Davlat kadastrlari

4.1. Konlar, foydali qazilmalar va texnogen hosilalarning yuzaga chiqish 
hollari davlat kadastri 
Konlar, foydali qazilmalar nishonalari va texnogen hosilalari (mineral xom 
ashyoni qazib olish va qayta ishlash chiqishlari) davlat kadastri foydali qazilmalar 
nishonalari va texnogen hosilalar ob‘ektlariga tenglashtirilgan tavsifnomalari 
to‗plamidan iboratdir va u O‗zbekiston Respublikasi davlat kadastirlari yagona 
tizimining tarkibiy qismi hisoblanadi.
O‗zbekiston 
Respublikasi 
konlari, 
foydali 
qazilmalari 
nishonalari 
va 
texnogen 
hosilalarining 
davlat 
kadastri 
respublikaning mineral xom ashyo 
resurslari holatini baholash, yer osti 
boyliklarini 
geologik 
o‗rganish 
bo‗yicha 
ishlarni 
rivojlantirish 
dasturlarini ishlab chiqishni ta‘minlash, konlar, foydali qazilmalar nishonalarining 
asosiy tavsifnomalari va texnogen hosilalar ob‘ektlari bilan tezkorlik bilan 
tanishish, shuningdek, O‗zbekiston Respublikasi davlat kadastirlari yagona 
tizimidagi yer uchastkalarini baholash uchun mo‗ljallangan.
Quyidagilar kadastrni hisobga olish ob‘ektlari hisoblanadi: 

---

123 
O‗zbekiston Respublikasi foydali qazilmalari zaxiralari davlat balansida 
hisobga olingan foydali qazilmalar zaxiralari mavjud bo‗lgan konlar; 
foydali qazilmalar konlari uchastkalari, agar ularning zaxiralari O‗zbekiston 
Respublikasining foydali qazilmalari zaxiralari davlat balansida alohida satr bilan 
hisobga olinsa; 
O‗zbekiston Respublikasining foydali qazilmalari zaxiralari davlat balansida 
hisobga olinmagan, foydali qazilmalar zaxiralari mavjud bo‗lgan, lekin qidiruv 
(mufassal baholash) ishlari tugallanmagan konlar; 
foydali qazilmalari zaxiralari O‗zbekiston Respublikasi foydali qazilmalar 
zaxiralari davlat balansi hisobidan qandaydir sababga ko‗ra chiqarilgan konlar; 
tarkibida mineral xom ashyoning shunday turi bo‗yicha qazib olinayotgan 
konlarga sanoat talablariga javob beruvchi qimmatli komponentlar borligi jihatidan 
hech bo‗lmaganda bitta ruda jismi (qatlami) mavjudligi aniqlangan foydali qattiq 
qazilmalar nishonalari; 
tarkibidagi qimmatli komponentlar amaliy qiziqish tug‗diruvchi, shuningdek, 
atrof-muhitni ifloslantiruvchi va aholiga jiddiy xavf-xatar tug‗diruvchi kambag‗al 
rudalar ag‗darmalari, chiqindi omborlari va boshqa texnogen hosilalar. 
O‗zbekiston Respublikasining konlari, foydali qazilmalari nishonalari va 
texnogen hosilalari davlat kadastrida quyidagi ma‘lumotlarbo‗ladi. 
1. Foydali qazilmalar bo‗yicha: ob‘ektning geografik va ma‘muriy holati 
to‗g‗risidagi ma‘lumotlar, asosiy va ular bilan birgalikda joylashgan foydali 
qazilmalarning miqdoriy, sifat tarkibi hamda ularda mavjud bo‗lgan foydali va 
zararli komponentlar, konlarni qazishning geologik-iqtisodiy, kon-texnik, 
texnologik, gidrogeologik, ekologik va boshqa sharoitlari haqida. 
2. Foydali qazilmalar nishonalari bo‗yicha: Nishonaning geografik va 
ma‘muriy holati, uning geologik jihatdan o‗rganilganlik darajasi, aniqlangan 
zaxiralar miqdori va baholangan, prognoz qilingan resurslar to‗g‗risidagi 
ma‘lumotlar, mineral xom ashyoning mumkin bo‗lgan xossalari, shuningdek 
ob‘ektning kelgusida o‗rganish bo‗yicha tavsiyanomalar bo‗ladi. 

