Davlat moliyaviy nazoratining nazariy va huquqiy

www.scientificprogress.uz
 
Page 253
- byudjet va byudjetdan tashqari jamgʻarmalarning hajmi, tuzilishi va maqsadlari 
boʻyicha daromad va xarajatlar moddalarining oʻz vaqtida bajarilishini tashkil etish va 
nazorat qilish; 
- davlat mablagʻlari sarf-xarajatlarining samaradorligi va maqsadga muvofiqligini 
aniqlash va davlat mulkdan foydalanish; [15] 
- byudjet va byudjetdan tashqari jamgʻarmalarning daromad va xarajatlar 
moddalarining haqiqiyligini baholash; 
- qonunlar loyihalarining moliyaviy ekspertizasi, shuningdek davlat organlarining 
normativ-huquqiy hujjatlari, byudjet mablagʻlari hisobidan qoplanadigan xarajatlar yoki 
byudjet va byudjetdan tashqari jamgʻarmalarning shakllantirish va ijro etishga ta’sir 
qiladi; 
- byudjet va byudjetdan tashqari jamgʻarmalar byudjetlarining belgilangan 
koʻrsatkichlaridan aniqlangan ogʻishlarni tahlil qilish va ularni bartaraf etishga 
qaratilgan takliflarni tayyorlash, shuningdek, umuman byudjet jarayonini 
takomillashtirish; [23] 
-markaziy bank, tijorat banklarning boshqa moliya va kredit muassasalarida 
byudjet mablagʻlari va byudjetdan tashqari fondlarning qonuniyligi va oʻz vaqtida 
harakatlanishini nazorat qilish; 
- davlat byudjetining daromad qismini shakllantirishni ta’minlaydigan soliq, 
bojxona va boshqa toʻlovlar davlat byudjetining daromad qismiga tushishini 
ta’minlash;[8, 20] 
- vazirliklar va idoralarning davlat byudjeti va byudjetdan tashqari mablagʻlardan 
foydalanish boʻyicha faoliyati samaradorligini baholash; 
- buxgalteriya hisobi va hisobotning toʻgʻriligini nazorat qilish; 
- byudjet va soliq intizomini takomillashtirish; [9, 11] 
- turli darajadagi byudjetlarning daromad bazasining oʻsish zaxiralarini aniqlash va 
byudjet xarajatlarini kamaytirish; 
- byudjetlararo munosabatlar mexanizmini amalga oshirishni nazorat qilish; 
- banklar va boshqa kredit muassasalarida byudjet mablagʻlari va byudjetdan 
tashqari mablagʻlarning muomalasini tekshirish; 
- mintaqalarni moliyaviy qoʻllab-quvvatlash maqsadli byudjet fondlarini 
shakllantirish va taqsimlashni nazorat qilish; [10] 
- soliq va bojxona imtiyozlari, davlat subsidiyalari, subvensiyalar va ayrim 
toifadagi toʻlovchilarga yoki hududlarga boshqa yordam koʻrsatish boʻyicha noqonuniy 
qarorlar qabul qilinishini oldini olish; 
- byudjet va byudjetlararo munosabatlar sohasida moliyaviy suiiste’molliklarni 
aniqlash; 
- moliyaviy intizomni oshirish maqsadida profilaktika ishlarini olib borish.[22] 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2 ǀ ISSUE 8 ǀ 2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan