Davlat kadastrlari

4.5. Hayvonot dunyosining davlat kadastri 
Hayvonot dunyosining davlat kadastri 
yovvoyi hayvonlar soni, ularning geografik 
tarqalishi, miqdoriy va sifat tavsiflari, 
ulardan foydalanish hamda ulari iqtisodiy 
baholash 
to‗g‗risidagi 
uzluksiz 

---

147 
yangilanadigan axborot tizimi. 
Tabiiy erkin holda yashovchi yovvoyi hayvonlar: sut emizuvchilar, 
parrandalar, sudralib yurivchi hayvonlar, ham suvda, ham quruqlikda yashovchi 
hayvonlar, baliqlar, umrtqasizlar hayvonot dunyosining davlat kadastri ob‘ektlari 
hisoblanadi. Davlat kadastrini yurituvchi organlar, ov qilish va baliq ovlash 
xo‗jaligini yurituvchi, xayvonlarni tabiiy muhitdan ajratib olib hamda ajratib 
olmasdan ilmiy, madaniy-ma‘rifiy, o‗quv va tayyorlash maqsadlarida hayvonot 
dunyosidan foydalanuvchi yuridik shaxslar hayvonot dunyosi davlat kadastrining 
sub‘ektlari hisoblanadi. 
Quyidagilar 
kadastrni 
yuritishning 
asosiy 
prinsiplari 
hisoblanadi: 
respublikaning butun hududida hayvonlarning barcha turlari yoki kichik turlarining 
imkoni boricha ko‗p sonini qamrab olish; axborotni to‗plash, qayta ishlash 
texnologiyasi va taqdim etish metodikasining yagonaligi; Davlat kadastrlari 
yagona tizimi talablarini ta‘minlash; kadastr axborotini to‗ldirish va yangilashning 
ishonchliligi va uzluksizligi; davlat kadastrini yuritishni markazlashtirilgan tartibda 
boshqarish. 
Hayvonot dunyosining davlat kadastri ob‘ektlarni: ro‗yxatdan o‗tkazishni, 
ular sonini hisobga olish va foydalanish sifatini, iqtisodiy baholashni, kadastr 
axborotini 
tizimlashtirishni, 
saqlashni, 
yangilashni 
va 
uni 
manfaatdor 
foydalanuvchilarga tegishli shakllarda va hajmlarda belgilangan tartibda tezkor 
berishni o‗z ichiga oladi. 
Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari kadastr axborotidan bepul 
foydalanadilar, manfaatdor yuridik va jismoniy shaxslar qonun hujjatlarida 
belgilangan miqdorlarda haq to‗lab foydalanadilar. Kadastrni yuritish davlat 
byudjeti mablag‗lari hisobiga amalga oshiriladi. Hayvonot dunyosini davlat 
tomonidan hisobga olishni va davlat kadastrini yurituvchi barcha tashkilotlar 
mablaq bilan ta‘minlanishi kerak. 
O‗zbekiston Respublikasining hayvonot dunyosini davlat kadastrida yovvoyi 
hayvonlarning har bir turi (kichik turi) bo‗yicha ma‘lumotlar mavjud bo‗ladi. 
Yovvoyi hayvonlar turlari quyidagi guruhlarga birlashtiriladi: 

