“Dasturiy injiniring” fakulteti “MA‟lumotlar tuzilmasi va algoritmlar”

 
 

---

14 
1.2.4. Belgili toifa 
 
Belgili toifaga belgilarning chekli to„plami yoki liter, ularga lotin 
alifbosidagi harflar va unda yo„q kirill harflar, o„nlik raqamlar, matematik va 
maxsus belgilar kiradi. Belgili ma‟lumotlar hisoblash texnikasi bilan inson 
o„rtasidagi aloqani o„rnatishda katta ahamiyatga ega. Belgili toifadagi 
o„zgaruvchilar ustida turli matematik amallarni bajarish mumkin. Bunda amallar 
belgilarning ASCII kodlari ustida bajariladi. Shu sababli, belgili toifalarni 
taqqoslash ham mumkin va taqqoslashlarning natijalari bool toifasiga kiradi. C++ 
tilida belgili toifalarning qiymatlari qo„shtirnoq ichida beriladi va u bitta belgidan 
iborat bo„lishi mumkin. 
1.5-jadval 
Belgili toifa shakllari 
Toifa 
ko„rinishi 
Mazkur toifadagi 
o„zgaruvchining qabul 
qiladigan qiymat oralig„i 
O„zgaruvchining kompyuter 
xotirasidan egallaydigan joyi 
char(signed 
char) 
-128…127 
1 bayt 
unsigned 
char 
0…255 
1 bayt 
wchar_t 
(kengaytiril
gan simvolli 
tip) 
0…65535 
2 bayt 
Satr (qator) – bu qandaydir belgilar ketma-ketligi bo„lib, satr bitta, bo„sh 
yoki bir nechta belgilar birlashmasidan iborat bo„lishi mumkin. C++ tilida satrlarni 
e‟lon qilish belgilar massivi shaklida amalga oshiriladi. Bu haqda keyinroq batafsil 
to„xtalamiz. 
Belgili toifadagi o„zgaruvchilar ustida o„zlashtirish, taqqoslash va turli 
matematik amallarni bajarish mumkin. Bunda agar belgili toifalar ustida matematik 
amallar bajariladigan bo„lsa, belgilarning ASCII kodlari olinadi.

---

15 
Belgilar va qatorlarga doir quyidagi sodda dasturni keltiramiz: 
#include 
using namespace std; 
int main() 
{ char x='a'; 
char y='b'; 
char min; 
cout<<”belgilar yig‘indisi=”<
kodlarini yig‘indisi - 195 
cout<
if(x>y) min=y; 
else min=x; 
cout<<”min=”<
system("pause"); 
} 
Natija: belgilar yig‘indisi=195 
a b
min=a