Davlat va huquq nazariyasi
Hukumat shaffof bo'lishi kerak
Yüklə 1,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.
Hukumat shaffof bo'lishi kerak. Oshkoralik hisobdorlikni ta'minlaydi va fuqarolarga ularning hukumati nima qilayotgani haqida ma'lumot beradi. Federal hukumat tomonidan saqlanadigan ma'lumotlar milliy boylikdir. 2. Hukumat ishtirokchi bo'lishi kerak. Jamoatchilikning ishtiroki Hukumat faoliyati samaradorligini oshiradi va uning qarorlari sifatini oshiradi. Bilimlar jamiyatda keng tarqalgan va davlat amaldorlari bu tarqoq bilimlarga ega bo‘lishdan foyda ko'radi 3. Hukumat hamkorlikda bo'lishi kerak. Hamkorlik amerikaliklarni hukumat ishlariga faol jalb qiladi. Ijro etuvchi idoralar va idoralar oʻzaro, hukumatning barcha darajalarida, notijorat tashkilotlari, korxonalar va xususiy sektordagi shaxslar bilan hamkorlik qilish uchun innovatsion vositalar, usullar va tizimlardan foydalanishlari kerak. Bundan tashqari shuni ham qo‘shimcha qilishimiz mumkinki, AQSHda har yili davlat hokimiyati organlari va tashkilotlari tomonidan 1-fevralgacha fuqarolarga bir yil davomida taqdim etilgan ma’lumotlar yuzasidan hisobot topshiradilar 48 . Yuqorida keltirib o‘tganimiz “The Open Government Partnerships” tashkilotining tashabbuskori bo‘lgan davlat AQSh ochiq hukumat tamoilida qanday o‘zgarishlar qilganligining tahlil qilib chiqamiz. 48 Access to Information Act. 4.(1), (a),(b). R.S.C., 1985, c. A-1 / Current to December 1, 2011. (http: // laws- lois.justice.gc.ca) (Accessed: 12/01/2014) 55 Sobiq AQSh Prezident Barak Obama Ochiq Hukumat Hamkorligini tashkil qilishning asosiy 3 ta sababini shunday ta’kidladi. 1. Ochiq hukumat hisobdorlikni targ‘ib qiladi, bu esa samaradorlikni oshirishi mumkin. 2. Shaffoflik odamlarga “oson topishi va foydalanishi” mumkin bo‘lgan ma’lumotlarni topish imkonini beradi. Shu sababli, Prezident agentliklardan "yangi texnologiyalardan foydalanishni" va "aniqlash uchun jamoatchilik fikrini, jamoatchilik uchun eng foydali ma'lumotlar so'rashni" so'radi". 3. Ko'pgina sohalarda hukumat qoidalar va rejalarni ishlab chiqishlari kerak. Bu jamoatchilik fikrini o‘rgangan holda, jamoatchilik vakillarining bilimlari, tajribasi va istiqbollarini kafolatlari bo‘lishi kerak. AQSh ham yuqoridagi davlatlar singari o‘zining kelgusida ochiqlik borasida amalga oshiradigan ishlar yuzasidan 2011-2013, 2013-2015, 2015-2017, 2019-2022 hamda 2022-2024-yillarga mo‘ljallangan 5 ta “Milliy harakatlar Rejasi” Dasturini ishlab chiqdi va samarali tarzda bosqichma-bosqich amalga oshirdi. Xususan, 2019- 2022-yillarga mo‘ljallangan 4-Dastur quyidagi asosiy maqsadlar ilgari surilgan. 1) Ma'lumotlardan strategik aktiv sifatida foydalanish: keng qamrovli federal ma'lumotlar strategiyasini nashr etish 2) Grantlar uchun javobgarlikni ta'minlash 3) Federal tomonidan moliyalashtiriladigan tadqiqotlarga jamoatchilik kirishini ta'minlash 4) Ishchi kuchi ma'lumotlari standartlarini kengaytirishga yordam berish 5) Agentlik darajasida ma'lumotlar bo'yicha bosh direktorlarni yaratish 6) Jamoat salomatligini yaxshilash uchun innovatsiyalarni yoqish uchun ochiq ma'lumotlardan foydalanish 7) Maxfiylik, Shaffoflik fuqarolik erkinliklari va "Korxona maqsadi" razvedka hamjamiyatini amalga oshirish 56 8) AQShning kelajakdagi milliy harakat rejalarini ishlab chiqishda jamoatchilik ishtirokini kengaytirish 49 Bu kabi misollarni boshqa yillardagi Milliy rejalarda ham ko‘rishimiz mumkin. Shuni alohida ta’kidlashimiz zarurki, AQShda axborot olish huquqining tartibga solish mexanizmi o‘zgacha tarzdaligi bilan ajralib turadi. Jumladan, har bir ma’lumotni olish uchun arzimagan vaqt sarflanadi va ma’lumotni topish samaradorligi ham yuqori. Har bitta ma’lumot uchun alohida reestr yuritilishi esa tabiiyki fuqarolarga qulaylik yaratadi. Misol uchun davlat budjeti to‘g‘risidagi ma’lumot, sud organlarining faoliyatining ochiqligi va shu kabi boshqa organlarning faoliyati haqidagi foydalanish va foydalanish mumkin bo‘lmagan ma’lumotlar haqida aniq belgilab qo‘yilgani davlat organlarining shaffofligi va ochiqligini ta’minlashning samarali usuli ekanligi bugungi kunda ham isbotlab bermoqda. 49 https://open.usa.gov/assets/files/NAP4-fourth-open-government-national-action-plan.pdf |