---

124 
3. Texnogen hosilalar ob‘ektlari bo‗yicha: Texnogen hosilalar manbalari, 
ularning shakllanish davri, texnogen xosilalarining ularning miqdoriy-sifat 
ko‗rsatkilari hamda ularni saqlash kon-texnik sharoitlari ko‗rsatilgan holdagi turi 
yoki xili to‗g‗risidagi ma‘lumotlar bo‗ladi.
4. Geologik-qidiruv va foydalanish ishlari, foydali qazilmaning texnologik 
sinovlari natijalariga doir aniq hisobotlarda, texnik-iqtisodiy tushunchalarda, 
dokladlar va texnik-iqtisoiy asoslashlarda, mineral xom ashyo konditsiyalarini va 
foydali qazilmalar zaxiralarini tasdiqlash bo‗yicha protokollarda mufassalroq 
axborotning, shuningdek, yer osti boyliklariga oid boshqa dastlabki axborotning 
mavjudligi to‗g‗risidagi ma‘lumotlar ham bo‗ladi. 
Konlar, foydali qazilmalar nishonalari va texnogen hosilalar pasportlarini 
tuzish uchun quyidagilar dastlabki axborot manbalari hisoblanadi: geologik-suratga 
olish, qidirish, muhandislik-geologik, gidrogeologik, gioekologik, tematik, tajriba-
uslubiy, ilmiy-tadqiqot ishlari va yer osti boyliklarini o‗rganish bo‗yicha boshqa 
ishlar natijalari to‗g‗risidagi tasdiqlangan hisobotlar; mineral xom ashyoning 
texnologik 
sinovlari 
natijalari 
to‗g‗risidagi hisobotlar; qazib oluvchi 
korxonalarning texnogen hosilalarning yuqori daraja xavfli ob‘ektlari to‗g‗risidagi 
ma‘lumotlardan iborat bo‗lgan yillik hisobotlari; foydali qazilmalar zaxiralari 
balanslari; mineral xom ashyo konditsiyalarini va foydali qazilmalar zaxiralarini 
tasdiqlash bo‗yicha protokollar, shuningdek zaxiralarni hisobdan chiqarishga doir 
materiallar. Geologik materiallar seysmoaktivlik, sel xavfi, xavfli geologik 
jarayonlar (o‗pirilish, ko‗chish, cho‗kish, suffoziyalar, karetlar) alomatlari 
mavjudligi to‗g‗risidagi ma‘lumotlar bilan to‗ldiriladi. 
Konlar, foydali qazilmalar nishonalari va texnogen hosilalar pasportlari 
maxsus shakl (blanka)larda quyidagilar bo‗yicha tuziladi: rudali foydali qazilmalar 
konlari; rudasiz foydali qazilmalar konlari; sochma konlar; radioaktiv xom ashyo 
konlari; ko‗mir va yonuvchi slanetslar konlari; neft va gaz konlari; rudali foydali 
qazilmalar nishonalari; rudasiz foydali qazilmalar nishonalari; radioaktiv xom 
ashyo nishonalari; texnogen hosilalar ob‘ektlari. 

