. 

 

25.İdarəetmə metodları hansılardır və müasir idarəetmə nəzəriyyəçilərinin 



önərdiyi idarəetmə metodları? 

Vadaretmə,  təhriketmə  və  inandırma  metodlarıdır.  Müasir  idarəetmədə  istifadə 

edilən 

metoda əsas məqsədi idarəetmə prosesinin düzgün təşkilini təmin etmək, hədəfə 



çatmaq  üçün  müasir  texnikadan,  əmək  və  istehsalın  təşkilinin  mütərəqqi 

formalarından 

ə

n səmərəli şəkildə istifadə etməkdir. 



 

26.İdarəetmə funkusyaları hansılardır və idarəetmədə planlamanın önəmi 

nədir? 

 İdarəetmə funkusyaları; planlama, təşkilatı təşkil etmə, koordinasya, icra, nəzarət 

etmədir.  Nə  edəcəyinə,  nəcür  edəcəyinə,  nə  ilə  edəcəyinə,  harda  edəcəyinə,  nə 

qədər 


edəcəyinə  və  kim  üçün  (bazar)  edəcəyinə  veriləcək  qərarların  qabaqcadan 

bilinməsi 

baxımından  düzgün  planlama  çox  önəmlidir.  Yrıca,  idarəetmədə  icra  zamanı 

görülən 


işlərin düzgünlüyünü, doğru olub olmadığını ölçmək üçün planlanana uyğunluğuna 

baxaraq  öyrənmək  olar  ki,  bu  da  planlamanın  ən  önəmli  tərəflərindəndir.  8. 

İ

darəetmə funkusyaları; planlama, təşkilatı təşkil etmə, koordinasya, icra, nəzarət 



etmədir.  İşlərin bölünməsi,  işlərə görə  vəzifələrin bölünməsi, çalışacaq insanların 

düzgün 


seçimi, çalışılacaq yer və quruluşların qabaqcadan təyin edilməsi, səlahiyyət və 

məsuliyyətlərin  doğru  şəkildə  paylaşdırılması  v.s.  idarəetmədə  təşkiletmənin 

önəmli 


addımlarıdır. 

 

27.İdarəetmə funkusyaları hansılardır və idarəetmədə tənzimləmənin önəmi 



nədir? 

İ

darəetmə funkusyaları; planlama, təşkilatı təşkil etmə, koordinasya, icra, nəzarət 



etmədir.  Nə  edəcəyinə,  nəcür  edəcəyinə,  nə  ilə  edəcəyinə,  harda  edəcəyinə,  nə 

qədər 


edəcəyinə  və  kim  üçün  (bazar)  edəcəyinə  veriləcək  qərarların  qabaqcadan 

bilinməsi 

baxımından  düzgün  planlama  çox  önəmlidir.  Yrıca,  idarəetmədə  icra  zamanı 

görülən 


işlərin düzgünlüyünü, doğru olub olmadığını ölçmək üçün planlanana uyğunluğuna 

baxaraq  öyrənmək  olar  ki,  bu  da  planlamanın  ən  önəmli  tərəflərindəndir.  8. 

İ

darəetmə funkusyaları; planlama, təşkilatı təşkil etmə, koordinasya, icra, nəzarət 



etmədir.  İşlərin bölünməsi,  işlərə görə  vəzifələrin bölünməsi, çalışacaq insanların 

düzgün 


seçimi, çalışılacaq yer və quruluşların qabaqcadan təyin edilməsi, səlahiyyət və 

məsuliyyətlərin  doğru  şəkildə  paylaşdırılması  v.s.  idarəetmədə  təşkiletmənin 

önəmli 

addımlarıdır. 



 

 

28.İdarəetmədə motivasyanın rolu və önəmi nədir? 

Çalışanların  təşkilata  bağlılıqları,  gördükləri  işin  onlar  açısından  önəmini 

artırmaları, 

işlərindəki məhsuldarlıq və səmərəliliklərini artırmaları baxımından İdarəetmədə 

motivasyanın  rolu  və  xüsusiylədə  düzgün  motivasya  vasitə  və  yollarının  seçimi 

olduqca 


önəmlidir. 

29.Təşkilat və müəsisə tərifi və günümüzün istehsal funkusyalarından 

sahibkarlıq ruhunun önəmi? 

Təşkilat;  qarşıya  qoyulan  ortaq  məqsəd  doğrultusunda  bir  araya  gələrək  ortaq 

fəaliyyətin 

göstərilməsidir. Müəsisə; qarşıya qoyulan məqsəd doğrultusunda bir araya gələrək 

tələbi 

qarşılamaq (mad di dəyəri artırmaqla) üçün mal və ya xidmətin hazırlandığı yerdir. 



Günümüzdə,  tələbin  düzgün  təyin  edilərək  zaman  baxımından  da  uyumlu  bir 

şə

kildə 



Istehsal  faktorlarının  bir  araya  gətirilərək  mal  və  ya  xidmətin  hazırlanması 

baxımından 

istehsal funkusyalarından sahibkarlıq ruhunun çox böyük önəmi vardır. 

 

30.İdarəçi kimdir və idarəçi ilə lider arasındakı fərqlər nələrdir? 

İ

darəetmə  tərifinə  dəyanaraq;  bir  şəxsin  (və  şəxslərin)  qarşıya  qoyduqları 



məqsədlərinə 

çatmaqları üçün başqa şəxslər vasitəsiylə işlərini gördürməsi idarəetmə bunu icra 

edən 

isə  idarəçidir.  Lider  geniş  vizyonu  daxilində  işlərini  quran,  mövcut  duruma  görə 



insiyatif 

üstlənən, yalnız qoyulmuş qayda və qanunlar daxilində deyil də öz qabiliyyət və 

bacarıqları doğrultusunda hərəkət edən, qayda və qanunlar daxilində olmasa da bir 

və 


ya  bir  neçə  şəxsi  öz  arxasınca  apara  bilən  v.s.  kimi  üstün  xüsusiyyətləriylə 

idarəcidən 

fərqlənməkdədir. 

 

31.Formal təşkilatlar hansılardır və təşkilata dolayı təsir edən xarici mühit 



amilləri? 

Formal təşkilatlar ortaq hədəfə nail olmaq üçün fəaliyyətləri şüurlu səkildə 



ə

lqaələndirilən  insanlar  qrubudur.  Təşkilata  birbaşa  təsir  edən  xarici  mühit 

amillərinə 

tədarikçiləri, əmək resurslarını, rəsmi dövlət qanunlarını, rəsmi dövlət orqanlarını, 

istehlakçıları və rəqibləri misal göstərmək olar. 

 

32.Qeyri-formal təşkilatlar hansılardır və təşkilata birbaşa təsir edən xarici 



mühit amilləri? 

Qeyri-formal  təşkilatlar  formal  təşkilatların  tərkibindəki  qruplardır.  Bu  qruplar 

daxili 

səbəblərdən meydana gəlir və onların üzvləri bir-birləriylə daimi qarşılıqlı təsirdə 



olur. 

Təşkilata birbaşa təsir edən xarici mühit amillərinə tədarikçiləri, əmək resurslarını, 

rəsmi 

dövlət  qanunlarını,  rəsmi  dövlət  orqanlarını,  istehlakçıları  və  rəqibləri  misal 



göstərmək 

olar. 


 

33.Təşkilatın xarici və daxili amilləri hansılardır? 

Təşkilatın  xarici  amilləri  siyasi  və  sosial-mədəni  amillər,,  iqtisadi  vəziyyət, 

beynəlxalq 

hadisələr,  elmi-texniki  tərəqqi  v.s.  dir.  Daxili  amilləri  məqsədləri,  quruluşu 

(strukturası), 

texnologiya və şalışanları (insanlar), vəzifə v.s. dir. 

 

34.İstehsalın ixtisaslaşdırılması və əmək bölgüsündən asılı olaraq 

dövlətlərarası  ixtisaslaşdırma nədir? 