---

148 
a) Qizil kitobga kiritilgan hayvonlarning kamyob va yo‗qolib ketayotgan 
turlari; 
b) muhofaza qilinadigan tabiiy hududlardagi hayvonlar turlari;
v) ovlanadigan hayvonlar turlari; 
g) baliqlar; 
d) qishloq xo‗jaligi zararkunandalari bo‗lgan hayvonlar; 
e) o‗rmon xo‗jaligi zararkunandalari bo‗lgan hayvonlar; 
j) odam va hayvonlarning alohida xavfli yuqumli kasalliklarini tarqatuvchi 
hayvonlar; 
z) hayvonlarning boshqa turlari. 
Turlar (kichik turlar)ning har bir guruhida quyidagi ma‘lumotlar mavjud 
bo‗lishi kerak: tur (kichik tur)ning maqomi; tarqalishi (hududlar bo‗yicha 
taqsimlanishi); soni; biologiyasi va tur (kichik tur)ning ommaviylashuvi; 
foydalanilishi; iqtisodiy baholanishi. 
O‗zbekiston Respublikasi Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‗mitasi 
tomonidan 
tasdiqlangan 
Nizomga muvofiq yuritiladigan "O‗zbekiston 
Respublikasi hayvonlarining genetik fondi kitobi" kadastrni tuzish uchun axborot 
manbai hisoblanadi. 
Hayvonot dunyosining davlat kadastri kadastr axborotini uzluksiz yangilashni 
ta‘minlovchi asosiy (birlamchi) va joriy turlarni o‗z ichiga oladi. Hayvonot 
dunyosining davlat kadastri asosiy (birlamchi) turini yuritishda ob‘ektlar birlamchi 
ro‗yxatdan o‗tkaziladi (xatlanadi). Joriy turda asosiy tur o‗tkazilgandan keyin yuz 
bergan barcha o‗zgartirishlar qayd etiladi va kadastrga kiritiladi. 
Ro‗yxatdan o‗tkazish, hisobga olish va baholash axboroti hayvonot dunyosi 
to‗g‗risidagi jami kadastr axborotini tashkil etadi. Ushbu axborot harf-raqamli 
(matnlar, jadvallar) va chiziqli (haritalar, sxemalar) shakllarida, an‘anaviy va 
avtomatlashtirilgan variantlarda taqdim etiladi. 
Hayvonot dunyosining davlat kadastrini Davlat tabiatni muhofaza qilish 
qo‗mitasi yuritadi. O‗zbekiston Respublikasi Fanlar akadamiyasi hayvonot 
dunyosining davlat kadastrini yuritish bo‗yicha maslahat organi hisoblanadi. 

---

149 
Hayvonot dunyosining davlat kadastri Davlat tabiatni muhofaza qilish 
qo‗mitasi tomonidan quyidagi ma‘muriy-hududiy darajalarda: birlamchi darajada
hayvonot dunyosining davlat kadastri sub‘ektlari vakolatli shaxslari tomonidan; 
mintaqaviy darajada Qoraqalpoqiston Respublikasi Davlat tabiatni muhofaza 
qilish qo‗mitasining kadastr xizmati, tabiatni muhofaza qilish viloyat 
qo‗mitalarining vakolatli shaxslari tomonidan; respublika darajasida O‗zbekiston 
Respubilkasi Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‗mitasining kadastr xizmati 
tomonidan yuritiladi. 
Yovvoyi hayvonlarni ro‗yxatdan o‗tkazish, ular to‗g‗risidagi miqdoriy va sifat 
axborotni to‗plash, kadastr daftarini yuritish, kadastr haritalarini tuzish va 
mintaqaviy darajaga zarur axborotni berish sub‘ektlar darajasidagi davlat 
kadastrining funksiyalari hisoblanadi. 
Mintaqaviy darajada vakolatli shaxslar kadastrni yuritishda sub‘ektlarga 
uslubiy yordam ko‗rsatadi, tushadigan axborotni tahlil qiladi, taqdim etilgan 
ma‘lumotlarning ishonchliligini baholaydi, Qoraqalpoqiston Respublikasi va 
viloyatlar bo‗yicha yovvoyi hayvonlar ro‗yxatini, yovvoyi hayvonlarning turlar 
bo‗yicha joylashishi hududiy sxemalarini va hisobotini tuzadi hamda ularni har yili 
1 martgacha belgilangan shaklda Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‗mitasiga 
taqdim etadi. 
O‗zbekiston Respublikasi Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‗mitasi kadastr 
xizmati respublika darajasida: hayvonot dunyosining davlat kadastri yuritilishini 
muvofiqlashtiradi; me‘yoriy-uslubiy hujjatlarni ishlab chiqadi; kadastr yuritilishi 
ustidan nazorat qiladi; viloyat kadastr xizmatlari hisobotlarini tizimlashtiradi; 
hayvonot dunyosining davlat kadastri bo‗yicha yillik hisobotni tuzadi; kadastr 
xizmatlarini moddiy-texnik ta‘minlaydi; hayvonot dunyosi davlat kadastrining 
avtomatlashtirilgan axborot tizimini ishlab chiqadi; manfaatdor yuridik va jismoniy 
shaxslarning kadastr materiallaridan foydalanishi tartibi va shartlarini belgilaydi; 
zarur kadastr axborotini Davlat kadastrlari yagona tizimiga beradi. 
Hayvonlarni davlat tomonidan hisobga olish hamda ulardan foydalanish 
miqdorini aniqlash bo‗yicha hujjatlarni olib boruvchilar: hayvonlar turlarini Qizil 