---

125 
Pasportlarni tuzish uslublari, maxsus shakllar (blankalar) O‗zbekiston 
Respublikasi Geologiya va mineral resurslar davlat qo‗mitasi tomonidan 
tasdiqlanadi. O‗zbekiston Respublikasi konlari, foydali qazilmalari nishonalari va 
texnogen hosilalari davlat kadastrini yuritish tartibi O‗zbekiston Respublikasi 
Geologiya va mineral resurslar davlat qo‗mitasi huzuridagi Davlat geologik fondi 
foydali qazilmalarni qazib olish va yer osti boyliklarni geologik o‗rganish ishlarini 
amalga oshiruvchi korxonalar (tashkilotlar) taqdim etgan dastlabki ma‘lumotlarni 
to‗plash, hisobga olish va tartibga solish asosida amalga oshiriladi. 
Hisobga olinishi kerak bo‗lgan konlar, foydali qazilmalar nishonalari 
aniqlangan taqdirda pasport yer osti boyliklaridan foydalanuvchi tomonidan har 
qaysi kon yoki foydali qazilmalar nishonasi uchun tuziladi. Qidirilayotgan 
(mufassal baholanayotgan) konlarni O‗zbekiston Respublikasi qazilmalari 
zaxiralari davlat balansida hisobga qo‗yishda pasport yer osti boyliklaridan 
foydalanuvchi tomonidan har qaysi kon yoki foydali qazilmalar nishonasi uchun 
tuziladi. Qidirish (mufassal baholanayotgan) tugallangach yangi pasport tuziladi.
Qazilayotgan konlar va texnogen hosilalar ob‘ektlari bo‗yicha pasportlar yer 
osti boyliklaridan foydalanuvchilar tomonidan ularning texnik chegaralarining har 
galgi o‗zgarishida tuziladi. Alohida uchastkalarda (qismlarda) kon ajratmalari 
doirasida konning geologik tuzilishini puxta aniqlash imkonini bergan qo‗shimcha 
geologik-qidiruv ishlari o‗tkazilgan qazilayotgan konlar bo‗yicha pasportlar yer 
osti boyliklaridan foydalanuvchilar tomonidan, mazkur ob‘ekt bo‗yicha foydali 
qazilmalar zaxiralarini navbatdagi yillik balansi taqdim etilgan taqdirda, tuziladi. 
Konlar, foydali qazilmalar nishonalari va texnogen hosilalar pasportlari yer osti 
boyliklarini geologik o‗rganish ishlari natijalari bo‗yicha hisobotlar uchun 
belgilangan tartibda tasdiqlanadi. 
Pasportni tuzgan, tekshirgan va tasdiqlagan shaxslar unda keltirilgan 
ma‘lumotlarning to‗g‗riligi uchun javob beradilar. Pasport tuzilmagan taqdirda 
yoki u belgilangan talablardan chetga chiqqan holda tuzilganda, Davlat geologiya 
fondi foydali qazilmalar zaxiralarining tegishli hisoboti yoki balansini hisobga 
olishni rad etadi, shuningdek, yer osti boyliklarini geologik o‗rganish bo‗yicha 

---

126 
amalga oshirilgan ishlar harajatlarini hisobdan chiqarish yuzasidan ma‘lumotnoma 
berishni rad qiladi. 
Quyidagilar O‗zbekiston Respublikasi konlari, foydali qazilmalari nishonalari 
va texnogen hosilalari davlat kadastrini yuritish bo‗yicha Davlat geologiya 
fondining asosiy vazifalari hisoblanadi: pasportlarni qabul qilish, ro‗yxatdan 
o‗tkazish va saqlash; hisobga olish ob‘ektlari katalogini yuritish; hisobga olish 
ob‘ektlarining ro‗yxatdan o‗tkazish kartalarini yuritish; konlar, foydali qazilmalar 
nishonalari va texnogen hosilalar davlat kadastri materiallarini to‗plash, hisobga 
olish, tartibga olish va saqlash. 
Hisobga olish ob‘ektlari pasportlarini qabul qilish ro‗yxatdan o‗tkazish va 
saqlash, katalog va ro‗yxatdan o‗tkazish kartalarini yuritish O‗zbekiston 
Respublikasi Geologiya va mineral rusurslar davlat qo‗mitasi belgilaydigan 
tartibda amalga oshiriladi. 
Davlat geologiya fondi o‗zining asosiy vazifalariga muvofiq quyidagilarni 
ta‘minlaydi: yer osti boyliklaridan foydalanuvchilar tomonidan hisobga olish 
ob‘ektlari pasportlarini tuzishga uslubiy rahbarlik qilish; hisobga olish ob‘ektlari 
pasportlarining Davlat geologiya fondiga o‗z vaqtida taqdim etilishini nazorat 
qilish; materiallarni davlat boshqaruv organlariga va davlat hokimiyati organlariga 
taqdim etish; manfaatdor yuridik va jismoniy shaxslarning ulardan foydalanish 
tartibi hamda shartlarini belgilash; tushadigan ma‘lumotlarni avtomatlashtirilgan 
holda ishlash tizimini yaratish va uning ixtisoslashtirilgan dasturiy ta‘minotini 
yo‗lga qo‗yish.