İ

stehsalın ixtisaslaşdırılması xalq təsərrüfatı sahələri, müəssisələr arasında, istehsal 



prosesinin  müxtəlif  mərhələlərini  yerinə  yetirən  müəssisələr  daxilində  əməyin 

ictimai 


bölgüsü  formasıdır.  İqtisadiyyatın  istehsal  təsərrüfat  həlqələrindəki  əmək 

bölgüsünə görə 



ixtisaslaşmanın növlərindən biri firmadaxili ixtisaslaşdırmadır. 

 

 



35.İdarəetmənin təşkilatı formaları hansılardır və fərdi müəsisələrin üstün 

cəhətləri? 

İ

darəetmənin təşkilatı formaları: fərdi müəssisələr, istehsal koorperativləri, dövlət 



müəssisəsi, yoldaşlıq müəssisələri, cəmiyyətlər və müqavilə birlikləridir. Fərdi 

müəsisələrin  üstün  cəhətləri  kimi  müştəri  təlabatındakı  dəyişmələrə  gecikmədən 

qarşılıq 

verə bilməsi, qərarları daha operativ qəbul edə bilməsi v.s. göstərilə bilər. 



 

36.Stratejik planlama prosesində



 yararlanılan taktika, siyasət, prosedura 

nədir? 

Taktika:  r

ящбярлийин  узун  мцддятли  мягсядлярля  разылашдырылмыш  вя  она  наил 

олунмасыны  йцнэцлляшдирян  гыса  мцддятли  мягсядляри,  щямчинин  цмуми 

узунмцддятли  плана  уйьун  гыса  мцддятли  планлары  ишляйиб  щазырламалары 

мягсядя уйьун олурki, bеля гыса мцддятли стратеэийаны тактика адландырырлар. 

Сийасят:  юзцндя  мягсядя  наил  олмаьа  истигамятлянмиш  тядбирляри,  гярарларын 

гябул едилмясини вя цмуми рящбярлийи бирляшдирир. 

Проседура:  конкрет  ситуасийаларда  щяйата  кечирилян  щярякятлярин  тясвиридир. 

Цмуми щалда проседурайа уйьун щярякят едян фярдляр юз фяалиййятляриндя даща 

аз сярбястлийя малик олурлар вя даща аз сайда алтернатив сащиби олурлар. 

 

 



37.Tə

labat və motivasya nədir? Müasir motivasyaların əsasının 

yaradılması prosesində önəmi olan bildiyiniz nəzəriyyələr (yalnız 

adlarını çəkməklə) hansılardır? 

Motivasiya-insanы  fяaliyyяtя  hяvяslяndirяn,  onun  fяaliyyяtinin  sяrhяd  vя 

formalarыnы  mцяyyяn  edяn,  fяaliyyяtinя  istiqamяt  verяn,  mяqsяdlяrinin 


reallaшdыrыlmasыnы  istiqamяtlяndirяn  daxili  vя  xarici  stimullaшdыrыcы  qцvvяlяrin 

mяcmusudur.  Tяlяbatlar  -  bu  insanlarыn  daxilindя  olur  vя  yaranыr,  mцxtяlif 

insanlar  цчцn  цmumi  olur,  lakin  eyni  zamanda  hяr  bir  insanda  fяrdi  ifadя 

tapыr.  A.Maslou  tяrяfindяn  hazыrlanmыш  tяlяbatlarыn  ierarxiya  nяzяriyyяsi, 

D.Mak-Klellandыn  яldя  edilmiш  (qazanыlmыш)  tяlяbatlar  nяzяriyyяsi, 

K.Alderferin ERG nяzяriyyяsi, F.Hersberqin iki amilli nяzяriyyяsi.  

 

38.Motivasyanın mə

zmunuyla bağ Alderferin ERG nяzяriyyяsini açıqlayın? 

Alderferin ERG nəzəriyyəsində Maslounun tяlяbatlar ierarxiyasы 

nяzяriyyяsindяn fяrqli olaraq o  hesab edir ki, цч яsas tяlяbatlar qrupu var: 1) 

Mюvcudluq tяlяbatlarы,  2) Яlaqя tяlяbatlarы, 3) Иnkiшaf tяlяbatlarы.  

 

39.Motivasyanın mə



Yüklə 426,32 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin