Dasturlash asoslari

10.1. O‘zgaruvchi nomlari

O‘zgaruvchilar o‘qishga qulay va birqancha ko‘rgazmali bo‘lishi uchun qandaydur ma’noga ega bo‘lgan nomlar beriladi. O‘zgaruvchilar nom berishda bir nechta qoidalar mavjud:

• 
  O‘zgaruvchi nomi 255 dan oshmagan belgilardan iborat bo‘lishi mumkin;
  
• 
  O‘zgaruvchi nomi ixtiyoriy harf va raqamlardan tashkil topishi mumkin;
  
• 
  O‘zgaruvchi nomining birinchi belgisi harf bulishi shart;
  
• 
  O‘zgaruvchi nomida probellar bo‘lmasligi kerak;
  
• 
  O‘zgaruvchining nomi uzunligi unikal va ko‘rish chegarasidan oshmasligi kerak.
  

Masalan, o‘zgaruvchi nomlari quyidagicha bo‘lishi mumkin: CurrentNum, Total, Date_of_birth. Navbatdagi o‘zgaruvchi nomlari bo‘lishi mumkin emas: 1Time, $Total, Date of birth.
Ma’lumotlarning turiga qarab o‘zgaruvchi nomlarining prefikslari tavsiya qilinadi. Ular quyidagi jadvalda keltirilgan:

Ma’lumotlarning turi	Prefiks	Misol
Boolean	bin	binSuccess
Currency	cur	curPrice
Date	dtm	dtmFinish
Double	dbl	dblSum
Integer	int	intQuantity
Long	Ing	IngTotal
Single	sng	sngLength
String	str	strLastname
Variant	vnt	vntValue

10.2. Ma’lumotlarning turi

Visual Basic dasturiy muhitida quyidagi ma’lumlarning asosiy turlarini ishlatishingiz mumkin:

• 
  sonli (Integer, Long, Single, Double, Currency);
  
• 
  qator (String);
  
• 
  sana (Date);
  
• 
  mantiqiy (Boolean);
  
• 
  ixtiyoriy (Variant);
  

Ma’lumotlarning asosiy turlarining jadvali

Ma’lumotlar-ning turlari	O‘lchami (baytlarda)	Qiymatlar diapazoni	Misollar
Integer (Butun)	2 bayt	–32 768 dan + 32 767 gacha	Dim intX as Integer intX = 23546
Long (Uzun butun)	4 bayt	-2 147 483 648 dan [phone] gacha	Dim lngY as Long lngY = 1000000
Single (Bir karra aniqlikdagi siljuvchi nuqtali o‘nlik son)	4 bayt	-3.402823Е38 dan +3.402823Е38 gacha	Dim sngA as Single sngA = 4.781
Double (Ikki karra aniqlikdagi siljuvchi nuqtali o‘nlik son)	8 bayt	-1.79769313486 232D308 dan +1.79769313486232D308 gacha	Dim dblB as Double dblB = 1.00000000001
Currency (Pullik)	8 bayt	-922337203685 477.5808 dan +922337203985477.5807gacha	Dim curM as Currency curM =25456.20
String (Qator)	har bir belgi 1 bayt	1 dan 1 65535 belgigacha	Dim strS as String strS = “Basic”
Boolean (Mantiqiy)	2 bayt	True (Rost) yoki False (Yolg‘on)	Dim binL as Boolean binL = True
Data (Sana)	8 bayt	January-1-100 (1.01.0100) dan December-31-9999 gacha	Dim dtmD as Data dtmD = #03-08-2005#
Variant (Variant)	16 bayt (son uchun) 22 bayt + bitta belgi 1 bayt (qator uchun)	Barcha turlar uchun	Dim vntV vntV = 13.45 yoki vntV = “Техт”

10.3. O‘zgaruvchilarni e‘lon qilish

Visual Basic dasturlash muhitida o‘zgaruvchilarni e’lon qilish quyidagi sintaksis bo‘yicha amalga oshiriladi:

Dim O‘zgaruvchiNomi [As Ma’lumotlar_turi]
Quyidagicha misollarni keltirish mumkin:
Dim bInSuccess As Boolean
Dim strLastname As String, dblSum As Double
Fiksirlangan uzunlikdagi qatorlarni e’lon qilish uchun quyidagi sitaksis ishlatiladi:
Dim O‘zgaruvchinomi As String * O‘zgaruvchi_uzunligi
O‘zgaruvchi_uzunligi parametri belgilarning maksimal sonini ko‘rsatadi. (*) belgisi esa o‘zgaruvchi uzunligining fiksirlanganligini ko‘rsatadi.
O‘zgaruvchilarni aniq turda e’lon qilish orqali dastur translyatsiyasi rejimini o‘rnatish tavsiya etiladi. Buning uchun modulning boshida Option Explicit (Aniq turda e’lon qilish) operatorini kiritish kerak.

10.1-rasm

Bu operatorni Visual Basicning dastur oynasidagi barcha modullarga avtomat ravishda qo‘shish uchun Tools (Servis) menyusidagi Options (Parametrlar) buyrug‘I bajariladi. Options muloqot oynasi ochiladi va undagi Editor ilovasining Require Variable Declaration jumlasi to‘g‘risiga bayroqcha (flajok) o‘rnatiladi.

10.2-rasm

Agar Option Explicit operatorini modulga kiritmasangiz, unda siz o‘zgaruvchini noaniq e’lonidan foydalanishingiz mumkin. Bunday holatda o‘zgaruvchining turi birinchi o‘zlastirish operatoridayoq aniqlanadi va shu vaqtning o‘zida o‘zgaruvchiga xotiradan joy ajratiladi.