---

150 
kitobga kiritish bo‗yicha ilmiy tadqiqot tashkilotlari, o‗quv yurtlari va boshqa 
idoralar, davlat qo‗riqxonalari, kompleks (landshaft) zakazniklar, tabiiy bog‗lar, 
zakazniklar va pitomniklar, davlat biosfera rezervatlari ishtirokida Fanlar 
akademiyasi tomonidan; belgilangan tartibda ov qilish va sanoat ob‘ektlariga 
kiritilgan hayvonlar bo‗yicha Qishloq va suv xo‗jaligi vazirligi huzuridagi O‗rmon 
xo‗jaligi bosh boshqarmasi, "O‗zbekbaliqovlash" uyushmasi, ov qilish xo‗jaligini 
yurituvchi boshqa tashkilotlar tomonidan; hisobga olinishi va hayvonot dunyosi 
davlat kadastriga kiritilishi kerak bo‗lgan hayvonlarning barcha turlari (kichik 
turlari) bo‗yicha, davlat qo‗riqxonalari, kompleks (landshaft) zakazniklar, tabiiy 
bog‗lar, zakazniklar va pitomniklar, davlat biosfera rezervatlari hududida tegishli 
ravishda, idoraviy bo‗ysunishidan qat‘iy nazar, kompleks (landshaft) zakazniklar, 
tabiiy boqlar, zakazniklar va pitomniklar, davlat biosfera rezervatlari tomonidan; 
baliqlarning sanoat turlari bo‗yicha O‗zbekiston Respublikasi qishloq va suv 
xo‗jaligi vazirligi tomonidan; alohida xavfli yuqumli kasalliklarni tarqatuvchi 
hayvonlar bo‗yicha O‗zbekiston Respublikasi Soqliqni saqlash vazirligining 
karantinli va alohida xavfli yuqumli kasalliklarning oldini olish respublika markazi 
tomonidan; qishloq xo‗jaligi zararkunandalari bo‗lgan hayvonlar bo‗yicha
O‗zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‗jaligi vazirligi tomonidan; o‗rmon 
xo‗jaligi zarurkunandalari bo‗lgan hayvonlar bo‗yicha Qishloq va suv xo‗jaligi 
vazirligi huzuridagi O‗rmon xo‗jaligi bosh boshqarmasi tomonidan; yuqorida 
ko‗rsatilmagan hayvonlarning qolgan turlari (guruhlari) bo‗yicha O‗zbekiston 
Respublikasi Fanlar akademiyasi tomonidan yuritiladi. 
Hayvonlarning davlat ro‗yxatini va ulardan foydalanish hajmi hisobini 
yurituvchi vazirliklar va idoralar hayvonot dunyosining davlat kadastri bo‗yicha 
zarur axborotni Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‗mitasi tomonidan belgilangan 
shaklda, hajmda va muddatlarda Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‗mitasiga bepul 
taqdim etadilar. 
Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‗mitasi har yili hayvonot dunyosining 
davlat kadastri bo‗yicha zarur axborotni hisobot yilidan keyingi yilning 1 
apreligacha Davlat kadastrlari yagona tizimiga taqdim etishi kerak. Uning shakli 

---

151 
Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‗mitasi tomonidan tasdiqlanadi va 
"Davyergeodezkadastr" qo‗mitasi bilan kelishiladi.
Hayvonot dunyosining ishlab chiqiladigan kadastr axboroti ishonchliligi 
uchun Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‗mitasining kadastr xizmati, 
hayvonlarning davlat tomonidan hisobga olinishi yurituvchi vazirliklar va 
idoralarning vakolatli shaxslari qonun hujjatlariga muvofiq javob beradilar.