23-mavzu. Asosiy va aylanma kapital doiraviy aylanishning moliyaviy jihatlari Asosiy kapital doiraviy aylanishining mohiyati, tarkibiy tuzilmasi va
samaradorligi. Mehnat va mahsulotni yaratish jarayonida asosiy kapitalning
namoyon bo’lish shakllari. Asosiy kapitalning doiraviy aylanishi va unga tegishli
bo’lgan qiymatning uch funksional shakllari. Iqtisodiy mo’ljallanganligiga ko’ra
asosiy fondlarning tarkibi. Asosiy ishlab chiqarish fondlari. Asosiy ishlab
chiqarish
fondlarining
tarkibiy
tuzilmasi.
Amortizatsiya
ajratmalarini
hisoblashning asosiy metodlari va ularning o’ziga xos bo’lgan xususiyatlari.
Asosiy fondlarni shakllantirish uchun jalb qilinadigan pul mablag’larining
manbalari. Asosiy kapitalning doiraviy aylanishi jarayonida ishtirok etadigan
moliyaviy resurslardan foydalanishning samaradorligi. Asosiy kapitaldan
samarali foydalanishni baholashda XYS
moliya-xo’jalik faoliyatining
natijaliligini ochib beruvchi umumiy moliyaviy-iqtisodiy ko’rsatkichlar. Ishlab
chiqarishning umumiy rentabelligi ko’rsatkichi. Fond qaytimi va fond sig’imi
ko’rsatkichlari. Aylanma kapital: mazmuni, tarkibiy tuzilmasi va foydalanish
samaradorligi. Aylanma kapitalning bir necha asosiy guruhlarga klassifikatsiya
qilinishi. Aylanma kapitalning funksiyalari va ularni amalga oshirish shakllari.
Aylanma kapitalning tarkibiy tuzilmasi. Aylanma kapitalning foydalanish
samaradorligini xarakterlovchi umumlashtiruvchi ko’rsatkichlar. Sof aylanma
kapital. Bozor iqtisodiyoti sharoitida aylanma kapitaldan foydalanishning
samaradorligiga ta’sir etuvchi omillar.
24-mavzu. Xo’jalik yurituvchi subyektlarning ishlab chiqarish chiqimlari, foydasi va rentabelligi XYSlarning xarajatlari: mohiyati, tarkibi, klassifikatsiyalanishi va
samaradorligini baholash.
“ Ishlab chiqarish xarajatlari” va “ishlab chiqarish
chiqimlari” tushunchalari. Ularning farqli jihatlari. Ishlab chiqarish
chiqimlarining guruhlanishi. Aniq yoki amaldagi, haqiqatdagi chiqimlar. Aniq
bo’lmagan, almashgan chiqimlar yoki qo’ldan boy berilgan, qo’ldan chiqarilgan
imkoniyatlar chiqimlari. Iqtisodiy elementlariga ko’ra xarajatlarni guruhlarga
ajratish va ularning tarkibi. Kalkulyatsiya moddalari bo’yicha xarajatlarning
bo’linishi. To’g’ri (bevosita) xarajatlar va egri (bilvosita) xarajatlarning o’ziga
xos bo’lgan xususiyatlari. Davlat tomonidan tartibga solinish darajasiga qarab
xarajatlarning bo’linishi. Chiqimlarni kamaytirishning asosiy yo’llari.
